OKUL ÖNCESİ DEĞERLER EĞİTİMİNDE KULLANILAN YÖNTEM VE TEKNİKLER (NİTEL BİR ARAŞTIRMA)

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 2, 1074 - 1095, 30.12.2017

Akif Akto , Semra Akto

https://doi.org/10.26791/sarkiat.342143

Cited By: 9

Öz

Okul öncesinde değerler bazı
yöntem ve tekniklerle öğretilebilir mi? Okul öncesinde değerler eğitimi için
hangi yöntem ve teknikler kullanılmalıdır? Okul öncesi değerler eğitiminde
kullanılan yöntem ve teknikler nelerdir? Soruları etrafında bu araştırma odaklanmaktadır.
Araştırma nitel olarak tasarlanmıştır. Bu
araştırmanın deseni olgubilim (fenomenoloji)’dir. Bu araştırmada amaçlı örnekleme tekniği kullanılmıştır. Evren açısında Mardin il
merkezi ve örneklem için de okul öncesi öğretmenleri tercih edilmiştir.
Araştırmaya katılanlar üzerinde gözlem tekniği
uygulanmıştır. Bu çalışma yarı-yapılandırılmış bir çalışmadır. Araştırmacı
katılımcılarla görüşerek araştırma isteğini bildirmiştir. Öğretmenler,
istedikleri değer türünü kendileri seçmiş ve seçtikleri değer türünü öğretmek
için uygun buldukları yöntem ve tekniği kendileri belirlemiştir.
Katılımcılardan alınan izin ile etkinlikler kamera kaydı ile kaydedilmiştir.
Kamera kaydından elde edilen veriler yazıya aktarılmış ve yazılı olan veriler
ayrı ayrı betimsel analiz yapılarak tematik kodlar oluşturulmuştur. Bulgular
kısmında katılımcıların sınıf etkinliği için tercih ettikleri değerler sorumluluk, dürüstlük, hoşgörü, iyilik, sevgi,
paylaşmak ve saygı’dır. Kullandıkları yöntem ve teknikler ise, eğitici oyunlar, sunum ile
anlatım, hikaye, soru-cevap, drama, rol play, tartışma vb. yöntem ve tekniklerdir. Bu yöntemler, zaman zaman
bazı model, strateji ve taktiklerle zenginleştirilmiştir. Sonuç olarak
rastgele, gelişi güzel yöntem-teknik tercih edildiği gözlenmiştir. Öneri olarak
yöntem ve teknikler daha bilinci seçilmeli, sebep ve sonuçları hesaba
katılmalıdır.    

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi, Değerler, Değerler Eğitimi, Yöntem

