1880'de Diyarbekir Vilayetine Gelen İlk Adliye Müfettişinin Sergüzeşti

Yıl 2012, Sayı: 7, 73 - 90, 01.04.2012

Abdulhamit Kırmızı

Öz

Haziran 1879’da Osmanlı adliye teşkilatı önemli bir ıslahat geçirdi. Vali ve diğer vilayet yöneticilerinin adliye işlerine müdahalesini önleyecek tedbirler yanında, müddeiumumilik ve adliye müfettişliği gibi yeni kurumlar ihdas edildi. Genç bir Arnavut, Ferid Bey, o zaman Malatya, Mardin ve Harput’u da içeren Diyarbekir vilayetinin ilk adliye müfettişi olarak atandı. Rus Harbi sonrasının perişaniyeti içinde açlık ve kıtlık ile mücadele eden vilayet Ferid Bey zamanında çeşitli ayaklanmalara sahne oldu

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Diyarbakır, Mardin, Harput, Adliye

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul: DH.SAİD 4/346. MF.MKT 65/54, 1297 B 30. Y.PRK.BŞK 4/46, 1298 S 21 ŞD 2435/59, 1297 ZA 2, No.3-4. ŞD.DH 1457/6, 1298 C 12. DH.MKT 1333/20, 1297 N 27. HR.TO 259/36, 1880.9.1 DH.MKT. 1333/57, 1297 N 29, DH.MKT 1333/45, 1297 N 29. YA.RES 9/61, 1298. 2. 23. Y.PRK.BŞK 43/18, 1313 Ra 26.
• YEE 88/19 1325 L 26, Dahiliye Nazırı Memduh Paşa’dan Mabeyn’e. Y.PRK.ŞD 1/13, 1298 M 16. Y.PRK.AZN 1/39, 1298 CA 12. İ.DH 822/66297, 1298 RA 5. YA.RES 13/55, 1298.12.3. ŞD.DH 2434/11, 1297 L 20. DH.MKT 1333/83, 1297 Z 5. Y.PRK.BŞK 43/18, 1313 Ra 26. YEE 88/19 1325 L 26.
• The National Archives, London: FO 424/106, No.156, Trotter to Salisbury, Diarbekir, March 22, 1880.
• FO 424/106, Inclosure in No.173, Baker Pasha to Layard, Sivas, April 1880.
• FO 78/3132, No.12, Trotter to Salisbury, Diarbekir, 16 April 1880. YA.HUS 164/119, 1297.7.7.
• FO 424/107, Inclosure in No.15, “Report by Inspector-General of Tribunals on the State of the Sandjak of Malatia.” FO 424/107, Inclosure 1 in No.18, Acting Vice-Consul Barnham to Major Trotter, Diarbekir, June 19, 1880.
• FO 424/107, No.156, Inclosure 2 in No. 184, List of some of the more important Officials and ex-Officials connected with the Kurdistan Consulate with whom Major Trotter is personally aquainted, with a few Notes added as to Character, &c., [October FO 424/107, Inclosure in No.160, Barnham to Trotter, Kharpoot, September 25, 1880.
• FO 78/3132, No.14, Trotter to Granville, Diarbekir, 5 May, 1880, 117-120.
• FO 78/3132, No.16, Trotter to Granville, Diarbekir 27 May, 1880, 133.
• FO 424/122, Inclosure in No.68, Barnham to Trotter, Diarbekir, February 20, 1881.
• FO 424/122, Inclosure 2 in No.105, Barnham to Trotter, Diarbekir, April 11, 1881.
• FO 424/123, No.57, Dufferin to Granville, Therapia, August 12, 1881. Diğer:
• Cevdet Paşa. Tezâkir 40-Tetimme, yay. Cavid Baysun (Ankara: TTK, 1991).
• Demirel, Fatmagül. Adliye Nezareti: Kuruluşu ve Faaliyetleri (1876-1914) (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2008).
• Duguid, Stephen. “The Politics of Unity: Hamidian Policy in Eastern Anatolia”, Middle Eastern Studies 9:2 (1973), 143-144.