Sanat ve Tasarımda Sanal Su ve Su Ayak İzinin Yansımaları

Yıl 2025, Sayı: 45, 62 - 71, 21.03.2025

Büşra Şahin , Bilge Kınam

https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1476937

Öz

Su, hayatın devamlılığı için en temel yaşam kaynağıdır. Su, büyük ölçüde yaşamı, küçük ölçüde ise ekonominin döngü dinamiğini etkileyen en önemli unsurdur. Tarımsal ve endüstriyel faaliyetler, evsel atıklar su havzalarını kirletmektedir. Bununla beraber nüfus artışı, çevresel ve küresel sorunlar, kuraklık, bilinçsiz tüketim gibi faktörlere bağlı olarak %2,5 oranında bulunan tatlı su kaynakları dünya üzerinde tükenme tehlikesi altındadır. Devlet politikaları, sivil toplum ve çeşitli kamu kuruluşları, tatlı su kaynaklarının azalması problemiyle ilgili kamu farkındalığını artırmayı amaçlayan çeşitli girişimlerde bulunmaktadır. Bu araştırmanın ana amacı sanal su ve su ayak izi kavramları üzerinden su tüketimi konusunu sanat ve tasarım penceresinden irdelemektir. Sanat ve Tasarımın toplumu yönlendirmede ve toplumsal bir bilinç kazandırmada çok önemli bir gücü bulunmaktadır. Bu bağlamda su tüketimi sorununu irdeleyen duyarlı sanatçı ve tasarımcıların disiplinler arası görsel tasarım çalışmaları incelenmiştir. Çalışmalarına yer verilen Fransız Sanatçı Saype, Jane Withers Stüdyo, Selçuk Öziş, Cornerman Prodüksiyon, Brezilyalı heykel sanatçısı Néle Azevedo, Kanadalı fotoğraf sanatçısı Edward Burtynsky, İzlanda-Danimarkalı heykel ve enstalasyon sanatçısı Olafur Eliasson ve Sanat ve Tasarım lisansüstü öğrencisi Şevval Nur Şenol su tüketimi ve gezegendeki değişiklikler konusunda toplumu bilinçlendirmeye çalışmışlardır. Araştırma, sanal su ve su ayak izi kavramlarını zengin bir literatür taramasıyla görsel tasarım çalışmaları üzerinden incelenerek yeni bir bakış açısı ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sanal su, su ayakizi, su tüketimi, sanat ve tasarım.

Reflections of Virtual Water and Water Footprint in Art and Design

Öz

Water is the most fundamental life source for the continuity of life. It significantly impacts not only life itself but also the cyclical dynamics of the economy to a lesser extent. Agricultural and industrial activities, as well as domestic waste, pollute water basins. Additionally, due to population growth, environmental and global issues, drought, and unsustainable consumption, freshwater resources, which constitute only 2.5% globally, are at risk of depletion. Government policies, civil society, and various public organizations are engaged in initiatives to increase public awareness regarding the diminishing freshwater resources. The primary aim of this research is to examine the issue of water consumption through the concepts of virtual water and water footprint from the perspective of art and design. Art and design possess significant power in guiding society and raising social awareness. In this context, interdisciplinary visual design studies of sensitive artists and designers who scrutinize the issue of water consumption are examined. The research includes the works of French artist Saype, Jane Withers Studio, Selçuk Öziş, Cornerman Production, Brazilian sculptor Néle Azevedo, Canadian photographer Edward Burtynsky, Icelandic-Danish sculptor and installation artist Olafur Eliasson, and graduate student in Art and Design Şevval Nur Şenol, who endeavor to raise awareness about water consumption and global changes through their artistic endeavors. The study attempts to present a new perspective by examining the concepts of virtual water and water footprint through a comprehensive literature review within the framework of visual design studies.

