1882-1908 Yılları Basınında Sanayi-i Nefise Mektebinin Temsili ve Temsil Ettikleri

Yıl 2024, , 566 - 579, 30.11.2024

Özge Gençel

https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1533810

Öz

Bu araştırma, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk resmî güzel sanatlar okulu Sanayi-i Nefise Mektebinin kuruluşundan (1882) II. Meşrutiyet Dönemine kadar (1908) basında bulduğu karşılık üzerinden nasıl temsil edildiğini ve neleri temsil ettiğini incelemektedir. Bu amaçla nitel araştırma yöntemi kullanılarak İkdam, Servet-i Fünun, Stamboul ve Tercüman-ı Hakikat gibi Osmanlıca ve yabancı dilde yayınlanan gazete ve dergiler taranmış, tespit edilen yazılar iki başlık altında incelenmiştir. İlki, Sanayi-i Nefise Mektebinin yıl sonu sergilerine odaklanarak akademik sanat eğitiminin İmparatorluktaki görünümünü ortaya koymuştur. Okulun bu dönemde yürüttüğü eğitim faaliyetlerine dair bilgi sunan belge sayısının azlığı da göz önünde bulundurulmuş ve bu yazılar Sanayi-i Nefise Mektebinin yürüttüğü eğitim faaliyetleri, akademik gelenekle kurduğu ilişki ve öğrencilerinin üretimleri hakkında bilgi sunan önemli birincil kaynaklar olarak ele alınmıştır. İkinci başlık ise Sanayi-i Nefise Mektebinin pedagojik işlevine ek hangi hedeflerle kurulduğu ile ilgilidir. Bu başlık altında basındaki temsil biçimi üzerinden, okulun kültürel politikalarda nasıl konumlandırıldığı ve II. Abdülhamid’in okulla kurduğu ilişki incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanayi-i Nefise Mektebi, Osmanlı İmparatorluğu Kültürel Politikaları, Öğrenci Sergileri, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, Osmanlı İmparatorluğu'nda Akademik Sanat Eğitimi

The Representation of the Ottoman Imperial School of Fine Arts and What It Represented in the Press Between 1882-1908

Öz

This study examines how The Imperial School of Fine Arts (Sanayi-i Nefise Mektebi), the first official school of fine arts of the Ottoman Empire, was represented and what it symbolised in the press from its foundation (1882) until the Second Constitutional Era (1908). For this purpose, a qualitative research method was employed to review newspapers and magazines published in Ottoman Turkish and foreign languages, such as İkdam, Servet-i Fünun, Stamboul, and Tercüman-ı Hakikat and the determined articles have been analysed under two main categories. The former reveals the appearance of academic art education in the Empire by focusing on the end-of-the-year exhibitions of the school. Considering the scarcity of documents on the educational activities conducted by the school during this period, these articles have been treated as significant primary sources providing information on the educational activities of the Imperial School of Fine Arts, its relationship with the academic tradition, and the production of the students. The latter is about the establishment purposes of the school, and it focuses on how the school was positioned in cultural policies as well as the relationship between the school and Abdulhamid II.

Anahtar Kelimeler

Sanayi-i Nefise Mektebi, The Ottoman Imperial School of Fine Arts, Academic Art Education in the Ottoman Empire, Ottoman Cultural Policies, Student Exhibitions

