İç Mekân Tasarımında Özgünlük ve Konsept: Özgün ve Özgün Olmayan Mekânların Karşılaştırılması*

Yıl 2021, Sayı: 27, 243 - 267, 27.06.2021

Elif Gündüzlü Begüm Sönmez

Öz

Özgün mekânlar, form, renk, malzeme gibi tercihlerin anlamlı bir bütün oluşturabilmek amacıyla bir konsept üzerinden şekillendiği tasarımlardır. Çalışma kapsamında, bir iç mimar tarafından tasarlanmış mekânlar “özgün mekân”; bir tasarımcı tarafından düzenlenmemiş mekânlar ise “özgün olmayan mekân” olarak kabul edilmiş
ve bu mekânlar arasındaki farkları ortaya koymak amaçlanmıştır. Sayısı hızla artan ve çok sık kullanılan yeme içme mekânlarının tasarımcıya ihtiyaç duyulmadan, işletmeci tarafından kurgulanmasının kullanıcı ve mülk sahibi açısından ne gibi etkileri olduğu bilinmemektedir. Bu doğrultuda, özgün ve özgün olmayan tasarımlara sahip iki yeme- içme mekânı, mekân tasarımı ve konsept oluşum sürecinde dikkat edilmesi gereken parametreler (form, renk, malzeme, evrensel tasarım, ergonomi vd.) doğrultusunda incelenmiş ve seçilen yeme içme mekânlarının olumlu ve olumsuz yönlerine değinilmiştir. Karşılaştırmalı analizler sonucunda, özgün mekânın, özgün olmayan mekâna göre evrensel tasarım bakımından daha güvenilir, ergonomik bakımından daha konforlu ve konsept bakımından daha bütüncül, kimlikli ve özgün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İç Mimarlık, Özgün, Tasarım, Konsept, Mekan

Kaynakça

• Bayram Kaya, K. (2012). Geleneksel Mardin Evlerinin Tasarım ve Ergonomi İlişkisi Bağlamında İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Bedük, D. (1998). Şehir içi Otel Restoranlarının Tasarım İlkelerine Bir Yaklaşım ve İstanbul’daki Uygulamaların İrdelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dinçer, A. (2011). Konutlarda Mekân Tasarımı Kriterlerinin Görsel Algılama Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• DEB Akreditasyon Merkezi. (2019). Engelliler İçin Evrensel Standartlar Kılavuzu. İstanbul.
• Erçevik Sönmez, B. (2016). Kentsel Mekânda Navigasyon Kullanımının Yön Bulma Sürecine Etkilerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Programı, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Genç Sarı, E. (2019). Alakart Restoranların İç Mekân Tasarımında Ergonomik İlkelerinDeğerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Gezer, H. (2012). “Malzemenin Gizil Güçlerinin Mimariye Katkısı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10 (20), 97-118.
• Gündüzlü, E. (2019, 28 Aralık). Nazar Şigaher ile Özgün Mekân Tasarımlarının Kullanıcıların Algı-Davranışları Üzerindeki Etkileri Üzerine Söyleşi. İstanbul.
• Gürani, Y. (2018). “Tekstil Yüzeylerin İç Mekân Tasarımında Akustik Amaçlı Kullanımı”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5 (6), 48-55.
• Güvensey, Ç. (2008). Kurum Kimliği ve Kafeler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Harazi, B. (2018). Lüks Restoranlarda Aydınlatma Tekniği Kurallarının Uygulanması Ve Örnek Restoran İncelemeleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaptan, B. (1997). İç Mimaride Form-Mekân İlişkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Kın, R. E. (2007). Tasarımda Doku Kavramı ve İşlevselliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Neufert, E. (2012). Yapı Tasarım Bilgisi (çev. Burhan Çiçek). İstanbul: Beta Basın Yayım.
• Neuman, W. Lawrence (2013). “Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar” 6. Baskı. Çeviren, Özge, Sedef, Yayın Odası, Ankara (2006).
• Özdemir, T. (2005). “Tasarımda Renk Seçimini Etkileyen Kriterler”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 391-401.
• Robinson, D. I. (1970). An Investıgatıon Of Psychophysıcal Color Phenomena And Theır Applıcatıon To Interıor Design, Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, North Texas State University, Texas.
• Sümer, H. (2011). İç Mekân Tasarımında İşlev-Eylem İlişkisi Kapsamında Zemin Döşeme Malzemeleri Ve Seçim Ölçütleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• Uçar Kahraman, E. C. (2019). Mekân Kimliğinin Fıne Dınıng Restoranlar Örneğinde İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İnternet 1: ABOUT IFI, International Federation of Interior Architects / Designers. Web: https://ifiworld.org/about/ adresinden 27 Aralık 2019’da alınmıştır.
• İnternet 2: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İç Mimarlık. Web: https://www. msgsu.edu.tr/faculties/mimarlik-fakultesi/ic-mimarlik-bolumu adresinden 27 Aralık 2019’da alınmıştır.
• İnternet 3: Ticaret Bakanlığı Sayısı En Fazla Artan 20 Meslek Tablosu ve 2014 Yılı Sayısı En Fazla Artan 20 Meslek Tablosu. Web: https://ticaret.gov.tr/ data/5d774a8313b876bdfcd7c334/2-Sayisi%20En%20Fazla%20Artan%2020%20 Meslek.pdf adresinden 30 Aralık 2019’da alınmıştır.