PROSODY SPECIES IN ZAHIR FARYABI’S DIWAN

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 543 - 558, 31.08.2019

Funda Türkben Aydın

https://doi.org/10.26791/sarkiat.541471

Öz

As one
of the Turkish poets of classical Persian literature, Zahir Faryabi is an the
important eulogy and ode poet of the late VI / XII century. Given that his
works are rich in terms of literary art, he is mostly known as the poet of the
eulogy. Zahir is also the
contemporary poet of the famous poets such as Nezami Ganjavi, Khaqani Shirvani, Anvari,
Falaki Shirvani.

This study was based on the divan issued in Tehran by the name of Divan-e Zahir al-din Faryabi in 1381 as amended by Amir Hasan-e Yazdgerdi. After giving information about Zahir’s life and works, all the poems in the divan of the poet were examined and their prosodies were found. Additionally, prosodic pattern used in the divan were classified according to most usage rates and the percentage of use was removed by stating the meter number in each prosody.

Anahtar Kelimeler

Classical Persian Literature, Zahir, Divan, Prosody, Review

ZAHȊR-İ FȂRYȂBȊ’NİN DȊVȂN’INDA VEZİN TÜRLERİ

Öz

Klasik dönem İran edebiyatının Türk asıllı
şairlerinden biri olan Zahȋr-i
Fȃryȃbȋ, VI/XII. yüzyıl
sonlarının ileri gelen büyük kaside ve gazel şairlerindendir. Edebî sanat bakımından zengin bir
üslupla eserler yazmış olan Zahȋr-i Fȃryȃbȋ, daha çok kaside şairi olarak bilinmektedir. Şair, Nizâmî-yi Gencevî, Hâkânî-i Şirvânî,
Evhadüddîn-i Enverî, Mücîrüddîn-i Beylekânî ve Felekî-i Şirvânî gibi ünlü
şairlerin de çağdaşıdır.

Bu
çalışmada, şairin Emîr
Hasan-ı Yezdgirdî
tarafından tashih edilip Dȋvȃn-ı Zahȋruddȋn-i Fȃryȃbȋ adıyla 1381 hş.’de
Tahran’da neşredilen divanı esas alınmıştır. Zahȋr-i Fȃryȃbȋ’nin hayatı ve
eserleri hakkında bilgi verildikten sonra onun Divânında yer alan tüm
manzumelerin taktii yapılmış; bahirleri ve vezinleri bulunmuştur. İlaveten
eserde kullanılan bahirler, şairin kullanım oranına göre tasnif edilmiş, örnek
beyitler eklenmiş ve her bir bahirdeki vezin sayısı belirtilerek kullanım
yüzdesi çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Fars Edebiyatı, Zahȋr, Dîvân, Vezin, İnceleme

Kaynakça

• ATALAY, Mehmet, “Zahȋr-i Fȃryȃbȋ”, DİA, İstanbul 2009, XXXVII, 521-522.AVFÎ, Muhammed, Lübâbü’l-elbâb (nşr. Saîd Nefisî), Tahran 1389 hş., DEĞİRMENÇAY, Veyis, “Zahîr-i Fâryâbî’nin Masnû‘ Kasidesi”, Türkiyat Araştırmaları Enstitü Dergisi, C., 10, S., 22, Erzurum 2003, 55-78. DEVLETŞÂH, Tezkiretü’ş-şuʽarâ (nşr. Muhammed-i Abbâsî), Tahran 1337 hş.FȂRYȂBȊ, Zahȋruddȋn, Dȋvȃn-i Zahȋruddȋn-i Fȃryȃbȋ (tsh. Hacı Şeyh Ahmed-i Şirȃzȋ), Tahran, 1361 hş.FȂRYȂBȊ, Zahȋruddȋn Ebû’l-Fazl Tȃhir b. Muhammed, Dȋvȃn-i Zahȋruddȋn-i Fȃryȃbȋ (tsh. Emîr Hasan-ı Yezdgirdî), Tahran, 1381 hş.SAFȂ, Zebȋhullah, Tȃrih-i Edebiyȃt Der İran, II, Tahran, 1373 hş.ŞAHİNOĞLU, M. Nazif, “Zahȋr-i Fȃryȃbȋ”, İA, İstanbul 1988, X, 451-455.