KİESLOWSKİ SİNEMASI’NDA MÜZİK

Yıl 2025, Sayı: 52, 322 - 335, 31.05.2025

Özge Mazlum

https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1623261

Öz

Film müziği temelde bir filmin hem duyusal-duygusal boyutunu hem de genel estetik düzenlemeyi şekillendirmek için kullanılan, anlatıyı destekleyen, ses, titreşim, ritm, melodi ve enstrümantal-vokal müziğin bütünüdür. Bu araştırma; film müziğinin beste ve teknik analizi üzerine değil, müziğin sinemada görsel duyusal atmosferi etkileme anlamında nasıl kullanıldığı ile ilgili semiyoloji, duyusallaştırma, metafor olarak kullanımı ve en nihayetinde “leit-motif (küçük motif)” olarak geliştirilmesi üzerine yapılmıştır. Ayrıca bu incelemede, Kieslowski Sineması’nda ses, nüans, müzik, tını ve duyusal-laştırılmış müzikal estetizasyonun diyaelektik gelişimi de ayrıntılı bir şekilde analiz edilmektedir. Bu amaçla, müziğin tınısal, semiyotik ve görsel bağlamda oynadığı uyarıcı etkinin, estetik yönüne ve etkisine odaklanılır. Sinema üzerine düşünen filozof yönetmenin eserlerinin bütünlüklü analizine odaklanıldığında; doğrudan dikkati çeken ilk konu Kieslowski’nin bütünlüklü bir sanat idealiyle hareket ettiği ve sinemayla, müziği kutsayarak, tıpkı Yunan idealindeki gibi, “Sanatlar Birliği” idealine yaklaştığı görülür. Kieslowski’nin yapmış olduğu estetik inceleme; insan doğasının değişmediği üzerine olup, bu olgunun sinema aracılığıyla aktarılması amacına odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Krzysztof Kieslowski , Kieslowski Sineması , Film Müziği , Sinema ve Müzik , Zbigniew Preisner.

MUSIC IN KIESLOWSKI'S CINEMA

Öz

Film music is basically the totality of sound, vibration, rhythm, melody and instrumental-vocal music used to shape both the sensory-emotional dimension and the overall aesthetic arrangement of a film, supporting the narrative. This research is not on the compositional and technical analysis of film music, but on how music is used in cinema to affect the visual sensory atmosphere in terms of semiology, sensorialisation, use as metaphor and ultimately its development as a ‘leit-motif’. Furthermore, the dialectical development of sound, nuance, music, timbre and sensorialised musical aestheticisa-tion in Kieslowski's cinema is analysed in detail. For this purpose, the focus is on the aesthetic aspect and impact of the stimulating effect played by music in timbral, semiotic and visual contexts. Focusing on the holistic analysis of the works of the philosopher-director who thinks about cinema, the first thing that draws attention directly is that Kieslowski acts with the ideal of a unified art and approaches the ideal of the ‘Unity of the Arts’, just like the Greek ideal, by blessing cinema and music. Kieslowski's aesthetic analysis is based on the fact that human nature does not change and focuses on the aim of conveying this phenomenon through cinema.

Anahtar Kelimeler

Krzysztof Kieslowski , Kieslowski Cinema , Film Music , Cinema and Music , Zbigniew Preisner

