NECÎP MAHFÛZ’UN AYAKTAKIMI ROMANINDA VAROLUŞCULUK PERSPEKTİFİNDEN İKTİDAR OLGUSU

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 4, 1228 - 1239, 31.12.2020

Asiye Çelenlioğlu

https://doi.org/10.26791/sarkiat.796565

Cited By: 1

Öz

İlk örnekleri Modern Mısır Edebiyatında 20. Yüzyıl başlarında görülmeye başlayan roman sanatı, aynı yüzyılın ortalarında, Necîp Mahfûz başta olmak üzere ülke gerçeklerinden esinlenerek ürün veren yazarların eserleriyle olgunluğa erişmiştir. Batı edebiyatına hâkim olan edebi akımların altında yatan siyasî ve sosyal şartların, ulusal zeminde gerçekleşmesiyle yaşanan edebî hareketlilik roman sanatını etkilemiş, bu süreçte Mahfûz’un tarihi, gerçekçi ve sembolik formlarda ürün verdiği görülmüştür. Ülkenin temel sorunlarına çözüm getireceğini düşündüğü Hür Subaylar Devrimi sonrası yazma etkinliğine bir süre ara veren yazarın devrim sonrası yazdığı romanlarda aldığı felsefe eğitimin izlerini sürmek mümkündür. Devrim sonrası ülkede gerçekleştirilen reformlarla sosyal hayatta yaşanan ivmeye rağmen süregiden iktidar ve demokrasi sorunu bu dönemde kaleme aldığı romanların ana sorunsalını oluşturur. Söz konusu çalışma yazarın 1977 yılında okuyucuyla buluşan Melhemetu’l-Harâfîş (Ayaktakımı Destanı) adlı romanını varoluşçuluk zemininde değerlendirerek, iktidar adalet yaşam olgularına yüklediği anlamı ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışmada edebiyatta varoluşçuluğu besleyen felsefi düşünceye değinilmiş, temel prensipler açıklandıktan sonra roman bu perspektiften ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahfûz, Varoluşçuluk, İktidar, Adalet, Yaşam, Ölüm

Kaynakça

• Al-Malomat, “Malumatu’l-Harâfîş”, erişim 16.09.2020, https://almalomat.com/187478/%D9%85%D9%86-%D9%87%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%B4/
• Bedr, Abdu’l-Muhsin Taha. er-Ru’yetu ve’l-Edat Necîp Mahfûz. Kahire: Darû’l-Meârif, 1990.
• Çetişli, İbrahim. Batı Edebitaında Edebi Akımlar. Ankara: Akçağ Yayınları, 2006. El-Gitânî, Cemâl. Necîb Mahfûz Yetezekker. Beyrut: el-Heyetu’l-Mısrıyyetu’l-Amme li’l-Kitab, 1980.
• En-Nessâc, Seyyid Hâmid. Bânûrâma’r-Rivâyeti’l-Arabiyyeti’l-Hadîse. Kahire: Darû’l-Meârif, 1980.
• Es-Sâlim, Cumâne Mufîd Abdullah. Necîb Mahfûz’un Romanlarında Özgürlük ve Adalet Diyalektiği, (Basılmamış Doktora Tezi), Ürdün Üniversitesi, Ürdün 2006.
• Mahfûz, Necîp. Melhemetu’l-Harâfîş. Kahire: Dâru’l-Mısır li’t-Tıbaati, 1977. Sartre, Jean-Paul. Varoluşçuluk. Çev. Asım Bezirci. İstanbul: Say Yayınları, 2019.
• Sartre, Jean-Paul. “Varoluşçuluğun Savunması”, Çev. B. Onaran, Türk Dili, XLII/349 (1981): 322-349.
• Seyyidî, Abdulkâsım Turâbî Seyyid Hüseyin. “Rivâyâtu Necîp Mahfûz fî Davi en-Nakdi’l-İctimaî mea İnâyetin Hâssatin bi Rivâyeti Evlâdu Hâretina”, İdââtün Nakdiyyetun, 13 (2014): 125-146.