MARDİN ŞER’İYE SİCİLLERİNDE ARAPÇANIN BELGE DİLİ OLARAK KULLANILMASI VE BU DİLDE YAZILAN BİR BELGE TÜRÜ OLARAK MÜLK ALIM-SATIMLARINDA KULLANILAN YÖNTEM

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 2, 992 - 1005, 30.11.2016

Veysel Gürhan

Öz

Osmanlı mahkemelerinde kadı ve yanında
bulunan katibi tarafından tutulan kayıtlar, dönemin sosyal hayatını
araştıranlar için oldukça önemli veriler sunmaktadır. 16. yüzyıldan 19. yüzyıla
kadar süren zaman diliminde hemen hemen her yerleşim biriminde tutulan bu
kayıtların çoğunluğu günümüze kadar ulaşabilmiştir. Bütün defterler belli bir
usul ve yöntem ile kayıt altına alınmasına karşın Mardin’e ait şer’iye
sicillerini çevresindeki birimlerde tutulan kayıtlardan ayırt eden en önemli
özellik Arapça belge sayısındaki fazlalıktır. Özellikle sosyal ve günlük hayat
ile ilgili belgelerin Arapça kaleme alındığını gördüğümüz Mardin’de bu durumun ortaya
çıkış sebeplerini araştırmak çalışmamızın ana konusunu teşkil etmektedir.
Ayrıca defterlerde yoğun olarak Arapça yazılmış bir belge türü olarak mülk
alım-satımlarının yöntemsel olarak ayrıntılı incelemesi de yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mardin, Şer’iye Sicilleri, Arapça, Mülk Alım-Satımı

Kaynakça

• Akbel Mustafa, “Osmanlı’da Vekâlet; Bir kaza Örneği Olarak Kula Mahkemesine Müracaatlar”, Turkish Studies, Volume 10/13 Fall 2015.
• Akdağ Mustafa, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve İnkişaf Devrinde Türkiye’nin İktisadi Vaziyeti” Belleten, C. XIII, S. 51, Ankara 1949, s. 497-564.
• Akgündüz Ahmet, “Şer’iye Sicillerinin Toplu Kataloğu”, Şer’iye Sicilleri, C. I, İstanbul 1988.
• Artuk İbrahim, “Osmanlı Beyliği’nin Kurucusu Osman Gazi’ye Ait Sikke”, Ed. Osman Okyar ve Halil İnalcık, I. Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920) Kongresi Tebliğleri, Ankara 1980, s. 27-33.