Şemsi Paşa'nin Manzum ve Muhtasar Vikâyetü'r- Rivâye Tercümesi

Yıl 2009, Sayı: 2, 16 - 49, 01.11.2009

Doç. Dr. Muhittin Eliaçık

Öz

İslam dünyasında dinî eserlerin manzum biçimde kaleme alınması çok önem verilen bir husus olmuştur. Osmanlı Devleti'nin en parlak günlerini yaşadığı Kanuni, II.Selim ve III.Murat devirlerinde beylerbeylik ve musahiplik yapmış olan Şemsi Paşa’nın, Burhânüşşerîa Mahmud’un Vikâyetü’r-rivâye adlı fıkhî eserinden yaptığı manzum ve muhtasar tercümede bu önemin bir göstergesidir. Vikâyetü’rrivâye’den okuyucu için en gerekli görülen yedi bölümün seçilip mesnevi nazım şekliyle serbest biçimde tercüme edilmesiyle oluşturulmuş 450 beyitlik bu eserde o döneme ve Şemsi Paşa´ya ait bilgiler de bulunmaktadır. Kendisini, dedeleri Kızıl Ahmed İsfandiyaroğulları Beyliği’nin son beyi olarak görmüş ve Şemsî mahlasıyla yazdığı şiirleri bir divanda toplanmış olan Şemsi Paşa Arapça fıkhî eserleri çok okuyan, tercüme ve şerhler yazabilen bir devlet adamıdır. Bu manzum tercümenin başında, Şeyhülislam Ebussuûd Efendi’nin de imzasını taşıyan 50 beyitlik bir silsilename bulunmakta ve burada Şemsi Paşa’nın soyunun Halid bin Velid’e dayandığı iddia edilmektedir. Şeyhülislam Ebussuûd Efendi bu manzum tercüme üzerinde birtakım tenkit ve tashihler yapmıştır

Anahtar Kelimeler

Fıkıh, nazm, tercüme, Şemsi Paşa, Vikâyetü’r-rivâye, Burhânüşşerîa