Bir Hazf Çeşidi Olarak İhtibakın Analizi

Yıl 2013, Sayı: 10, 42 - 49, 01.11.2013

Kutbettin Ekinci

Öz

Hazfı, bir veya birden çok kelimenin cümleden atılması olarak tanımlayabiliriz. Mahzuf, mezkûr hükmündedir. Muhatabın mahzufu bilmesi için sözde hazfin meydana geldiğine dair bir karine olması şarttır. Kelamda asıl olan zikir olduğu için hazfin olup olmadığı kuşkulu ise hazfın olmadığına karar verilmelidir. Kaynaklarımızda; Kur’an’da bir hazf çeşidi olarak sayılan “ihtibak” örnekleri, bizce hazfin ölçülerine uymadığı için hazifli ifade çeşitlerinden değildir. Çünkü hazf, cümlenin temel anlamı içinde gerçekleşirken, verilen “ihtibak” örneklerinde ise cümlenin temel anlamının delaleti ile mahzuf telakkisine gidilmiştir. Yapılan takdirler mezkûrların delaletiyle elde edildiği için Fıkıh Üsûlü’nde delalet çeşitleri arasında yerini alabilir

Anahtar Kelimeler

hazf, kelâm, takdir, mezkûr, ihtibâk, delâlet, muhatap, mütekellim, karine

Kaynakça

• -İBN CİNN , bu’l-Fet Osman, - sâis (tahk.Muhammed Ali en-N cc r), Mısır, el- M kt b tu’ -ʿİ miyy , ty. - İBN HİŞ M, Abdullah b. Yusuf b. Ahmed el- n arî, Mu ’ -Lebib ʿ Kütübi’ - ʿ r b t k. b u ti Mu mm - tib) t- ur s i’ -ʿArabî, Kuveyt, 2000 -İBN MAN , bu’l-Fa l Cemaluddin Muhammed Mukerrem, Lis u’ -ʿ r b, yrut, ru ır, t.y. - el-İST B Z , e iyyuddin Muhammed b. Hüseyin, r u’r- iyy ’ -Kâfiye,
• Bingazi, Câmiatu Karyanus, 1978 -es-SEMÎNU’L-HALEBÎ, Ahmed b. Yusuf, e - ürru’ -M i mi’ -Kit bi’
• Mu mm bu’ - İbr im), K ir , M kt b tu ri’t- ur s , ty.