Kaynakça

• ALAYLIOĞLU, Ruşen Oğuzkan, Ansiklopedik Eğitim Sözlüğü, İnkılap ve Aka basımevi, İstanbul: 1976.
• ARIKAN, Arzu vd., Okul Öncesi Dönemde Değerler Eğitimi, Ed. Arzu Arıkan, Açıköğretim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programı, Anadolu Üniversitesi Matbaası, Eskişehir: 2011.
• ARTUT, P. D., ve K. TARIM, ¨Okul Öncesi Kubaşık Öğrenme Uygulamaları: Toplama İşlemine Yönelik Bir Uygulama Örneği¨, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), Adana: 2004, s.1-21.
• AYDIN, M. Z., Ahlak Öğretiminde Örnek Olay İncelemesi Yöntemi, Nobel Yayınları, Ankara: 2003.
• AYDOĞAN, Yasemin, vd., Öğrenme ve Öğretme Teknikleri, Vize Yayıncılık, Ankara, 2014.
• Ayla Oktay, Yaşamın Sihirli Yılları: Okul öncesi dönem. Epsilon Yayıncılık, İstanbul: 1999.
• BALAT, G. Uyanık, ¨Değerler Eğitimi ve Değerler Eğitimi Programları¨, Ed. A. Oktay, Ö. Polat Unutkan, Okul Öncesi Eğitimde Güncel Konular, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul: 2005, s.197-209.
• BALAT, Gülden Uyanık, vd., Okul Öncesi Dönemde Değerler Eğitimi Etkinlikleri, 3. Baskı, Kök Yayıncılık, Ankara, 2011.
• BALCI, A. Sosyal Bilimlerde Araştırma, Pegem Akademi Ankara: 2009.
• BAŞAL, H.A., Gelişim ve Psikoloji: Nasıl Mutlu Bir Çocuk Yetiştirebilirim?, 4. Baskı, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul: 2007.
• BAYHAN, P. San, vd., Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, 4. Baskı, Morpa Kültür Yayınları, İstanbul: 2004.
• BAYRAKLI, B., İslam’da Eğitim, İstanbul: 1989, s. 45.
• BİLGİN, Beyza, Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, AÜİF Yay., Ankara, 1998.
• COLLİNS, John W., Greenwood Dictionary of Education, Ed. III and Nancy Patricia O’Brien, London, Greenwood press, 2003.
• CRAİG, W., Childhood Social Development, Blackwell Publisher, London: 1999.
• CRESWELL, J. W., Qualitative inquiry&research design choosing among five approaches. Second edition. London: 2007, Sage Publication, s. 57; Stan Laster, ¨An introduction to phenomenological research¨,https://www.researchgate.net/publication/255647619_An_introduction_to_phenomenological_research?enrichId=rgreq-e6047350f6aa2dd71b7468322da7f45a XXX&enrichSource=Y292ZXJQYWdlOzI1NTY0NzYxOTtBUzoxNjAxMTUzODY3NTcxMjBAMTQxNTE4NTg5MTEzNQ%3D%3D&el=1_x_2&_esc=publicationCoverPdf, 15.03.2017, 21:21, s. 1-5.
• DEMİREL, Ö., vd., Öğretim İlke ve Yöntemleri, MEB Yayınları, İstanbul: 1999.
• DEVRİES, R., ¨Moral Development¨, Encyclopedia of Early Childhood Education, Ed. L. R. Williams and D. P. Fromberg, New York: 1992.
• DOĞAN, S. Recai, Din Öğretiminde ¨Dikkat Edilmesi Gereken Temel İlkeler ve Örnek Bir Ders İşlenişi¨ İlköğretim Din Kültürü ve ahlak Bilgisi Öğretim Programları ve Bir Uygulama Örneği, (Ankara Modeli) M.E. Basımevi, İstanbul: 2001, s. 58-73.
• DÖKMEN, Ü., Küçük Şeyler, 4. Baskı, Sistem Yayıncılık, İstanbul: 2005.
• EĞİTİM TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ, TDK Yayınları, Ankara: 1974.
• ERDEN, Münire, vd., Gelişim ve Öğrenme, Arkadaş Yay., Ankara: 2004.
• ERKUŞ, Süreyya, Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Öncesi Eğitim Programındaki Değerler Eğitimine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı, Diyarbakır, 2012, ¨Basılmamış Yüksek Lisans Tezi¨.
• GANDER, M. J., vd., Çocuk ve Ergen Gelişimi, Çev. A. Dönmez, N. Çelen, B. Onur, İmge Kitapevi, Ankara: 1998.
• GAZALİ, ¨el-Munkız mine’d-Dalal¨, Mecmuatu Resaili İmam Gazali, (thk. İbrahim Emin Muhammed), Mektebetu’t-Tevfikiyye, Kahire trs.
• GLASNE, Corrine, Nitel Araştırmaya Giriş, Çeviri Editörleri: Ali Ersoy- Pelin Yalçınoğlu, 5. Baskı, Anı Yayıncılık, Ankara: 2015.
• GÖZÜTOK, Şakir, ¨Gönümüzde Değer Üretme Problemi ve Öneriler¨, Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası, 19-21 Haziran 2014.
• GÖZÜTOK, Şakir, ¨İbadet ve Eğitim İlişkisi¨, Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 4, 2007, s. 189-197.
• GÖZÜTOK, Şakir, İlk Dönem İslam Eğitim Tarihi, Fecr Yayınları, Ankara, 2002.
• GÖZÜTOK, Şakir, Resullulah Döneminde Eğitim ve Öğretim, Nesil Yayınları, İstanbul, 2014.
