Acemhöyük Sarıkaya Sarayi Kerpiç Koruma Ve Onarımında Nano Kireç Ve Yumurta Akı Kullanımı

Yıl 2022, Sayı: 29, 199 - 217, 29.06.2022

Ali Çetin İdil , Cansen Kılıççöte

Öz

Kerpiç, Anadolu’da tarih boyunca kullanılmış bir yapı malzemesidir. Ancak zaman içerisindeki doğa
koşullarından etkilenen kerpiç özellikle arkeolojik alanlarda büyük bir koruma sorunu haline dönüşmektedir.
M.Ö. 2000 yıllarına tarihlenen Acemhöyük Sarıkaya Sarayı da böylesi bir koruma sorunu ile karşı karşıyadır.
Bu araştırmada, kireç/ kil gurubu bileşikleri ve su ilişkisinin yıllar içindeki etkisi sonucu yapıda oluşmuş
çatlak ve boşlukları doldurmak için kullanılabilecek malzeme önerileri getirilmeye çalışılmaktadır. Yapıdan
alınan küçük boyutlardaki örneklerde jeo-kimyasal bileşik, parçacık dağılımı ve yoğunluk analizleri
yapılmıştır. Sonrasında kerpiç yapı malzemesinin temel ögesi olan sönmüş kireç, Nano-kireç ve yumurta akı
ile hazırlanan karışım üzerinde temel sağlamlaştırma deneyleri yapılmıştır. Sonuçta, Saray duvarlarındaki
çatlak ve boşluklarda kullanılmak üzere “Temel onarım çözeltisi” ve “imitasyon onarım harç /sıva karışımı”
olarak ayrı ayrı onarım reçeteleri hazırlanmıştır. Temel süspansiyon çözeltisi duvar yüzeyine uygulanmış ve
doğa koşullarına açık bırakılarak beş yıl gözlemlenmiştir. Hazırlanan reçetelerin genel bilgileri özet olarak
yazımız içinde de verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Acemhöyük, NanoKireç, Yumurta Akı, SEM ve XRD Analizleri

Kaynakça

• Ahluwalia, C.,Chattapadhyay, S., ve Mandal, P. (2009). “ConservationTreatmentsForEarthenStructuresInThe Western Himalayas Of India”, APT Bulletin, 40, 35-42.
• Akçura, N. (1975).Ortahisar Göreme Araştırma Değerlendirme Genel Koruma. Ankara: TC.Kültür Bakanlığı Eski Eserler Müzeler Genel Müdürlüğü.
• Benli,B. (2008).“Nanoteknoloji Ve Antik Çağlara Uzanan Killi Nanoyapılar”,ClayScienceandTechnology, 1, 143-162.
• D’Armada, P. ve Hirst, E.M. (2012). “Nano-Lime ForConsolidation Of Plaster And Stone”, Journal of ArchitecturalConservation, 18, 63 - 80.
• Erder, C.(1983).“Presentation”, International Symposiumand Training Workshop on TheConservationof Adobe, Lima Peru,(s. 7-9), Roma.
• Frohberg, B. (2016). “Der DomzuXanten: EineKonservierungvonDrachenfels- TrachytundRömertuff mit Nanokalkprodukten”, Restauro, 7, 22-27.
• Goffer, Z. (2007).ArchaeologicalChemistry. Hoboken: John Wiley&Sons.
• Houben,H.(2011). “Keynoteaddress:l’architecture de terre, unediscipline à partentière?”,Terra 2008: The 10th International Conference on theStudyandConservation of EarthenArchitecturalHeritage, 1-4.
• Işık, B. (2016).” OpeningRemarks”, kerpiç’16 CulturalLandscape: RebuildingAfterDecay International Conference, (s. IV), İstanbul.
• İdil, A.Ç. (1984). Santa MariaAssunta Kilisesi Mozaik Onarım,Yayımlanmamış Şantiye Günlükleri, Venedik.
• İdil, A.Ç.(1995). “Testing ThreeProductsIn Göreme Valley, Cappadocia”,TheSafeguard Of TheRock-HewnChurches Of TheGöremeValley:Proceedings Of The InternationalSeminar, (s. 143-149), Roma.
• Kuşcu, M., Cengiz, O. ve Şener,E.(Ed.). (2007).XIII. Ulusal Kil Sempozyumu: Bildiriler Kitabı; 12-14 Eylül 2007, (s.1-725), Isparta.
• Korkanç, M. (2007). “İgnimbiritlerinJeomekanik Özelliklerinin Yapı Taşı Olarak Kullanımına Etkisi: Nevşehir Taşı”. Jeoloji Mühendisliği Dergisi,31 (1), 49-60.
• Mora, P., Mora, M. vePhilippot, P. (1984).Conservation Of WallPaintings. Londra: Butterworths.
• Özgüç, N. (1968). “Acemhöyük Kazıları/Excavations at Acemhöyük”, Anadolu/ Anatolia, X, 1-28/29-52.
• Özgüç, N. (1977). “Acemhöyük Saraylarında Bulunmuş Olan Mühür Baskılar”, Belleten, 41 (162), 357-381.
• Özgüç, N.(2015). Acemhöyük-Burušhaddum I. Ankara: TTK Yayınları
• Öztan,A. (1991). “1989 Yılı Acemhöyük Kazıları”,XII. Kazı Sonuçları Toplantısı-I, (s. 247-258), Ankara.
• Öztan, A. ve Arbuckle, B.S. (2013). “2011 yılı Acemhöyük Kazıları Ve Sonuçları”,XXXIV. Kazı Sonuçları Toplantısı-I, (s. 275-294), Ankara.
• Öztürk,I.(,1992). AlkoxysilanesConsolidation of Stone andEarthenBuildingMaterials,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, PennsylvaniaÜniversitesi, Pennsylvania.
• Pesce, G.L., Morgan, D., Odgers, D., Henry, A., Allen, M., ve Ball, R.J. (2013). “Consolidation Of WeatheredLimestoneUsingNanolime”, Construction Materials, 166 (4), 213-228.
• Rainer, L. ve Rivera, A.B. (2004). TheConservation Of DecoratedSurfaces On EarthenArchitecture,ProceedingsFromThe International ColloquiumOrganizedbytheGettyConservationInstituteAndTheNational Park Service, (s. 1-191) Los Angeles.
• Toracca,G. (1982).PorousBuildingMaterialsScienceForArchitecturalConservation. Roma:ICCROM
• Üstünkök,O. ve Madran,E., (1980). III. Uluslararası Kerpiç Koruma Sempozyumu. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği.
• Vitruvius. (1990). Mimarlık Üzerine On Kitap (çev. S. Güven).Ankara:Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı.
• Xudong,W.C.,Zuixiong, L. ve Lu, Z.(2010). “Condition, ConservationAndReinforcement Of TheYumenPassAndHecangEarthenRuinsNearDunhuang”,Conservation Of Ancient Sites On The Silk Road,Proceedings Of The Second International Conference On TheConservation of GrottoSites, (s. 351-357), Los Angeles.
• Zhao, H.,Li, Z., Han, W., Sun, M. ve Wang, X. (2007). “Study On TheMain Disease Of The Great Wall AndItsConservationInGansuProvince”, Sciences of Conservation and Archaeology, 1, s. 28-32.