DİJİTAL SANATTA KÜYEREL DOKUNUŞLAR

Yıl 2024, Sayı: 44, 13 - 21, 25.09.2024

Atiye Güner

https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1471003

Öz

ÖZ
Dijitalleşme deyince genelde bu durum yaşamın her alanında analogdan dijital teknolojiye geçilen bir süreci ifade eder. Dijital teknolojilerin bilgi/veriyi çok kısa sürede iletme, koruma, sıkıştırma çoğaltma özelliği, zaman, mekan, hız kavramlarını dönüştürerek dijitalleşme süreçlerini başlatmıştır. Dijitalleşme sosyal bir süreçtir. Bu süreçte sanatta dijital teknolojiye bağlı sanat türleri, sergileme ve sunum teknikleri ortaya çıkmıştır. Dijitalleşme süreçlerinin hızlanması aynı zamanda küreselleşme süreçlerini de hızlandırmıştır. Küreselleşmenin dijital teknoloji tabanlı olduğu düşünürlerce tartışılmıştır. Küreselleşme, ekonomi, kültürel, siyasi, sosyal vb. yaşamın tüm alanlarını etkilemiştir. Kültürel alanda küreselleşmenin kültürel homojenleşme ve kültürel heterojenleşme olarak türleri tartışılmıştır. Kültürlerin birbirine benzemesi homojenleşme üst başlığında incelenmiştir. Kültürel ayrılıkların farkedilip ortaya çıkarılması ise heterojenleşme üst başlığında incelenmiştir. Sosyolog Roland Robertson, 1990’larda küreselleşme terimi yerine, küreselleşme(globalization) ve yerelleşmenin(localization) dilsel bir karışımı olan 'küyerelleşme'(glocalization) terimini önerir ve terim 1990’larda popüler hale gelir. Küyerelleşmede hem küreselleştirici hem de yerelleştirici eğilimler eşzamanlı olarak bir arada bulunur. Sanat ve Tasarım alanında küyerel bir yaklaşımdan söz edebilmek için sanat yapıtının küyerelleşmenin iki kilit unsuru olan küresel ve yerel bileşenlerden oluşması gerekir. Sanat açısından bakıldığında küyerel yaklaşımların hedefinin yerel kimlik veya yerel değerlerle çağdaş sanatı birleştirme olduğu söylenebilir. Bu çalışmada sanatçı Hakan Yılmaz ve Seyd Ahmet’in Geleneksel çini desenlerini özel algoritmalarla birleştirip kolaj haline getirdikleri Sonsuzluk Kapıları NFT Sergisi örneklem olarak seçilmiştir. Küyerelleşmenin iki bileşeni; yerel tasarım unsurları olan geleneksel motifler ve küresel sunum teknikleri sergide bir araya gelmiştir. Metropolitan Müzesi, Side Antik Tiyatro ve Bursa Zindankapı Galerisi’nde sergilenen Sonsuzluk Kapıları sergisinde geleneksel unsurların küresel iletişim araçları ve sunum teknikleriyle birleştirilmesi, dijital sanatta küyerel bir yaklaşım olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Küyerelleşme, Kültürel homojenleşme, Kültürel heterojenleşme, NFT Art.

