NESHİN GERÇEKLEŞMESİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 2, 565 - 583, 30.11.2016

Abdulkerim Bingöl

Öz

Nasih-mensuh
meselesi Kur’an ilimlerinin önemli konularından birisi olup bu konuda
tartışmalar hep olmuştur. Âlimlerin kahir ekseriyeti Kur’an’da neshin var
olduğunu kabul etmiştir. Bazı âlimlere göre ise Kur’an’da nesih yoktur. Neshi
kabul edenler açısından nasih-mensuh ayetler, ayetlerin nüzul sebebi ve ortamı
birlikte mülahaza edilince ayetlerin neshedilmesinde nüzul ortamının etkisi
olduğu görülecektir. Nitekim 23 yıllık süre zarfında hayata temas ederek
interaktif bir şekilde inen Kur’an, toplumun algı, düzey ve gelişimine göre
hüküm belirlemiştir. Kur’an’ın, hayata dair ilkeleri şekillendirirken mantıklı
bir süreç izlemesi; insan ve toplum gerçekliğini gözetmesi ve bu bağlamda bazı hükümleri
zamanla değiştirmesi vahyin insan tarafına bakan kısmı itibarıyla faydalı
olmuştur.

Nesih
meselesine esbabı zahiri penceresinden bakıldığında bazı ayetlerin hükmünün
değiştirilmesi veya kaldırılmasında tarihsel seyrin ve sürecin etkisi olduğu
görülecektir. Teşri sürecinde mantıklı bir mekanizmanın takip edildiği ve
insanların her türlü ihtiyaçları gözetilerek nizam kurulduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Nasih, Mensuh, Teşri, Nüzul

Kaynakça

• AKDEMİR, Hikmet, “Seyf Ayetiyle Mensuh Olduğu İddia Edilen Ayetler Üzerine Bir İnceleme”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XX, Şanlıurfa, 2008, 5-25.
• AKK, Halid Abdurrahman, Usulu’t-Tefsir ve Kavaiduhu,Dimaşk, 2007.
• ALUSÎ, Ebu’s-Sena Şihabuddin es-Seyyid Mahmud b. Abdillah, Ruhu’l-Maani fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s-Seb’i’l-Mesani, Kahire, 2005.
• ATEŞ, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, İstanbul, 1989.
• ______, Kur’an Ansiklopedisi, İstanbul, “tarihsiz”.
• AYDEMİR, Abdullah, “Mensuh Ayetler”, Diyanet Dergisi, XIV-4, Ankara, 1998, 51-94.
• AY, Mahmut, Kur’an’da Müşriklerin Eleştiri ve İthamları ve Bunlara Verilen Cevaplar, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2007.
• BAKKAL, Ali, “Şafiî’de Nesh Anlayışı”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, III, Şanlıurfa, 1997, 109-132.
• BERKİ, Ali Himmet-KESKİOĞLU, Osman, Hatemü’l-Enbiyâ Hazreti Muhammed ve Hayâtı, Ankara, 2010.
• BUHARÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih, Kahire, 1980.