Müze Koleksiyonlarında Bulunan İkonalarda Belgeleme Çalışmaları: Trabzon Müzesi Ahşap Panelli İkona Örneği

Yıl 2022, Sayı: 30, 261 - 281, 06.12.2022

Hande Kılıç Bekir Eskici

Öz

İkona, Yunanca eikon, suret, imge, tasvir anlamına gelmektedir. Farklı malzeme ve teknik
kullanılarak, anıtsal veya taşınabilir boyutlarda yapılmış, kutsal kişilerin tasvirlerinin yer aldığı ibadet
öğesidir. İkonalar, ülkemiz müzelerinde etnografik eser koleksiyonu kapsamında varlıklarını devam
ettirmekte olup; bazı müzelerin teşhir salonlarında sergilenirken, bazılarının ise depolarında
korunmaktadırlar. Kullanım biçimi, ortam koşulları ve meydana getirildiği malzemelerin doğası gereği
ikonalar zamanla bozulmaya uğrar. Bozulmaları yavaşlatmak veya önlem almak için nesnelerin özgün
niteliklerine zarar vermeden ömrünü uzatma eylemine ise koruma denir. Koruma ve onarım çalışmalarının
ilk aşamasını oluşturan belgeleme, bozulmaların tespiti açısından oldukça önemlidir. Görsel incelemeler,
eserlerin daha önce onarım geçirip geçirmediği, sanatçıların tekniği, eserin bozulmaları hakkında ayrıntılı
bilgi elde etmemizi sağlamaktadır. Oluşturulan belgeleme formları ile birlikte; ahşap panel, destek kumaş,
alçı, yaldız, boya, vernik, oklad tabakalarının özellikleri ve tespit edilen bozulmalarla birlikte korunma
durumları incelenir. Bu doğrultuda ikonaların malzemesine, yapım tekniğine, yapısal özelliğine, bozulma
durumuna göre korumaya yönelik çalışma programı hazırlanır. Bu çalışmada ahşap panelli ikonlarda
yapılması gereken belgeleme çalışmaları üzerinde durulmuş; Trabzon Müzesi’nde bulunan ikona örnek eser
olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İkona, Ahşap Panelli İkona, Belgeleme, Restorasyon, Konservasyon