Kaynakça

• Albayrak, A. (2017). Kamusal alanlarda verı̇ kültürü: Video mappıng. NWSA Fine Arts, 12(3), 164-176
• Arapoğlu, F. (2021). Sanatta aktüel gündem: Kripto sanat (NFT). Aurum Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 91-93.
• Artun A. (2015). Kültür tutulması. Çağdaş Sanat ve kültüralizm. ed. Ali Artun. çev. Tuncay Birkan, Nursu Örge, Elçin Gen. 3. Bs. İletişim Yayınları: 9-15.
• Batur, M., & Yaseen. K. (2023). NFT teknolojı̇sı̇nı̇n sanatçılar ü̈zerı̇ndekı̇ etkı̇sı̇. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 1(9), 111-128
• Bayar, F. (2008). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32, 25-34
• Baudrillard, J. (2017). Can çekişen küresel güç. çev. Oğuz Adanır. Doğubatı Yayınları.
• Bulubay, C. (2018). Rock kültürünün İstanbul’dakı̇ yansımaları ü̈zerı̇nden küreselleşmenı̇n kültürel boyutunun i̇ncelenmesı̇: Kemancı Rock Bar örneğı̇. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021). Eğitime bilimsel araştırma yöntemleri. 31. bs. Pegem Akademi.
• Castells, M. (2010). The rise of network society. Malden, MA: Wiley-Blackwell.
• Dilek, S. E., Kaygalak, S., Lale, C., & Şanlıöz, H. K. (2015). Otel işletmelerı̇nde küyerelleşme yaklaşımı: İzmı̇r İlı̇ Örneğı̇. İşletme Fakültesi Dergisi, 1(16), 1-22.
• Erbaş, H. (2011). Küresel kriz ve marjinalleşme sürecinde göç ve göçmenler. Doğu Batı, 5(18), 175-193.
• Erdoğan, A. (2020). Kenti sahiplenmenin veri altyapısı: Küyerelleşme sürecinde kültür varlıkları envanteri ve paylaşımı. Planlama Dergisi, 30(2), 154-171.
• Erdoğan, M. (2013). Küresel çağda Çağdaş Sanat ve küresel sanat pazarı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 15 (1).
• Gao, J. (2022). The transition of art exhibition in the age of immersive media. 2021 International Conference on Education, Language and Art (ICELA 2021). Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 637, 5-10.
• Gönülşen, E. Ş. (2022). Uluslararası fı̇rmaların küyerel stratejı̇lerı̇ analı̇zı̇: Türkı̇ye ö̈rneğı̇. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güner, A., Gülaçtı, İ. E. (2019). Küreselleşme ve Çağdaş Sanat. Akademik İncelemeler Dergisi. 14(1), 245-274.
• Güner, A. (2022). Dijitalleşmenin Çağdaş Sanat müzeleri ve galerilere etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Masuda, Y. (2004). Image of the future information society. The İnformation SocietyReader. ed. Frank Webster.1. bs. London: Routledge, 15-20.
• Onat, H. (2002). Küreselleşme üzerine. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002/1, 37-47.
• Robertson, R. (1995) “Glocalization: Time-space and homogeneity- heterogeneity”, M. Featherstone et al (ed) Global Modernities, London: Sage. pp. 25-44.
• Soyarat, S. U. (2017). Uluslararası pazarlarda reklam polı̇tı̇kaları üzerı̇nde kültürel farklılıkların etkı̇sı̇ ve uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahiner, R. (2015). Çağdaş Sanatta temsiliyet krizi. Ütopya Yayınları.
• Şen, B. (2008). Türkiye’de küreselleşme tartışmaları ve sonuçları. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toffler, A. (2018). Üçüncü dalga bir fütürist ekonomi analizi klasiği. çev. Selim Yeniçeri. Koridor Yayıncılık.
• Tok, H. (2022). Küreselleşme ve enformasyon bağlamında Anı̇me ve Manga Kültürünün Çağdaş Sanata etkı̇lerı̇. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. TC Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Tözüm, H. (2011). Küreselleşme: Gerçek mi, seçenek mi? Doğu Batı, 5(18), 143-163.
• Türkbağ, A. U. (2011). Pasta tarifleri üzerine bir inceleme: Küreselleşme ve adalet. Doğu Batı, 5(18), 273-281.
• Yetim, N. (2011). Küresel üretim yapılanmasına kültürel yanıtlar; ulusal-yerel. Doğu Batı, 5(18), 129-139.
• İnternet kaynakça
• Artlife. (30.09.2023). What Is Superflat?: A Guide To Takashi Murakami’s Art Movement. erişim tarihi. 20-02-2024
• https://www.artlife.com/news/what-is-superflat-a-guide-to-takashi-murakamis-art-movement
• Bursa Kültür. erişim tarihi. 24.07.2024. https://bursakultur.com/tr/haber/2022/9/2382/tarihi-zindanda-teknolojik-sergi
• Bursa Müze. erişim tarihi. 24.07.2024 www.bursamuze.com/sonsuzluk-kapilari-sergisi.
• Bursa Olay. Erişim tarihi 24.07.2024. https://www.olay.com.tr/tarihi-zindanda-teknolojik-sergi-1037245
• Dailymotion. Erişim tarihi 24.07.2024. https://www.dailymotion.com/video/x8ds00q .
• Institure for Public Art, (2024). Erişim tarihi 24.07.2024. Yekpare. https://www.instituteforpublicart.org/case-studies/yekpare/ .
• Kreaktivist. (5 Mart 2023). Erişim tarihi 20-02-2024. Kültür Kodlarını Dijital Sanatla Geleceğe Taşıyan Öncü: Hakan Yılmaz. https://kreaktivist.com.tr/kultur-kodlarini-dijital-sanatla-gelecege-tasiyan- oncu-hakan-yilmaz/Yenidönem habercilik. Erişim tarihi 20-02-2024 https://www.yenidonem.com.tr/yazarlar/irem-guner-141/sonsuzluk-kapilari-aralaniyor-17791
• Yetkin, Ş. (1993). Çini.TDV İslam Ansiklopedisi. C (8): 329-335. Erişim tarihi 20-02-2024 https://islamansiklopedisi.org.tr/cini Youtube. Erişim tarihi 20-02-2024 https://www.youtube.com/watch? v=mYGryBZ_EG4
• Görsel kaynakça
• Görsel 1.
• https://giovanniajans.com/portfolio/coca-cola-ramadan-2024-photoshoot/
• Görsel 2.
• https://www.myartbroker.com/artist-takashi-murakami/collection-mr-dob/artwork-me-and-mr-dob-signed-print
• Görsel 3.
• https://www.instituteforpublicart.org/case-studies/yekpare/
• Görsel 4.
• https://kreaktivist.com.tr/kultur-kodlarini-dijital-sanatla-gelecege-tasiyan-oncu-hakan-yilmaz/
• Görsel 5.
• https://www.bursa.bel.tr/etkinlik/sonsuzluk-kapılari---gate-of-eternity-sergisi-355
• Görsel 6.
• https://kreaktivist.com.tr/sonsuzluk-kapilari-sergisi-metropol-sanat-muzesinde/#google_vignette
• Görsel 7.
• https://www.instagram.com/antalyakulturyolu/p/CzEuokRNgxZ