Kaynakça

• Ahmet Mithat. (16 Teşrinisani 1304 [28 Kasım 1888]). Bend-i Mahsus: Sanayi-i Nefise Mektebi 5. Sene Sergisi. Tercüman-ı Hakikat, s. 5.
• Ahmet Mithat. (17 Teşrinisani 1304 [29 Kasım 1888]). Bend-i Mahsus: Sanayi-i Nefise Mektebi 5. Sene Sergisi. Tercüman-ı Hakikat, s. 5-6.
• Ahmet Mithat. (18 Şubat 1304 [2 Mart 1889]). Bend-i Mahsus: Resim ve Resme Rağbet. Tercüman-ı Hakikat, s. 3.
• Akpolat, Mustafa Servet. (1991). Fransız Kökenli Levanten Mimar Alexandre Vallaury. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Anonim. (29 Kânunuevvel 1298 [10 Ocak 1882]). İcmal-i Ahval. Tercüman-ı Hakikat, s. 1.
• Anonim. (14 Aralık 1883). L’École des Beaux Arts à Stamboul. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (15 Mayıs 1884). Nouvelles de l’intérieur. Stamboul, s. 2.
• Anonim. (5 Haziran 1884). Nouvelles de l’intérieur. Stamboul, s. 2.
• Anonim. (12 Haziran 1884). Salon de Constantinople. Stamboul, s. 2.
• Anonim. (25 Haziran 1884). Les Journaux de Constantinople. Stamboul, s. 2.
• Anonim. (26 Haziran 1884). L’École des Beaux Arts. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (19 Mart 1885). L’École des Beaux Arts. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (22 Eylül 1886). S. A. R. Le Duc d’Edimbourg a Constantinople. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (4 Nisan 1889). L’ambassadeur d’Italie. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (1 Zilhicce 1308 [8 Temmuz 1891]). Sanayi-i Nefise Mektebinin Tevsî’. Tercüman-ı Hakikat, s. 2.
• Anonim. (1 Aralık 1891). L’Exposition de l’Ecole Des Beaux-Arts. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (3 Mart 1310 [15 Mart 1894]). Mekteb-i Sanayi-i Nefise Teşhirâtı. Servet-i Fünun, 157, s. 5-7.
• Anonim. (15 Kânunuevvel 1310 [27 Aralık 1894]). Mekteb-i Sanayi-i Nefisenin 1310 Teşhiri. Servet-i Fünun, 198, s. 247.
• Anonim. (26 Teşrin-i Evvel 1311 [7 Kasım 1895]). Mekteb-i Sanayi-i Nefise Hakk Sınıfı. Servet-i Fünun, 243, s. 130-141.
• Anonim. (1 Eylül 1900). Aniversaire de l’Avènement de S. M. I. Sultan Abdul-Hamid Khan II. Stamboul, s. 1.
• Anonim. (16 Teşrinievvel 1317 [29 Ekim 1901]). Sanayi-i Nefise-i Şahane Mektebinin Müsabaka İmtihanı. İkdam, s. 2.
• Anonim. (24 Temmuz 1318 [6 Ağustos 1902]). Sanayi-i Nefise Mektebi ve Madalya Tevzii. İkdam, s. 1-2.
• Anonim. (1 Teşrin-i Evvel 1318 [14 Ekim 1902]). Sanayi-i Nefise Sergisini Ziyaret ve Heyet-i Temziyenin Takdiratı. İkdam, s. 1-2.
• Anonim. (25 Eylül 1319 [8 Ekim 1903]). Sanayi-i Nefise Resim Sergisi ve Heyet-i Temyiziyenin Takdirâtı. İkdam, s. 2.
• Anonim. (22 Eylül 1320 [5 Ekim 1904]). Mülazaha: Resim Sergilerini Ziyaret. İkdam, s. 3.
• Anonim. (11 Kânunusani 1321 [24 Ocak 1906]). Muhasebe. İkdam, s. 3.
• Antmen, Ahu. (2015). Üryan, Çıplak, Nü: Türk Resminde Bir Modernleşme Öyküsü. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları.
• Artun, Deniz. (2012). Paris’ten Modernlik Tercümeleri: Académie Julian’da İmparatorluk ve Cumhuriyet Öğrencileri (2. bs.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• BOA. İ.DH. [Başbakanlık Osmanlı Arşivi İrade Dahiliye]. 842/67709, 20 Kânunuevvel 1297 [1 Ocak 1882].
• Boime, Albert. (1986). The Academy and French Painting in the Nineteenth Century. New Haven-London: Yale University Press.
• Boime, Albert. (1994). The Cultural Politics of the Art Academy. The Eighteenth Century, 35/3, s. 203–222.
• Cezar, Mustafa. (1995). Sanatta Batı’ya Açılış ve Osman Hamdi. İstanbul: Erol Kerim Aksoy Kültür, Eğitim, Spor ve Sağlık Vakfı Yayını.
• Deringil, Selim. (2014). İktidarın Sembolleri ve İdeoloji: II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909). (G. Çağalı Güven, Çev.). İstanbul: Doğan Kitap.
• Eldem, Edhem. (2010). Osman Hamdi Bey Sözlüğü. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Gençel, Özge. (2021). Sanayi-i Nefise Mektebi (1882-1928). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversite-si, Ankara.
• Georgeon, François. (2016). Sultan Abdülhamid (4. bs). (A. Berktay, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Germaner, S., İnankur, Z. (1989). Oryantalizm ve Türkiye. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı.
• Lepage, Auguste. (1890). Les Beaux-Arts à Constantinople. L’Artiste: journal de la littérature et des beaux-arts, 60/1, s. 439-448.
• Midhad Rabii. (12 Teşrinisani 1314 [24 Kasım 1898]). Sanayi-i Nefise Mektebi ve Bu Seneki Müsabaka Sergisi. Malumat, 160, s. 809-811.
• Özyiğit, Halil. (2012). 1830-1920 Yılları Arasında Süreli Yayınlarda Türk Resim Sanatı Eleştirisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• POP : la plateforme ouverte du patrimoine Erişim: 28.07.2024. https://pop.culture.gouv.fr/notice/museo/M5051
• Prétextat, Lecomte. (17 Kasım 1893). Les Beaux Arts en Orient: La Peinture à Constantinople. Stamboul, s. 1-2.
• Said, Edward. (2013). Şarkiyatçılık: Batı’nın Şark Anlayışları (7. bs). (B. Ülner, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Salnâme-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye. (1316 [1898]). İstanbul: Matbaa-i Amire. Erişim Tarihi: 28. 07.2024 http://isamveri.org/salname/sayilar.php?sidno=D02473
• Segré, Monique. (1998). L’école des beaux-arts: XIXe et XXe siècle. Paris: L’Harmattan.
• Shaw, Stanford Jay. (1973). A Promise of Reform: Two Complimentary Documents. International Journal of Middle East Studies, 4/3, s. 359-365.
• Sinanlar, Seza. (2008). Pera’da Resim Üretim Ortamı 1844-1916. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Tansuğ, Sezer. (2012). Çağdaş Türk Sanatı (9. bs). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ürekli, Fatma. (1997). Sanayi-i Nefîse Mektebi’nin Kuruluşu ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri. (Yayımlanmamış Dokto-ra Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Vambéry, Arminius. (1890). Sultan Abdul Hamid. Living Age, 186, s. 109-114.