KADİRİYYE ŞEYHİ AHMED KUDDÛSÎ’NİN SULTAN II. MAHMUD VE SULTAN ABDÜLMECİD’LE OLAN MÜNASEBETİ BAĞLAMINDA YAZDIĞI ŞİİRLER

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 2, 580 - 604, 31.12.2023

Mehmet Sait Mermutlu

https://doi.org/10.26791/sarkiat.1346657

Öz

Ahmed Kuddûsî’nin yöneticiler (padişahlar, halifeler) hakkındaki görüşleri mensur ya da manzum eserlerinde ortaya konulmuştur: “Padişahlık, vezirlik, müftilik, kâdılık, vâlilik büyük sâlihlerin hizmetidir. Bunların mükâfatları, âbidlerin zâhidlerin mücâhidlerin ve hayrât sahiplerinin mükâfatlarından daha çoktur. Padişah, bir nevi Allah’ın gölgesidir. Bütün mahlûkat onun kanadının altında mahfuz, güvenilir ve emniyet içerisinde nimetlenirler ve merhamet görürler. Padişahların sırları, faziletleri ve faydaları hadis ve tasavvuf kitaplarında çokça zikredilmiştir.”
Ahmed Kuddûsî, I. Abdülhamid, III. Selim, IV. Mustafa, II. Mahmud ve Abdülmecid dönemlerini idrâk etmiş bir mutasavvıftır. Ulaşabildiğimiz bilgilere göre bu padişahlar içerisinde II. Mahmud ve Abdülmecid’le görüşme ihtimalinin güçlü olduğu anlaşılmıştır. Bu görüşmelerden biri Rus savaşına iştirak ettiği “Şumnu” cephesinden dönüşünde bir müddet kalmış olduğu İstanbul’da Padişah II. Mahmud’la olduğu ifade edilmektedir. Yine vefatını müteakip çocukları ve damadının müracaatıyla Padişah Abdülmecid’in Kuddûsî’nin maaşıyla ve tekkesinin tedarikiyle ilgili olarak kendi yazdığı iki ayrı Berât’a arşivlerde ulaşılmıştır.
Özellikle muhtelif nüshalarda bulunan binin üzerindeki manzumeleri arasında iki Sultan (II. Mahmud ve Abdülmecid) için dört adet şiirin (herbirine iki adet olmak üzere) kaleme alınmış olduğunu tespit ettik.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf edebiyatı, Ahmed Kuddûsî, Dîvân, Şiir, Sultan II. Mahmud, Sultan Abdülmecid

QADIRIYE SHEIKH AḤMAD KUDDŪSI’S RELATİONSHİP WITH SULṬAN MAḤMOUD II AND SULṬAN ‘ABD AL-MAJID AND POEMS HE WROTE IN THIS CONTEXT

Öz

Aḥmad Quddūsī’s views on rulers (Sulṭāns, caliphs) are set forth in his works: "Sulṭān ship, viziership, muftī, qadī and governorship are the services of great sahibs. Their rewards are greater than the rewards of the abids, zahids, mujahids and benefactors. The Sulṭān is a kind of shadow of God. All creatures are protected under his wing, they are blessed in safety and security, and they receive mercy. The secrets, virtues and benefits of the Sulṭāns are mentioned a lot in the books of hadith and Sufism."
Aḥmad Quddūsī was a Sufi who understood the periods of ‘Abd al- Ḥamīd I, Selim III, Muṣṭafā IV, Maḥmoud II and ‘Abd al-Majīd. According to the information we were able to access, it was understood that there was a strong possibility of meeting with Maḥmoud II and ‘Abd al-Majīd among these Sulṭāns. It is stated that one of these meetings was with Sulṭān Maḥmoud II in Istanbul, where he stayed for a while on his return from the Shumen front where he participated in the Russian war. Again, following his death, with the application of his children and son-in-law, two separate Berâts written by Sulṭān ‘Abd al-Majīd himself regarding the salary of Quddūsī and the supply of his tekke were found in the archives.
In particular, among the more than a thousand verses found in various copies, we found that four poems (two each) were written for two Sulṭāns (Maḥmoud II and ‘Abd al-Majīd).

Anahtar Kelimeler

Sufi literature, Ahmad Quddûsî, Dīwān, Poetry, Sulṭān Maḥmoud II, Sulṭān ‘Abd al-Majīd

Kaynakça

• Ahmed Kuddûsî. Dîvân. Haz. Ali Tenik, İstanbul: Borlu Ahmed Kuddûsî Vakfı, 2014.
• Ateş, Süleyman, “Kutub” TDV İslâm Ansiklopedisi, (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2002) 26/498-499. Bahadıroğlu, Yavuz, Padişahlar, Tarikatlar, Şeyhler, Müridler-2 (https://www. Yeni akit.com. tr/yazarlar/yavuz.)