Edebiyat ve Sinemada Erkek Hayali: Asaf Halet Çelebi'nin ''Kadıncığım'' Şiiri ile Dert Etme Sevgilim Filmi

Yıl 2025, Sayı: 46, 38 - 44, 24.09.2025

Caner Solak

https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1600773

Öz

Bu çalışma, Asaf Halet Çelebi'nin "Kadıncığım" şiiri ile 2022 yapımı Dert Etme Sevgilim (Don't Worry
My Darling) filmi arasında erkek egemen zihniyetin kadınları idealize etme ve kontrol altına alma arzusu üzerinden bir karşılaştırma sunmaktadır. Lacan’ın “Kadın yoktur” görüşünden yola çıkan analiz,
kadınların erkek hayal gücünün birer yansıması olarak kurgulandığını ve bu zihniyetin edebiyat ile
sinemada sıkça yer bulduğunu öne sürer. Çalışma, Yunan mitolojisindeki Pygmalion efsanesinden
başlayarak erkeklerin ideal kadın yaratma arzusunu tarihsel bir perspektifle ele alır.
"Kadıncığım" şiirinde erkek, kendi eksikliğini tamamlamak adına "oyluk kemiğini çıkararak" bir kadın
figürü yaratır. Ancak bu figür, yalnızca erkeğin arzularını tatmin eden bir nesne olarak konumlanır.
Benzer bir şekilde Dert Etme Sevgilim filminde Jack, eşi Alice’i sanal bir dünyaya hapsederek onu
kendi ideal eşine dönüştürür. Kadınların işlevsellik üzerinden tanımlandığı bu iki eser, kadın bireyliğinin silindiği, onları erkek tahakkümüne hizmet eden varlıklara dönüştüren bir zihniyetin eleştirisini sunar.
Her iki eser de erkek egemen ütopyaların sürdürülemezliğini vurgular. Çelebi’nin "Kadıncığım” şiirinde yaratılan kadın, yalnızlık ve tahakküm döngüsünün bir yansıması olurken, Dert Etme Sevgilim
filminde Alice, hapsedildiği dünyadan kurtulup özgürlüğünü kazanır. Bu durum, erkeklerin kadınları
kontrol etme arzusunun er ya da geç başarısızlığa uğrayacağını gösterir.
Eserlerin ortak noktası, kadın-erkek ilişkilerindeki güç dinamiklerini eleştirmek ve erkeklerin yarattığı ideal kadın fantezilerinin toplumsal açıdan yıkıcı olduğunu gözler önüne sermektir. Çalışma,
kadınların özgürlük arzusunun bu tür tahakkümcü yapıları er ya da geç çökerteceğini savunur. Erkeklerin ideal kadın fantezilerinin hem erkekler hem de kadınlar için bir hapishane olduğu görülür.
İki eser de kadın-erkek ilişkilerindeki güç dinamiklerine ve tahakkümün sonuçlarına dair güçlü bir
eleştiri sunar.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat , sinema , Asaf Halet Çelebi , Kadıncığım , Dert Etme Sevgilim

The Male Imagination in Literature and Cinema: Asaf Halet Çelebi's Poem ''My Woman'' and the Film Don't Worry My Darling

Öz

This study presents a comparative analysis of Asaf Halet Çelebi's poem Kadıncığım ("My Little Woman") and the 2022 film Don't Worry Darling in terms of the patriarchal mindset's desire to idealize and control women. Drawing on Lacan’s famous assertion that “The Woman does not exist,” the
analysis posits that women are constructed as projections of male imagination and argues that this
perspective frequently appears in literature and cinema. The study explores the historical roots of the
male desire to create the ideal woman, beginning with the myth of Pygmalion from Greek mythology.
In Kadıncığım, the male subject creates a female figure by "removing his femur" to compensate for
his lack. However, this figure is positioned solely as an object that fulfills male desires. Similarly, in
Don't Worry Darling, Jack confines his wife, Alice, to a virtual world, transforming her into his ideal
spouse. Both works critique a mindset that erases female individuality and reduces women to functional entities serving male dominance.
Both works also highlight the unsustainability of patriarchal utopias. In Kadıncığım, the created woman becomes a reflection of the loneliness and cycle of domination inherent in male fantasies, while
in Don't Worry Darling, Alice breaks free from her imposed confinement, reclaiming her autonomy.
This underscores the inevitable failure of male attempts to control women.
The shared theme in both works lies in their critique of power dynamics in gender relations and the
destructive societal implications of male fantasies about the "ideal woman." The study argues that
women's yearning for freedom will eventually dismantle such oppressive systems. It concludes that
these fantasies of ideal womanhood ultimately imprison both men and women, offering a powerful
critique of the consequences of patriarchal control in gender relations.

Anahtar Kelimeler

Literature , cinema , Asaf Halet Çelebi , Kadıncığım , Don

Kaynakça

• Çağın, S. (2021). Efsaneden edebiyata: kadınların yeniden inşası. Çingeneler edebiyata girince. Dergâh Yayınları, 127-148.
• Çelebi, A. H. (1998). Bütün şiirleri. YKY.
• Daştan, N. (2015). Cennetten kovulma motifinin semavî dinler ile bazı mitolojilerdeki (Sümer, Türk ve Yunan) görünümü. Türklük Bilimi Araştırmaları. (36), 61-81.
• Egrik, E. B. (2007). Türk sinemasında pygmalion etkisi (Tez No. 208527) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kırımlı, B. (1994). Asaf Halet Çelebi (hayatı eserleri, sanatı ve fikirleri) (Tez No. 36886) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kızıltan, H. (2011). Narsisizm ya da ruhsallığın ontolojisi. Doğu Batı, (56), 55-84.
• Parman, T. (2006). Erkek olmak ya da üçün üçü olmak. Psikanaliz yazıları erkeksilik. Bağlam Yayınları.
• Rank, O. (2011). Doğum travması. (Çev. Sabir Yücesoy). Metis Yayınları.
• Serrican Kabalcı, E. (2019). Asaf Hâlet Çelebi’nin şiirlerinde anima arketipi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 987-1003.
• Zizek, S. Şövalye Aşkı ya da Şey Olarak Kadın. Kırılgan temas. (Çev. Tuncay Birkan). Metis Yayınları.
• Görsel Kaynakça Görsel 1. Dert Etme Sevgilim filmi (Don’t Worry Darling), 2022.