İç Mekânda Kullanıcı ve Doğal Çevre Etkileşiminin Mental İyi Oluş Durumu Üzerindeki Etkisinin Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Örneğinde Ölçülmesi

Yıl 2021, Sayı: 28, 53 - 73, 27.12.2021

Hatice Aşkın , Burçin Cem Arabacıoğlu

https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1048519

Öz

Korunma ve barınma amacıyla yapma çevre oluşturmaya başlayan insan, bu eylem ile yaşam alanlarını tahrip
ederken, doğal çevre ile arasındaki etkileşimi de kısıtlamıştır. Özellikle şehirlerde doğal çevreden kopmuş olmak
bir problem haline gelmiştir.İnsanlar beton bloklar içinde, doğal çevreyi hayatlarına dâhil edemeden yaşamaktadır.
İç mekânlarda geçirilen süre dikkate alındığında bu etkileşimi iç mekânlarda kurabiliyor olmak son derece
önemlidir. “İç mekânda doğal çevre ile etkileşim kurmak kullanıcıların mentâl iyi oluş durumunu olumlu yönde
etkiler” hipotezi ile bu çalışmada; doğal çevre-insan-mekân etkileşimleri, doğaya yönelme fikrinin sebepleri ve
bu etkileşimin neden sağlanması gerektiği irdelenmiştir. Hipotezi test etmek üzere öğrencilerden oluşan bir
deney grubu oluşturulmuştur. Bu deney kurgusunda üç aşamalı olarak; doğal çevre unsurları ile etkileşimi olan,
yapma çevre unsurları ile etkileşimi olan ve hem doğal çevre hem de yapma çevre unsurları ile etkileşimi olan
sınıflarda çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çalışmaların sonunda katılımcılar tarafından Mentâl İyi Oluş Ölçeği
cevaplandırılmıştır. Elde edilen veriler hipotezi destekler niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Doğal Çevre, Yapma Çevre, İç Mekân, Mentâl İyi Oluş.

Kaynakça

• Atasoy, E. (2015). İnsan-Doğa Etkileşimi ve Çevre İçin Eğitim. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Berman M.G. Kross E. Krpan K. M. Askren M. K. Burson A. Deldin P. J. Kaplan S. Sherdell L. Gotlib I. H. ve Jonides J. (2012).“InteractingWith Nature ImprovesCognitionandAffectForIndividualsWithDepression”, Journal of AffectiveDisorders 140, s. 300–305.
• Harari, Y.N.(2015). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Hun, E. (2016). Tarih Boyunca İnsan-Çevre İlişkisi. Ruşen Keleş (Yayına Hazırlayan). İnsan Çevre Toplum. 3.Baskı. Ankara. İmge Kitabevi Yayınları, s.50
• Kaplan, R. (2001).“The Nature of The View From Home, Environment and Behavior”,Vol. 33 No. 4, July, S. 507-542.
• Karataş, A. (2013).“Gençlerin Doğal Çevre ile Etkileşim Kurmalarının Güvenli Yarınlar İçin Önemi”, Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi Yıl:4 / Sayı: 23 / Eylül – Ekim.
• Keldal, G. (2015).“Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği’nin Türkçe Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, TheJournal of Happiness&Well-Being, 3(1), s.103- 115.
• Keleş, R. Hamamcı, C. (2005). Çevre Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kellert, S.R. (2005).“BuildingFor Life:DesigningandUnderstandingThe Human-Nature Connection”, RenewableResourcesJournal.
• Mcnally, W. (2014).“Planning For Small & Ordinary Natural Urban Spaces To Enhance MentalHealth & Well-Being: The Psychological Health Benefıts From Contact With Nature”. Yüksek Lisans Tezi, University of Washington, Washington.
• Monnier, G. (2013).Mimarlık Tarihi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Nute, K. ve Weiss, A. (2016).“Outside In: Using The Animation Of The Weather To Improve Building Occupants’ Well-Being And Raise Awareness of Passive Energy and Rainwater Saving”,The International Journal of Architectonic, Spatial and Environmental Design Volume 10, Issue 4.
• Özgüner, H. (2004).“Doğal Peyzajın İnsanların Psikolojik ve Fiziksel Sağlığı Üzerine Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2004, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 97-107
• Ponting, C. (2012).“Dünyanın Yeşil Tarihi Çevre ve Büyük Uygarlıkların Çöküşü”(Çev. Ayşe Başcı).İstanbul. Sabancı Üniversitesi. 3. Basım.
• Roth, L. M. (2014).Mimarlığın Öyküsü, Öğeleri, Tarihi ve Anlamı. İstanbul. Kabalcı Yayıncılık.
• Taşkın, A. (2010).“Çevrenin Hukuksal Yönden Korunması”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (Taad), Nisan 2010, Sayı: 1
• Tıraş. H. (2012).“Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre: Teorik Bir İnceleme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s. 57-73.
• Turgut, N. (2001).Çevre Hukuku.Ankara. Savaş Yayınevi. 2. Baskı.
• Ulrich, R.S. (1984).“View Through a Window May InfluenceRecoveryFromSurgery”,Science, New Series, Volume 224, Issue 4647, s. 420- 421.
• Aşkın, H.(2019).İç Mekânda Kullanıcı ve Doğal Çevre Etkileşimini Artırmaya Yönelik Yaklaşımlar, Yüksek Lisans Tezi.
• Kurtulan, Z.(2009).M.S.G.S.Ü. Sedad Hakkı Eldem Oditoryumunun Hacim Akustiği Açısından İncelenmesi ve Değerlendirilmesi, Yüksek lisans tezi.
• Ponting, C. (2012).Dünyanın Yeşil Tarihi Çevre ve Büyük Uygarlıkların Çöküşü, Sabancı Üniversitesi, 3. Basım. 47, 280
• İnternet-1: https://www.who.int/health-topics/urban-health/urban-health-gallery (Erişim Tarihi 06.06.2020)