İbnü’l-Ezrak ve Eseri “Meyyâfârikîn ve Âmîd Tarihi” Üzerine Türkiye’de Yapılan Çalışmalar Işığında Bir Değerlendirme

Yıl 2012, Sayı: 7, 3 - 13, 01.04.2012

Ercan Gümüş

Öz

Hicri 510-577/ Miladi 1117-1181 yılları arasında yaşamış ve tam adı “Ahmed b. Yusuf b. Ali b. Ezrak” olan İbnü’l-Ezrak, bugünkü Diyarbakır ilinin Silvan ilçesinde yaşamıştır. Memleketini ve tarih ilmini çok sevdiğini eserinden öğrendiğimiz İbnü'lEzrak, bu motivasyon ile “Tarihü’l Meyyafarikîn ve Âmid”i kaleme almıştır. Eser XII. yüzyıla kadar olan bölge tarihi için eşsiz bir kaynaktır. Bizzat gözlemlerine ve kendinden önce eser veren İslam tarihçileri ve coğrafyacılarına dayanan İbnü’l-Ezrak, eserini kimseye sunma gayreti içinde olmamıştır. Bu özellik esere ayrıca kıymet katmaktadır. Eserin “Mervaniler” ve “Artuklular” bölümü Türkçe’ye çevrilmiş olup diğer bölümleri çevrilmeyi beklemektedir

Anahtar Kelimeler

İbnü’l-Ezrak, Meyyafârikîn, Amid, Mervaniler, Artuklular

Kaynakça

•  Beysanoğlu, Ş. (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Ankara: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Yayınları.
•  Cengiz, S. (2009), “Zeriki Aşireti”. www.gencimranlilar.com/zeriki-asireti- t12251.html adresinden 26.12.2009 tarihinde erişildi.
•  Emirî, A. (2005). Osmanlı Vilayât-i Şarkiyyesi. Taş, K. Z. vd. (haz.). Ankara: İlahiyat Yay.
•  Hizmetli, S. (1999). İslam Tarihi –İlk Dönem-. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
•  İbnü’l-Ezrak (1990). Mervani Kürtleri Tarihi, Bozarslan M. A. (haz.). Ankara: Koral Yayınları.
•  İbnü’l-Ezrak Ahmed Bin Yusuf Bin Ali (1992). Meyyafarikin ve Amid Tarihi ( Artuklular Kısmı). Savran A. (çev.). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
•  Zekî Beg, M. Z. (2002). Diroka Kurd u Kurdistane. Diyarbakır: Avesta Yay.
•  Sevim, A. (2005). Makaleler 3. Yalçın, S. – Özbek S. (haz.). Ankara: Berikan Yayınları.
•  Sırma, İ. S. (2005). İslam ve Tarih. İstanbul: Beyan Yayınları.
•  Şerefhan (1990). Şerefname Kürt Tarihi. Bozarslan, M. A. (çev.). İstanbul: Hasat Yayınları.
•  Şeşen, Ramazan (1992), “Eyyubîler”. Doğuştan Günümüze İslam Tarihi. 6. cilt. İstanbul: Çağ Yayınları.
•  Varlı, E. M. M. (Hoko) Xanî (1997). Dîroka Dugelên Kurdan 600-1500. Derpeç 1. İstanbul: Weşanen Sipan.
• V. Minorsky, Şeddadiler ile ilgili bölümü “Studies in Caucasian History of Mayyâfârqin” adıyla bir
• makale olarak yayınlamıştır.( İbnü’l-Ezrak, 1992, s. XIII.)