Anahtar Kelimeler

Virtual water, water footprint, water consumption, art and design

Kaynakça

• Allan, T. (2011). Virtual Water. I.B. Tauris.
• Canbek, M., Demir, T., Mustafa Uyanoğlu, Bayramoğlu, G., Emiroğlu, Ö., Arslan, N., & Koyuncu, O. (2007).
• Preliminary assessment of heavy metals in water and some cyprinidae species from the Porsuk River, Turkey. Journal of Applied Biological Sciences, 1(3), 91-95.
• Ewing, J. J. (2011). Virtual water: tackling the threat to our planet’s most precious resource, by Tony Allen. Water International, 36(7), 948-950.
• Hoekstra, A., Chapagain, A., Aldaya, M., & Mekonnen, M. (2011). The water footprint assessment manual. London, Washington, DC: Earthscan Publishing.
• Köse, E., Çiçek, A., Uysal, K., Tokatlı, C., Arslan, N., & Emiroğlu, Ö. (2016). Evaluation of surface water quality in Porsuk Stream. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi C- Yaşam Bilimleri ve Biyoteknoloji Dergisi, 4(2), 81-93. doi: 10.18036/btdc.35567
• Lange, B., Williams, P., & Bendall, B. (2023). Increasing access to water through flexible entitlements? Environmental Law Review, 25(1), 28-42. doi: 10.1177/14614529231156485
• Read, H. (2020). Modern sanatın felsefesi. (E. Kök, & H. Orgun, Çev.) Hayalperest Yayınevi.
• Şahin, B. (2016). Küresel bir sorun: Su kıtlığı ve sanal su ticareti [Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• Tokatlı, C., Uğurluoğlu, A., Köse, E., Çiçek, A., Arslan, N., Dayıoğlu, H., & Emiroğlu, Ö. (2021). Ecological risk assessment of toxic metal contamination in a signifcant mining basin in Turkey. Environmental Earth Sciences (80), 1-19.
• Türe, C. (2014). Küresel iklim değişikliğinin toplumsal algısında görsel sanatların rolü. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 6(6), 224-237.
• İnternet Kaynakça
• Azevedo, N. (2024). Minimum monument. Temmuz 1, 2024 tarihinde https://www.neleazevedo.com.br/minimum-monument adresinden alınmıştır.
• Bigumigu. (2022). İklim krizine işaret eden buzdan figürler. Temmuz 1, 2024 tarihinde https://bigumigu.com/haber/iklim-krizine-isaret-eden-buzdan-figurler-nele-azevedo/ adresinden alınmıştır.
• Borusan Contemporary. (2020). Görüntülerin çöküşü: Edward Burtynsky’nin Su oyunları. Temmuz 2, 2024 tarihinde https://www.borusancontemporary.com/en/blog-fall-out-images-edward-burtynsky-water-games_1941 adresinden alınmıştır.
• Gonzalez, V., & Mancha, C.-L. (2023, Eylül 25). Uluslararası sanatçı Saype ilk eserini İspanya’da yapıyor. https://www.rtve.es/noticias/20230925/artista-internacional-saype-primera-obra-espana-humedal-conservacion/2456754.shtml adresinden alınmıştır.
• Jane Withers Stüdyo. (2008). Work. Jane Withers Studio: https://www.janewithers.com/work#/1-water-and-our-future-z33/ adresinden alınmıştır.
• Jane Withers Stüdyo. About. Jane Withers Studio: https://www.janewithers.com/about adresinden alınmıştır. Jane Withers Stüdyo. (2024). Wonderwater Café: How Much Water Do You Eat? https://www.janewithers.com/wonderwater-caf adresinden alınmıştır.
• Legros, G. En Nuestras Manos. https://stepbywater.com/en-nuestras-manos/ adresinden alınmıştır.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (2024). Hidrometeoroloji / Dünyada Su. https://www.mgm.gov.tr/genel/hidrometeoroloji.aspx?s=3 adresinden alınmıştır.
• National Geographic. (2024). 25 Litre. https://www.natgeotv.com/tr/belgeseller/natgeo/25-litre adresinden alınmıştır.
• Phoenix Art Museum. (2024). Edward Burtynsky: Su. Temmuz 1, 2024 tarihinde https://phxart.org/exhibition/edward-burtynsky-water/ adresinden alınmıştır.
• Selçuk Öziş. (2024). drop by drop. Selçuk Öziş: https://selcukozis.co.uk/drop-by-drop adresinden alınmıştır.
• Su Verimliliği Seferberliği. (2024). Su Ayak İzi. Şubat 30, 2024 tarihinde https://www.suverimliligi.gov.tr/su-ayak-izi/ adresinden alınmıştır.