Kaynakça

• Adorno, T. W., Eisler, H. (1947). Composing for the Films. London: The Athlone Press.
• Adorno, Theodor Ludwig Wiesengrund. (2006). Aesthetic Theory. Minneapolis: Minnesota Press.
• Andrew, Geoff. (2016). Üç Renk Üçlemesi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Blood, A. J., Zatorre, R. J. (2001). Intensely Pleasurable Responses to Music Correlate with Activity in Brain Regi-ons Implicated in Reward and Emotion. PNAS, 98 (20), s. 11808-11823.
• Chion, Michel. (1995). La Musique Au Cinéma. Paris, France: Fayard.
• Chion, Michel. (1999). The Voice in Cinema (C. Gorbman, Trans.). New York, NY: Columbia University Press.
• Cohen, Annabel. J. (2001). Music as a Source of Emotion in Film. In Juslin, Patrik., Sloboda, John. (Eds.), Music and Emotion: Theory and Research, s. 249-272. UK: Oxford University Press.
• Costabile, K. A., Terman, A. W. (2013). Effects Of Film Music On Psychological Transportation and Narrative Persuasion. Basic and Applied Social Psychology, 35 (3), s. 316–324, https://doi.org/10.1080/01973533.2013.785398
• Davison, Annette. (2004). Hollywood Theory, Non-Hollywood Practice: Cinema Soundtracks in the 1980s and 1990s. Aldershot, Hants, England: Ashgate.
• Edwards, M. S., Eagle, C. T., Pennebaker, J. W. & Tunks, T. W. (1991). Relationships among elements of music and psychological responses of listeners. In Cheryl Dileo. Maranto (Ed.), Applications of Music in Medicine, s. 41–57. Silver Spring: National Association Music Therapy.
• Eisenstein, Sergei. (Yönetmen). (1925). Battleship Potemkin [Sinema Filmi]. Rusya: Mosfilm.
• Ellis, R. J., Simons, R. F. (2005). The Impact of Music on Subjective and Physiological Indices of Emotion While Viewing Films. January Psychomusicology: Music, Mind, and Brain, 19 (1), s. 15-40, https://doi.org/10.1037/h0094042
• Gorbman, Claudia. (1980). Narrative Film Music. Yale French Studies, Cinema/ Sound, 60, s. 183-203, https://doi.org/10.2307/2930011
• Rothfarb, L., Landerer, C. (1966). Eduard Hanslick’s on the Musically Beautiful. UK: Oxford University Press.
• Heidegger, Martin. (1962). Being and Time, London: SCM Press.
• Juslin, Patrik., (2001). Communicating Emotion in Music Performance: A Review and a Theoretical Framework, in Music and Emotion: Theory and Research, (Eds. Patrik Juslin, John Sloboda), s. 309–340, UK: Oxford Univer-sity Press
• Kalinak, Kathryn. (1992). Settling The Score: Music and the Classical Hollywood Film. Madison, WI: University of Wisconsin Press.
• Kalinak, Kathryn. (2010). Film Music: A Very Short Introduction. New York, NY: Oxford University Press.
• Kieslowski, Krzysztof. (Yönetmen). (1985). Bez Konca [Sinema Filmi]. Polonya: Studio Filmowe.
• Kieslowski, Krzysztof. (Yönetmen). (1990). Dekalog Dwa [Sinema Filmi]. Polonya: Telewizja Polska.
• Kieslowski, Krzysztof. (Yönetmen). (1991). La Double Vie De Veronique [Sinema Filmi]. Fransa: MK2 Producti-ons.
• Kieslowski, Krzysztof. (Yönetmen). (1993). Trois Couleurs: Bleu [Sinema Filmi]. Fransa: MK2 Productions.
• Kieslowski, Krzysztof. (Yönetmen). (1994). Trois Couleurs: Blanc [Sinema Filmi]. Fransa: MK2 Productions.
• Kieslowski, Krzysztof. (Yönetmen). (1994). Trois Couleurs: Rouge [Sinema Filmi]. Fransa: MK2 Productions.
• Larsen, Peter. (2007). Film Music (J. Irons, Trans.). London: Reaktion Books.
• Parkinson, David. (2015). Sinemayı Değiştiren 100 Fikir (Y. Burul, Çev.). İstanbul: Literatür.
• Reyland, Nicholas. (2012). Zbigniew Preisner’s Three Colors Trilogy: Blue, White, Red. Lanham, MD: Scarecrow Press.
• Reyland, Nicholas. (2016). Preisner’s Presence, Polski Rocznik Muzykologiczny 1, s. 253-276.
• Scherer, K. R., Zentner, M. R. (2001). Emotional Effects of Music: Production Rules. In P. N. Juslin & J. A. Sloboda (Eds.), Music and Emotion: Theory and Research, s. 361-392. New York: Oxford.
• Seashore, Carl, E. (1938). Psychology of Music. New York: Mc Graw Hill Book Company.
• Tarkovski, Andrei. (1992). Mühürlenmiş Zaman (Çev. Füsun Ant). İstanbul: Afa Yayınları.
• Whalen, Zach, N., (2004). Play Along: Video Game Music As Metaphor and Metonymy, The Thesis, Master of Arts, University of Florida.