• GÜLERYÜZ, Hasan, Eğitim Programlarının Dili ve Yaratıcı Öğrenme, PegemA Yayıncılık, Ankara: 2000.
• GÜNGÖR, Erol, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, Ötüken Yayınları, İstanbul: 1993. GÜNGÖR, Erol, Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1975.
• HALSTEAD, J. M., vd., ¨Learning And Teaching About Values: A Review Ofrecent Research¨ Cambridge Jurnal Of Education, 30, 2, 200, s. 169-202.
• HESAPÇIOĞLU, M., Öğretim İlke ve Yöntemleri, Nobel Yayınları, Ankara: 2008.
• JOSHİ, D., Value Education in Global Perspective, Lotus Press, New Delhi: 2007.
• KARASAR, N., Bilimsel Araştırma Yöntemi. 16. Baskı. Nobel Yayıncılık, Ankara: 2006.
• KAYMAKCAN, Recep, vd., ¨ Öğretmenlere Göre Değerler Eğitimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği¨, Değerler ve Eğitimi II: Dem Yayınları, İstanbul: 2015, s. 277-306.
• KAYNAK, Latife, ¨Değerler Eğitimi Bağlamında Sevinç Çokum’un Hikayelerinin Analizi¨, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, 2012.
• KOLHBERG, L., ¨Moral Development and Identification¨, Child Psyhology, Ed. Harold W. Stevenson, Chicago: 1963.
• KUŞ, Elif, Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri, 4. Baskı, Anı Yayınclık, Ankara: 2012.
• KÜÇÜKAHMET, L., Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, 12. Basım, Nobel Yayınları, Ankara: 2001.
• LİAMPUTTONG, P., Qualitative data analysis: conceptual and practical considerations. Health Promotion Journal of Australia, 20 (2), 2009, s. 135. (133-139).
• M.E.B. Yayınları, 32-72 Aylık Çocuklar İçin Okul öncesi eğitim Programı, Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ankara: 2006.
• MAYRİNG, Philipp, Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş, Çev. Adnan Gümüş-M. Sezai Durgun, BilgeSu Yayıncılık, Ankara: 2011.
• MERRİAM, Sharan B., Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, 3. Basımdan Çeviri Editörü: Selahattin Turan, Nobel Yayıncılık, Ankara: 2013.
• OĞUZKAN, F., Orta Dereceli Okullarda Öğretim (Amaç, İlke, Yöntem ve Teknikler), Emel Matbaacılık San., Ankara, 1985. ORUÇ, Cemil, İmam Gazali’nin Yaşadığı Döneme Kadar İslam Eğitiminin Yapısı ve Gazali de Eğitimin İmkanı, Ekev Akademi Dergisi, 14, (45).
• ORUÇ, Cemil, İmam-ı Gazali’nin Eğitim Anlayışı, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Din Eğitim Bilim Dalı, İstanbul: 2009, ¨ Doktora Tezi¨.
• ORUÇ, Cemil, Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Din Eğitimi, Dem Yayınları, İstanbul: 2014.
• ÖZDEN, Yüksel, Öğrenme ve Öğretme, PegemA Yayıncılık, Ankara: 2000.
• ÖZERİ, Zeynep Nezahat, Okul Öncesi Din ve Ahlak Eğitimi, Dem Yayınları, İstanbul, 2004.
• PATTON, M. Q., Çhialitative research and evaluation methods, (3rd ed.), Thousand Oaks, CA: Sage: 2002, s. 260-261.
• SÖNMEZ, Veysel, Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı, Pegem Yayıncılık, Ankara: 2006.
• TAŞPINAR, M., Kuramdan Uygulamaya Öğretim İlke ve Yöntemleri, 5.Baskı, Elhan Kitap Yayın Dağıtım, Ankara: 2012.
• URAL, O., M. O RAMAZAN.,¨Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Dünü ve Bugünü¨, (Ed.) S. Özdemir, H. Bacanlı, M. Sözer, Türkiye’de Okul öncesi eğitimi ve İlköğretim Sistemi Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Türk Eğitim Derneği Yayıncılık, Ankara: 2007.
• VARIŞ, Fatma, Eğitim Bilimlerine Giriş, Alkım Yayınları, İstanbul, 1998.
• YAVUZER, Haluk, Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitapçılık, İstanbul: 2011.
• YAVUZER, Haluk, Doğum Öncesinden Ergenlik Sonuna Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitapçılık, İstanbul, 2011.
• YILDIRIM, A., vd., Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara: 2011.
• YILMAZ, Mehmet Nuri, ¨ Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz’ın Açılış Konuşması¨, s. 15, Ed. Mualla Selçuk, Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları Uluslararası Sempozyum Bildiri ve Tartışmaları, 28-30 Mart 2001-İstanbul, Ankara: 2004. ZEMBAT, Rengin, ¨Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Yönetici Özellikleri¨, M.Ü.A.E.F Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 1994, 305-325.