THE THEME OF ODE AMONG WEST AFRICAN POETS

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 1, 563 - 586, 30.04.2021

Youssoufa Soumana

Öz

This study aims to examine how West African poets use the theme of ode (boasting), compositions, and scourge in their poems. However, this study is extremely important as it sheds light on aspects that many researchers do not know about Arab poetry in Africa.
lack press. Since African poets have taken the ode theme limitedly, it was decided that it would be more appropriate to expand the work and cover all of West Africa. The main goal is to reveal the ode theme of West Africa and its characteristics. In the study, odes of West African poets were collected, and necessary classifications were made, the obtained information were thoroughly analyzed and subjected to document analysis. In the study, it was determined that the poets of the region wrote poems boasting of their courage, good morals, poetry skills, religion, and tribes. However, it is clearly noticed that Islamic style prevailed in their praise of their tribes. Sometimes the entries of odes are written freely without classical ode restrictions because some poets started their odes in the name of Allah and the Messenger and finished with thanksgiving. It is imperative to note that in the odes, expressions about African environment and culture were also sometimes found.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language, Literature, West Africa, Poetry, Ode

BATI AFRİKA ŞAİRLERİNDE FAHR TEMASI

Öz

Bu çalışma, Batı Afrika şairlerinin şiirlerinde fahr (övünme) temasını, Afrika’ya ait terkipleri, belaği bir üslupla nasıl kullandıklarını inceleme amacı taşımaktadır. Afrika’da Arap şiiri ile ilgili pek çok araştırmacının bilmediği yönlere ışık tuttuğu için son derece önemlidir. Bunun nedeni hâlâ Batı Afrika şairlerinin çoğunun el yazma eserlerinin baskılarının olmamasıdır. Afrikalı şairler fahr temasını sınırlı olarak ele aldıklarından dolayı çalışmanın genişletilmesine, Batı Afrika bölgesinin tamamını kapsaması daha uygun olduğuna karar verilmiştir. Burada Batı Afrika’daki fahr temasının ve özelliklerinin ortaya çıkarılması esas hedeftir. Çalışmada Batı Afrikalı şairlerin kasideleri toplanarak gerekli tasnifler yapılmış, elde edilen bilgiler derinlemesine incelenerek doküman analizi yöntemine tabi tutulmuştur. Çalışmada bölge şairlerinin cesaretleri, güzel ahlakları, şiirdeki maharetleri, dinleri ve kabileleriyle övündüklerinin tespit edilmiştir. Fakat onların kabileleriyle övgülerinde, İslâmî bir tarzın ağır bastığı da açıkça fark edilmiştir. Bazen fahr temalı kasidelerinin girişleri, klasik fahr şartlarına bağlı kalmadan özgürce yazılmıştır. Zira şairlerin bir kısmı, kasidelerini besmele, hamdele ve salvele ile başlayıp yine salveleyle bitirmişlerdir. Bölgedeki fahr kasidelerinde bazen Afrika çevresine ve kültürüne ait ifadelere de rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arap dili, Edebiyat, Batı Afrika, Şiir, Fahr

غرض الفخر عند شعراء غرب إفريقيا

Öz

هذه الدراسة تتمحور حول قصائد الفخر لشعراء منطقة الغرب الإفريقي، وتهدف إلى الاطلاع على الأساليب البلاغية والتراكيب الإفريقية التي استخدمها شعراء المنطقة في فنّ الفخر؛ إذ إنه من الأهمية أن نسلِّط الضوء على مثل هذه الأغراض الشعرية العربية الإفريقية التي ما زالت مجهولة الحال عند كثير من الدارسين، لأن ذخائر علماء غرب إفريقيا معظمها لم يسطَع عليها حتى الآن نور التأليف والطباعة. ولما كان غرض الفخر موضوعا تناوله الشعراء الأفارقة في نطاق محدود رأى الباحث أنه من الأحسن أن يكون محل الدراسة لفن الفخر حول منطقة غرب إفريقيا، حتى تتجلى الملامح التي يتميز بها هذا الغرض عن غيره في الشعر العربي الإفريقي. ولمعرفة ذلك فقد اتُّبِعَ في هذا البحث المنهج الوصفي التحليلي، حيث جُمعت قدرَ الإمكانِ قصائدُ شعراء المنطقة التي قيل فيها الفخر، ومن ثَمَّ تمَّ فرزها ووصفها وتحليلها ومعالجتها. وقد توصل الباحث إلى أن الشعراء الأفارقة افتخروا بذاتهم الخَلقِيّة والخُلقية وبمواهبهم الشعرية والعلمية، وافتخروا كذلك بأحزابهم الدينية والقبلية. إلا أن افتخارهم بأمجاد قبائلهم وأنسابهم طُلِيَ بصبغة إسلامية. وقد كانت بعض مقدمات قصائد الفخر محررة من المقدمات الطللية، حيث تبتدئ هذه المقدمات أحيانا بالحمدلة والصلصلة وتختتم بما ابتدأت بها من صلاة على النبي عليه الصلاة والسلام. وكما وجد الباحث أيضا أن هذه القصائد تضمنت بعضاً من الأساليب المرتبطة بالبيئة الإفريقية.

Anahtar Kelimeler

اللغة العربية, الأدب, غرب إفريقيا, الشعر, الفخر

Kaynakça

• Galâdançî, Ahmed Said, Hareketu’l-lugati’l-‘Arabiyye ve Âdâbihâ fi Nîcîriyâ. Kano: Dâru’l-Umma, 3. Basım, 2016.
• Fûtî, ‘Umer Said, Seyfu’l-Hakki’l-Mu‘temed fî Mâ Veka‘a Beyne’ş-Şeyh ‘Umer el-Fûtî ve Ahmed b. Ahmed el-Mâsinî, thk. el-Hâdî el-Mebrûk ed-Dâlî ve Mutayr Sa‘d Gays, Kahire: Dâru Humeyserâ, 2018.
• Muhammed, ‘Abdussamed Abdullah, eş-Şi‘ru’l-‘Arabî fî Garbiyyi İfrîkiyâ Munzu’l-‘İsti‘mâr “es-Senegâl ve Nîcîriyâ”. Mekke: nşr. Ümmü'l-Kurra Üniversitesi, h. 1403.