İRAN-TÜRKİYE YERLİ ROMANLARINDA ZULME BAŞKALDIRI VE İSYAN ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: TENGSİR VE KUYUCAKLI YUSUF ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 4, 1147 - 1165, 31.12.2020

Ayşe Sosar

https://doi.org/10.26791/sarkiat.768964

Öz

İran-Türkiye çağdaş edebiyatları üzerine yapılan kısa bir araştırma, karşılaştırmalı edebiyat kapsamında yapılan çalışmaların özellikle roman karşılaştırmalarının yetersizliğini ortaya koymakta ve bu alanın önem ve gerekliliğine rağmen araştırmacılar tarafından ihmal edilen ve eksik bırakılan bir alan olduğunu göstermektedir.Bu tesbitten hareketle her iki ülkenin tarihsel ve kültürel gelişim sürecinde yaşadığı değişimlerin romanlarına nasıl yansıdığını saptama amacıyla hazırlanan bu çalışmada; Türk ve Fars romanlarında işlenen benzer ve ortak konuların, anlatım biçimlerinin ve roman yazarlarının düşünce, edebi anlayış ve eğilimlerinin benzerliği, etkileme ve etkilenme ilişkisi dışında ele alınmaktadır. Bu doğrultuda Sadık Çubek’in Tengsir ve Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf romanları seçilmiş ve karşılaştırmalı olarak incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

İran ve Türkiye Romanları, Karşılaştırmalı Edebiyat, Tengsir

(بررسی تطبیقی ظلم ستیزی و شورش در داستانهای بومی ایران و ترکیه (با تأکید بر تنگسیر و قویوجاکلی یوسف

Öz

این تحقیق که کاوشی است از منظر ادبیات تطبیقی، می کوشد یکی از جلوه های مشترک ادبیات معاصر کشورهای ایران و ترکیه را با توجه به ضرورت پژوهش در این حوزه که یکی از پژوهشهای مغفول در مجموعه ادبیات هر دو کشور است، بررسی و تحلیل نماید. تحقیقی که در صدد است به پاره ای از همسانی ها و قرابتها در گرایشها، مضامین و سبکهای ادبیات داستانی آنها دست یابد. بدون آنکه تأثیر پذیری یکی از دیگری را بخواهد به اثبات برساند. بدین منظور دو رمان شاخص از دو نویسندۀ برجستۀ ادبیات این دو کشور یعنی تنگسیر نوشته صادق چوبک و قویوجاکلی یوسف نوشته صباح الدین علی انتخاب و مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. محتوا و درونمایۀ بومی این رمانها و گرایش آگاهانه و عامدانه نویسندگان آنها به بومی نویسی ملاک اصلی گزینش این دو اثر در بین آثار فارسی و ترک بوده است. رمانهای مذکور دارای ویژگیها، اصالتها و ارزشهای بومی کشورهایشان هستند که مضمون اصلی آنها مبارزه و شورش فردی بر بی عدالتی اجتماعی، ظلم، ستم و ناروایی های طبقۀ اشراف و اصناف متقلب و انفعال دستگاههای دولتی در برابر آنها با انگیزه انتقام جویی، حق طلبی و عدالت خواهی است.

Anahtar Kelimeler

ادبیات داستانی ایران و ترکیه, ادبیات تطبیقی, تنگسیر

Kaynakça

• Ali,Sabahattin, Kuyucaklı Yusuf, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,2010
• Askeri, Asker, Nakd-e İctimai-e Roman-e Muaser-e İran, Tahran: Neşr-e Pejuheş-e Ferzan,1387
• Bezirci,Asım, Sabahattin Ali'nin Hikayelerinde Yapı,Yeni Asya Dergisi, Mart 1973
• Bezirci, Asım, Sabahattin Ali, Hayatı, Hikayeleri, Romanları. İstanbul: Gözlem Yayınları,1979
• Çubek,Sadık, Tengsir, Tahran: Neşr-e Camederan,1384
• Dad,Sima, Ferheng-e Istılahat-e Edebi, Tahran: İntişarat-e Morvarid,1385
• Destğayb, Abdulali, Nakd-e Asar-e Sadık Çubek, Tahran: Kanun-e Tahkikat-e İktisadi ve İçtimai-ye Pazend,1353
• Dehbaşi, Ali, Yad-e Sadık Çubek, Tahran: İntişaret-e Sales,1380
• Kantarcıoğlu, Sevim, Yakınçağ Tarihimizde Roman, İstanbul: Paradigma Yayıncılık,2008 Kanunperver, Muhammet Rıza, Der Ayine-ye İran: Tasvir-e Garb ve Garbiyan der Dastan-e İrani, Tahran: Ferheng-e Gofteman,1383
• Korkmaz Ramazan, Sabahattin Ali, İnsan ve Eser, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,1997
• Mir Sadıki, Meymenet, Romanha-ye Muaser-e Farsi, Tahran: Enteşaret-e Nilufer,1382
• Mir Abidini, Hasan, Sed Sal Dastan Nevisi-ye İran, Tahran: Neşr-e Çeşme,1383
• Moran,Berna, Edebiyat Kuramları Ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları 1994
• Moran,Berna, Türk Romanına Eleştirel Bakış,İstanbul: İletişim Yayınları,2005