Evaluation of Financial Performance of Food Sector Businesses Listed on Borsa İstanbul in the COVID-19 Pandemic with Gray Relational Analysis Method

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 49 - 57, 30.12.2022

Beyza Bozkır Umut Erdem Yıldız Sibel Yılmaz Türkmen

https://doi.org/10.47542/sauied.1170255

Cited By: 3

Öz

COVID-19, which started in 2019 and then became a worldwide pandemic, has become a pandemic and with this pandemic process, negative consequences have emerged worldwide, both socially and economically. Like almost every other sector, the Food, Beverage and Tobacco Industry sector has also been adversely affected by these developments. Attempted to be reached by this study is to reveal how the companies in the Food, Beverage and Tobacco Sectors, which are affiliated to Borsa İstanbul (BIST), were affected in the years 2019-2021, covering the Covid-19 periods. Within the extent of the study, seven ratios were used. Relevant ratios have been established with the help of financial reports obtained from the Public Disclosure Platform (KAP). These ratios were utilised within the extent of the Gray Relational Analysis Method. As a consequence of the application of the method, the rankings of the companies over the years were revealed, and their evaluations were carried out. In pursuant to the results of the research; while some companies used this period as an advantage, some companies could not appraise the situation in their favour. It is seen that companies that are not thought to be affected by the pandemic have a strong financial structure.

Anahtar Kelimeler

COVID 19, Food Industry, Gray Relational Analysis

Covid-19 pandemisinde Borsa İstanbul'a kote gıda sektörü işletmelerinin finansal performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemi ile değerlendirilmesi

Öz

2019 yılında başlayan ve ardından dünya çapında bir salgın olan COVID-19, küresel anlamda hem ekonomik hem de sosyal açıdan negatif sonuçlar oluşturmuştur. Yaşanan bu gelişmelerden hemen hemen her sektör etkilenmiş olup, Gıda, İçecek ve Tütün Sektörü de bu sektörler arasında yer almaktadır. Çalışma ile ulaşılmaya çalışılan, yaşanan gelişmelerin beraberinde Borsa İstanbul (BİST)’a bağlı Gıda, İçecek ve Tütün Sektöründe yer alan şirketlerin, COVID-19 pandemi dönemini kapsayan 2019-2021 yıllarında nasıl etkilendiklerinin ortaya konulmasıdır. Çalışmada kullanılan yedi adet finansal oran, Kamu Aydınlatma Platformu (KAP)’ndan elde edilen finansal raporlar üzerinden oluşturulmuş; elde edilen oranlar çalışmada uygulanan yöntem olan Gri İlişkisel Analiz kapsamında kullanılmıştır. Uygulama sonucunda ilgili sektördeki şirketlerin yıllar içerisindeki sıralamaları ortaya konulmuş ve değerlendirmeleri yapılmıştır. Araştırmaya göre; bazı şirketlerin bu dönemi avantaja çevirdiği, bazılarının ise değişime karşı yanıt veremediği sonucuna varılmıştır. Pandeminin etkilemediği düşünülen şirketlerin ise güçlü bir finansal yapıya sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID 19, Gıda Sektörü, Gri İlişkisel Analiz