• Studio Olafur Eliasson. (2018). Ice Watch. Temmuz 3, 2024 tarihinde https://icewatch.london/ adresinden alınmıştır.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. (2023). Su Ayakizi. Şubat 20, 2024 tarihinde Su Verimliliği Seferberliği: https://www.suverimliligi.gov.tr/su-ayak-izi/ adresinden alınmıştır.
• Tema Vakfı. (2023). Sanayide Kullanılan Su. Nisan 15, 2024 tarihinde Suyu Nasıl Kullanıyoruz?: https://sutema.org/sanayide-kullanilan-su adresinden alınmıştır.
• The United Nations. (2020). UN World Water Development Report: Water and Climate Change. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372985. adresinden alınmıştır.
• United Nations. (2024). Un Water. Şubat 16, 2024 tarihinde https://www.unwater.org/ adresinden alınmıştır.
• United Nations. (2024). World Water Day 22 March. Şubat 18, 2024 tarihinde https://www.un.org/en/observances/water-day adresinden alınmıştır.
• United Nations-UN Water. (2024). SDG 6 Acceleration snapshots: what progress looks like. Şubat 16, 2024 tarihinde https://www.unwater.org/publications/sdg-6-acceleration-snapshots-what-progress-looks adresinden alınmıştır.
• UN-Water. (2024). Be The Change. Şubat 20, 2024 tarihinde https://www.unwater.org/bethechange/ adresinden alınmıştır.
• Wikipedia. (2024). Tatlı Su. Şubat 20, 2024 tarihinde https://tr.wikipedia.org/wiki/Tatl%C4%B1_su#Ayr%C4%B1ca_bak%C4%B1n%C4%B1z adresinden alınmıştır.
• Worldometer. (2024). Şubat 21, 2024 tarihinde https://www.worldometers.info/tr/ adresinden alınmıştır.
• WWF. (2024). Su. Şubat 16, 2024 tarihinde https://www.wwf.org.tr/ne_yapiyoruz/ayak_izinin_azaltilmasi/su/ adresinden alınmıştır.
• WWF. (2024). Tatlı Su. Şubat 16, 2024 tarihinde https://www.wwf.org.tr/calismalarimiz/tatli_su/ adresinden alınmıştır.
• WWF. (2015). Türkiye’nin Su Riskleri Raporu. Şubat 16, 2024 tarihinde https://www.wwf.org.tr/?4180/turkiyenin-su-riskleri-raporu adresinden alınmıştır.
• Görsel Kaynakça Görsel 1. Allan, T. (2011). Virtual Water. London: I.B. Tauris.
• Görsel 2. Rtve. (2023). Uluslararası sanatçı Saype ilk eserini İspanya’da yapıyor. Temmuz 9, 2024 tarihinde https://www.rtve.es/noticias/20230925/artista-internacional-saype-primera-obra-espana-humedal-conservacion/2456754.shtml adresinden alınmıştır.
• Görsel 3. Jane Withers Studio. (2008). Work. Jane Withers Studio: https://www.janewithers.com/work#/1-water-and-our-future-z33/ adresinden alınmıştır.
• Görsel 4. Jane Withers Studio. (2024). Wonderwater Café: How Much Water Do You Eat? . Jane Withers Studio: https://www.janewithers.com/wonderwater-caf adresinden alınmıştır.
• Görsel 5. Jane Withers Studio. (2024). Wonderwater Café: How Much Water Do You Eat?. Jane Withers Studio: https://www.janewithers.com/wonderwater-caf adresinden alınmıştır.
• Görsel 6. Selçuk Öziş. (2024). drop by drop. Selçuk Öziş: https://selcukozis.co.uk/drop-by-drop adresinden alınmıştır.
• Görsel 7. National Geographic. (2024). 25 Litre. https://www.natgeotv.com/tr/belgeseller/natgeo/25-litre adresinden alınmıştır.
• Görsel 8. Şevval Nur Şenol, “How much water do you wear?’’ (Ne kadar su giyiyorsun?), Eskisehir Osmangazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Sergi Salonu, 23 Ocak 2024.
• Görsel 9. Bigumigu. (2022). İklim Krizine İşaret Eden Buzdan Figürler. 2024 tarihinde https://bigumigu.com/haber/iklim-krizine-isaret-eden-buzdan-figurler-nele-azevedo/ adresinden alınmıştır.
• Görsel 10. Edward Burtynsky. (2024). Water. 2024 tarihinde https://www.edwardburtynsky.com/projects/photographs/water adresinden alınmıştır.
• Görsel 11. Olafur Eliasson. (2024). Ice Watch. 2024 tarihinde https://olafureliasson.net/artwork/ice-watch-2014/ adresinden alınmıştır.
• Görsel 12. Yarının Suyu. (2024). Su Ayakizi Hesaplama. https://www.yarininsuyu.com/#dialog adresinden alınmıştır.
• Görsel 13. Yarının Suyu. (2024). Su Ayakizi Hesaplama. https://www.yarininsuyu.com/#dialog adresinden alınmıştır.