İmam En-Neccâr Tâhir B. Ahmed El-Kazvînî’nin Manzum Akidetü Sünnet ve Cema’at Risalesi Bağlamında Kelâmî Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 1, 273 - 296, 30.04.2017

Zübeyr Bulut

Öz

Bazı akaid risaleleri eğitim-öğretim çalışmalarında ezberleme kolaylığı sağlamak
ve hafızada uzun süre kalması için manzum türde yazılmıştır. Bu çalışmada, İmam en-
Neccâr Tâhir b. Ahmed b. Muhammed el-Kazvînî’nin (ö. 575/1180) Ehl-i Sünnet
ve’l’Cema’at akidesine dair yazdığı manzum akidesi çerçevesinde kelâmî görüşleri
incelenip değerlendirilecektir. İmam Neccâr, Arap dili, kelâm, kıraat, hadis, tefsir ve
tasavvuf alanlarında eser vermiş bir âlimdir. Kelâma dair eserleri dikkat çekicidir. Şafiî
mezhebine mensup olan müellifin hangi itikadî mezhebi benimsediğine ilişkin açık bir
bilgi bulunmamakla birlikte, itikadî konularla ilgili bazı görüşlerinden hareketle Eş‘arî
mezhebine mensup olduğunu söylemek mümkündür. Ehl-i Sünnet’in itikad esaslarının
sade, kolay ve anlaşılır bir dille ifade edildiği risale, muhtemelen müellifin o dönemde
yaşadığı coğrafyada yayılmakta olan Şii-Bâtınî akımlara karşı Ehl-i Sünnet itikadını
korumak ve halka bunu anlayabilecekleri basitlikte bir üslup ile aktarmak amacıyla
yazıldığı söylenebilir. Müellif risalede, Ehl-i Sünnet’e muhalif görüşler ileri süren fırkalara
özellikle Kaderiyye/Mu’tezile ve Şîa’ya karşı sarih veya zımnî tenkitler yöneltmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İmam en-Neccâr, Manzum Akide, Ehl-i Sünnet ve’l-Cema’at, Kelâm, Eş‘arî

Kaynakça

• AKGÜNDÜZ, Said Nuri, “Ebû Muhammed Tâhir b. Ahmed el-Kazvînî En-Neccâr’ın (575/1179-80) Hallu’l-‘Aybe An Hâli’l-Ğaybe Adlı Risalesinin Tahkiki”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 27, 2016, s. 691-712.