Kaynakça

• Akbulut, O. Y. & Şenol, Z. (2021). Bütünleşik SD ve PROMETHEE ÇKKV Yöntemleri ile Portföy Optimizasyonu: BİST Gıda, İçecek ve Tütün Sektöründe Ampirik Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (92), 161-182.
• Ataman, B., Gökçen, G. & Şimşek, K. (2022). The Impacts of the COVID-19 Pandemic on Sectoral Performance: A Review on the BIST Sectors in Turkey. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 253-269.
• Çanakçıoğlu, M. & Küçükönder, H. (2020). ENTROPİ ve TOPSİS Bütünleşik Yaklaşımı ile BIST Gıda ve İçecek Endeksindeki Şirketlerin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 200-217.
• Ertaş, F. C. & Yetim, A. (2022). COVID-19 Pandemisinde Gıda ve İçecek Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performansının TOPSIS Yöntemiyle İncelenmesi: BIST Örneği . Muhasebe ve Finansman Dergisi, (93), 53-74.
• Hsu, Y.-T., Yeh, J., & Chang, H. (2000). Grey Relational Analysis for Image Compression. J. GreySyst., 12(2), 131–138.
• Ju-Long, D. (1982). Control Problems of Grey Systems. Systems and Control Letters, 1(5), 288-294.
• Karadeniz, E., Koşan, L., Günay F. & Beyazgül, M. (2017). Türk İmalat Sektöründe Finansal Performansın Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle İncelenmesi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İmalat Alt Sektör Bilançolarında Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, 161-18.
• Kaya, A. & Çoşkun, A. (2016). VZA İle İşletmelerde Etkinliğin Ölçülmesi: Bist Gıda, İçki Ve Tütün Sektöründe Bir Uygulama. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 231-242.
• Kılıç, Y. (2020). Borsa İstanbul’da COVID-19 (Koronavirüs) Etkisi. Journal of Emerging Economies and Policy, 5(1), 66-77.
• Kılınç, F. & Çalış, Y. E. (2021). Covid-19 Pandemisinin Gıda Sektörü Üzerinde Etkisi Ve Finansal Performans İle İlişki . Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 499-508.
• Kondak, G. N. (2021). Covıd-19 Pandemi Sürecinde BIST Yıldız Pazarda İşlem Gören Gıda Şirketlerinin Mali Performanslarının Değerlendirilmesi. Uluslararası Beşeri Ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 5 (2), 154-168.
• Koska, A. & Erdem, M. B. (2021). Gıda Sektöründe Kurumsal Kaynak Planlaması Yazılımı Seçimi: Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Bir Uygulama . İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 6 (16), 555-571.
• Kurt, G. & Kablan, A. (2022). Covid-19’un, BIST Ulaştırma Endeksinde Faaliyet Gösteren Havayolu İşletmelerinin Finansal Performansı Üzerindeki Etkilerinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Analizi. İşletme Akademisi Dergisi, 3(1), 16–33.
• Küçükoğlu, S. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinin Küresel Ekonomik Göstergeleri Ve Türkiye’de Bankacılık Ve Finans Sektörüne Etkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(42), 1269-1291.
• Maya, R. & Eren, T. (2018). Türk Gıda Sektörünün Finansal Performans Analizinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Yapılması. Verimlilik Dergisi, 3(3), 31 - 60.
• Memiş, S. & Korucuk, S. (2022). Hızlı Yemek (Fast Food) Sektöründe Pazarlama İnovasyon Kriterlerinin Belirlenmesi Ve Firma Seçimi: Giresun İli Uygulaması. Verimlilik Dergisi, (1), 47-59.
• Meydan, C., Yıldırım, B. F. ve Senger, Ö. (2016). BIST’te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (69), 147-171.
• Özbek, A. (2018). Fortune 500 Listesinde Yer Alan Lojistik Firmaların Değerlendirilmesi. AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 13-26.
• Öztürk, Ö., Şişman, M.Y., Uslu, H. & Çıtak, F. (2020). Effects of COVID-19 Outbreak on Turkish Stock Market : A Sectoral-Level Analysis. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 56-68.
• Peker, İ. & Baki, B. (2011). Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacılık Sektöründe Performans Ölçümü. International Journal of Economic and Administrative Studies, 4(7), 1-18.
• Perktaş, E. (2022). Koronavirüs (Covid 19) Salgınının İşletmeler Üzerindeki Ekonomik Etkileri: Adıyaman Park Avm Üzerine Bir Araştırma. Ekev Akademi Dergisi, 26(90), 123-145.
• Shaverdi, M., Heshmati, M. R. & Ramezani, I. (2014). Application of Fuzzy AHP Approach for Financial Performance Evaluation of Iranian Petrochemical Sector. Procedia Computer Science, 31, 995–1004.
• Uçkun, N. & Girginer, N. (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankalarının Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(21), 46-66.
• Uygurtürk, H. & Yılkan, E. (2020). BİST Gıda ve İçecek Sektöründe Nakit Akım Odaklı Finansal Performansın TOPSIS ve ARAS Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Ölçümü . Journal of Humanities and Tourism Research, 10(3), 587-609.
• Wu, Cheng-Ru.,Lin, Chin-Tsai. & Tsai, Pei-Hsuan. (2010). Evaluating Business Performance of Wealth Management Banks. European Journal of Operational Research, 207(2), 971- 979.
• Yıldırım, M., Altan, İ. M. & Gemici, R. (2018). Kurumsal Yönetim İle Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Entropi Ağırlıklandırmalı Topsıs Yöntemi İle Değerlendirilmesi: BİST’te İşlem Gören Gıda ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma. Journal Of Accounting And Taxation Studies, 11 (2) ,130-152.