اللھجة العربیة التي یتحدث بھا أھالي مدینة طرسوس التابعة لمحافظة مرسین (التدقیق في إطار تصریف الفعل والضمائر)

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 1, 0 - 0, 26.05.2016

Yusuf Özcan

Öz

Geçmişten bu yana birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olmasının tabi bir

sonucu olarak Anadolu’da resmi dil olan Türk.enin haricinde birçok dil konuşulmaktadır.

Bu dillerden biri, çoğunluğu XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde gruplar halinde Çukurova’ya göç

etmiş Araplar tarafından konuşulmakta olan Arapçadır. Mersin’in Tarsus ilçesinde yaşayan

Arapları genel olarak ü. grupta toplayabiliriz. İlk grup, genelde Adana-Mersin

karayolunun güneyinden Akdeniz sahillerine kadar olan bölgede yaşamlarını idâme ettiren

ve bölgede Arapça konuşan gruplar içerisinde çoğunluğu teşkil eden Alevi Araplardır.

Diğer gruplar, Alevi Araplar dışında geçmişte kendilerine has lehçeleri olduğu belirtilen

Sünn. ve Hristiyan Araplardan oluşmaktadır. Alevi Araplar, kendi aralarında Arapça

konuşmaları ve dini eğitimlerini s.zlü olarak Arapça yapmaları gibi sebeplerden dolayı

kendi dillerini büyük .l.üde muhafaza edebilmişlerdir. Sünn. ve Hristiyan Araplarda ise

dili anlama ve konuşmaya yönelik Alevi Araplara benzer bir durum söz konusu değildir.

Bu çalışmada, yarı yapılandırılmış g.rüşme tekniği kullanılarak Mersin’in Tarsus ilçesinde

konuşulan Arap diyalekti, Arap dili lehçelerinin sınıflandırılmasında önemli bir rol

oynayan zamir ve fiil çekimleri y.nünden ele alınmıştır. Neticede, günümüzde Tarsus

Arapları tarafından temelde Çukurova’ya göç ettikleri bölge olan Suriye-Lazkiye bölgesi

lehçesinin konuşulduğu g.rülmüştür. Diller arası etkileşim sonucu süre. içerisinde

sesbilim ve biçimbilim açısından Türk.eye .zgü bazı unsurlar lehçeye dâhil olmuş ve

yerleşik Suriye lehçesinin alt kolu olarak içerisinde Türk.eye .zgü unsurlar barındıran

Suriye lehçesinin Tarsus ağzı inşa edilmiştir.