Sakarya’nın Fırça Tabela Ressamları: Cemalettin Vural ve Piliççi Ailesi

Yıl 2023, , 17 - 23, 28.09.2023

Murat Ertürk

https://doi.org/10.5152/AI.2023.22071

Öz

Grafik tasarım tarihi, büyük kentlerin ve büyük aktörlerin ön planda olduğu ve yerel aktörlerin
çoğu zaman göz ardı edildiği ulusal bir perspektiften yazılır. Sektörün büyük kentlere kıyasla
gelişmediği taşra bölgelerinde, formal bir sanat veya tasarım eğitimi almayan, mesleği usta-çırak
ilişkisiyle öğrenen ressamlar tarafından yapılan ürünler, dar anlamda yerelin günlük görsel
iletişim ihtiyacını karşılamaktadırlar. Geniş anlamda ise yerelin sosyal, kültürel, ekonomik ve
estetik tercihlerini gözler öne sererek kentlerin görsel kültürünü oluştururlar. Bu nedenle yerelin
görsel kültürüne katkı sunan aktörlerin özgeçmişlerinin ve çalışmalarının belgelenmesi hem
ulusal grafik tasarım tarihinin yetkinleşmesi hem de kentlerin vernakülerine yönelik farkındalığı
artırmak adına önemlidir.
Bu çalışmada, 1940’lardan itibaren Sakarya ilinde unvan levhaları, dükkân tabelaları, cam yazıları,
apartman isimlikleri, duvar yazıları ve film afişleri yaparak adından söz ettiren tabela ressamları
Cemalettin Vural, Osman Nuri Piliççi ve kardeşleri ele alınmıştır. Adı geçen sanatkârların birinci
dereceden akrabalarıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak ilgili bilgi ve belgelere ulaşılmış,
yerel grafik tasarım tarihinin yazım çalışmalarına katkı sunması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cemalettin Vural, fırça tabela, fırça tabela ressamı, Osman Nuri Piliççi, Sakarya

Sign Painters of Sakarya: Cemalettin Vural and The Piliççi Family

Öz

The history of graphic design is written from a national perspective where big cities and prominent
actors are at the forefront and local actors are often ignored. In provincial regions, where
the sector is not as developed as in big cities, products made by artists who do not receive
formal art or design education, and learn the profession through master–apprentice relationships
meet the daily visual communication needs of the local community in a narrow sense. In
a broader sense, they create the visual culture of cities by revealing the locals' social, cultural,
economic, and aesthetic preferences. For this reason, it is essential to document the backgrounds
and works of the actors who contribute to the visual culture of the locality, both for the
competence of the national graphic design history and to increase awareness of the vernaculars
of cities. This study focuses on the sign painters Cemalettin Vural, Osman Nuri Piliççi and his
brothers, who have made a name for themselves by making nameplates, shop signs, window
signages, building signs, wall signs, and movie posters in Sakarya province since the 1940s.
Semi-structured interviews were conducted with the first-degree relatives of the artists above
to access relevant information and documents. It aimed to contribute to writing the history of
local graphic design.

Anahtar Kelimeler

Cemalettin Vural, sign painting, sign painters, Osman Nuri Piliççi, Sakarya

Kaynakça

• Ertürk, M. (2018). Sakarya’nın fırça tabela ressamı: Enver Yücebalkan. I. Uluslararası Ahmet Yakupoğlu Şehir, Sanat ve Tasarım Sempozyumu. (217-227). Kütahya.
• Ertürk, M. (2020a). Cemalettin Vural tarafından yazılan Kunduracı Muzaffer Topaloğlu’nun unvan levhası. [Fotoğraf]. Murat Ertürk Kişisel Arşivi.
• Ertürk, M. (2020b). Meşhur Köfteci Mustafa’nın içerisinde yer alan iki resim. [Fotoğraf]. Murat Ertürk Kişisel Arşivi.
• Ertürk, M. (2020c). Osman Nuri ve Ayhan Piliççi kardeşler tarafından yazılan Nurlu Apartmanı’nın isimliği [Fotoğraf]. Murat Ertürk Kişisel Arşivi.
• Karaberber, E. (1960). Türkiye şampiyonu yıldırımspor Adapazarı’nda karşılanırken [Fotoğraf]. Ekrem Karaberber Kişisel Arşivi. O rhan, A. (t.y.). Cemalettin Vural’ (1922–2010) [Fotoğraf]. Ayten Orhan Kişisel Arşivi.
• Orhan, A. (t.y.). Cemalettin Vural’ın ustalık belgesi [Fotoğraf]. Ayten Orhan Kişisel Arşivi. Piliççi, A. K. (1966). Ali Kayhan Piliççi, 1964 yapımı “Meyhaneci” filminin afişi önünde [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Ali Kayhan Piliççi, Melek Sineması’nda Osman Nuri Piliççi’nin yazdığı “Küçük Beyefendi” filminin afişindeki yazıların gölgesini yaparken [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Ali Kayhan Piliççi, Osman Nuri imzalı Dekor Züccaciye’nin tabelasının önünde [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Ayhan Piliççi (en sağda), Soğanpazarı’ndaki Mazlum Şekerleme’nin dükkânı için hazırlanan tabela önünde, 1960’lar. [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Ayhan Piliççi, Atlas Sineması’nda Filiz Fantezi Kumaş Mağazası’nın Osman Nuri imzalı tabelasının yanında (solda) ve İnanöz Yazıhanesi’nin cam yazısını yazarken (sağda), 1950’lerin başı [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Ayhan Piliççi, Atlas Sineması’nın salonunda “Her Yerde Tehlike” (1955) filminin afişini hazırlarken, 1956 [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Osman Nuri Piliççi Atlas Sineması’nın salonunda Güven Mozaik ve Parke Çini Yapımevi’nin tabelasını yazarken, 1950’ler [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Osman Nuri Piliççi Papatya Manifatura’nın tabelasını yazarken, 1950’lerin sonu [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Piliççi, A. K. Osman Nuri ve Ali Kayhan Piliççi Atlas Sineması’nda “Beklenen Şarkı” (1953) filminin afişini yaparken, 1957 veya 1958 [Fotoğraf]. Ali Kayhan Piliççi Kişisel Arşivi.
• Medyabar. (2011). Sakarya’da futbol tarihi. https ://me dyaba r.com /haber/ 270 4836/ sakar yada- futbo l-tar ihi.
• Tuna, F. (2007). Adapazarı Yazıları. Değişim Yayınları.
• Yıldırım, A. (2020). Görsel iletişim tasarımında vernaküler tipografi ve Sakarya örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.