ÖRGÜT KÜLTÜRÜ EĞİLİMLERİNİN ÖRGÜTSEL DEĞİŞİM ALGISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 1, 145 - 178, 29.06.2021

Suat Gürbüz M. Abdülkadir Varoğlu

Öz

Bu çalışma, örgüt kültürü eğilimlerinin örgütsel değişim algısına etkisini belirlemek amacıyla üniversitelerde görevli akademik personel örnekleminde yürütülmüştür. Çalışmada 782 akademisyenden anket yöntemi ile toplanan verilerin analizi sonucunda örgüt kültürü eğilimlerinin örgütsel değişim algısı üzerindeki etkisi oluşturulan model çerçevesinde test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde; örgüt kültürü eğilimleri ile örgütsel değişim algısı arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu ve örgüt kültürü eğilimlerinin örgütsel değişim algısı üzerinde etkisinin olduğu görülmüştür. Boyutlar bağlamında incelediğimizde ise örgüt kültürü eğilimlerinden gelişme, açıklık, klan, hiyerarşi ve destekleyicilik eğilimlerinin bilişsel, duygusal ve davranışsal değişim algısı boyutlarını pozitif ve anlamlı etkilediği, kuralcılık eğiliminin ise bilişsel, duygusal ve davranışsal değişim algısı boyutlarını negatif ve anlamlı etkilediği bulunmuştur. Tüm bu bulgular değerlendirildiğinde örgütsel değişim algısı üzerinde örgüt kültürü eğilimlerinin önemli bir rol oynadığı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgüt Kültürü, Örgüt Kültürü Eğilimleri, Örgütsel Değişim, Örgütsel Değişim Karşısındaki Tutumlar.

The Effects of Organizational Culture Tendencies on Organizational Change Perception

Öz

This study was conducted on a sample of academicians at universities to explore the effects of organizational culture tendencies on organizational change perception. In this study, based on the results of the data gathered from 782 academicians, the effects of organizational culture tendencies on organizational change perception were tested within the framework of the model created. Considering the results obtained, a significant relationship was found between organizational culture tendencies and organizational change perception, where the former has an impact on the latter. Looking into various dimensions of the variables, it was observed that development, openness, clan, hierarchy and supportiveness, as examples of organizational culture tendencies, had a significant positive effect on the cognitive, emotional and behavioral dimensions of the perceptions regarding change. Tendency towards normativeness; on the other hand, was observed to have a negative significant effect on the cognitive, emotional and behavioral dimensions of the perceptions regarding change. In light of all these findings, it was found that organizational culture tendecies play a significant role in organizational change perception.

Anahtar Kelimeler

Organizational Culture, Organizational Culture Tendencies, Organizational Change, Attitudes Towards Organizational Change

Kaynakça

• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2007). Örgütlerde değişim ve öğrenme. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bartunek, J. M. (1984). Changing interpretive schemes and organizational restructuring: The example of a religious order. Administrative Science Quarterly, 29, 355-372.
• Berberoğlu, G., Besler, S. ve Tonuş, H. Z., (1998). Örgüt kültürü: Anadolu üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi örgüt kültürü araştırması. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1-2), 29-52.
• Bingül, B. (2006). Study to investigate the relationship between crises and openness to change in organizations (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cameron, K. S. ve Quınn, R. E. (1989). Diagnosing and changing organizational culture. Addison-Wesley, New York.
• Çalışkan, A. (2013). İç odaklı örgüt kültürünün yenilikçi davranışa etkisinde personel güçlendirmenin aracılık rolü. İŞ GÜÇ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15(1), 88-112.
• Daft, R. L. (2001). Organization theory and design. South-Western College Publishing. United States of America.
• Danışman, A. ve Özgen, H. (2003). Örgüt kültürü çalışmalarında yöntem tartışması: Niteliksel-niceliksel yöntem ikileminde niceliksel ölçümler ve bir ölçek önerisi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 91-124.
• Deal, T. E. ve Kennedy, A. (1982). Corporate cultures. Addision–Wesley Publishing. Massachusetts.
• Doğan, B. (2007). Örgüt kültürü. Ankara: Beta Yayınevi.
• Dunham, R. B., Grube, J. A., Gardner, D. G., Cummıngs, L. L. ve Pıerce, L. (1989). The development of an attitude toward change instrument. Annual Academy of Management Conference. Madison.
• Drucker, P. (2011). Büyük değişimler çağında yönetim. (Çev: Zülfü Dicleli). İstanbul: Optimist Yayıncılık.
• Elenkov, D. S. ve Manev, I. M. (2009). Leadership’s effects on innovation and the role of cultural intelligence. Journal of World Business, 44, 357-369.
• Eren, E. (1998). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Foster-Fishman, P. G. (1995). The influence of organizational culture on the adoption and implementation of an empowerment philosophy. Humanities and Social Sciences, 56(1-A), 0266.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Handy, C. (1993). Understanding organizations. Oxford University Press. New York
• Hofstede, G. (2010). Cultures and organizations. Mcraw–Hill Book Company. London.
• Jong, J. D. ve Hartog, D. D. (2010). Measuring innovative work behavior. Creativity and Innovation Management, 19(1), 23-36.
• Lau, C.M. ve Ngo, H. Y. (2004). The HR system, organizational culture and product innovation. International Business Review, 13, 685-703.
• Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları.
• Kotter, J. P. (1995). “Why transformation efforts fail”. Harvard Business Review, March-April, 59-67.
• Linn, Y. D. (2012). How to promote innovative behavior at work. The role of Justice and support within organizations. The Journal of Creative Behavior, 46(3), 220-244.
• Louis, M. R. (1981). A cultural perspective on organizations: The need for and consequences of viewing. Organizations as culture–bearing milieux. Human System Management, 2, 246-258.
• Lundberg, C. (1985). On the feasibility of cultural interventions in organizations. Organizational culture. Sage Pub. California.
• Martin, J. (1992). Culture in organizations: Three perspectives. Oxford University Press. New York.
• Meydan, C. H. (2010). Örgüt kültürü, örgütsel güç ve örgütsel adalet algılarının bireyin iş tatmini ve örgüte bağlılığı üzerine etkisi: Kamuda bir araştırma (Yayımlanmış doktora tezi). Kara Harp Okulu, Ankara.
• Mintzberg, H. (1989). Mintzberg on management. Inside our strange world of organizations. Macmillan Publishers.
• O’Reilly, C. A., Chatman, J. A. ve Caldwell, D. F. (1991). People and organizational culture: A profile comparison approach to assessing person organization fit. Academy of Management Journal. 487-516.
• Ouchi, W. G. (1989). Teori Z–Japonların yönetim tarzı nasıl işliyor. (Çev. Yakut Güneri). İstanbul: İlgi Yayınları.
• Ouchi, W. G. ve Wilkins, A. L. (1985). Organizational culture. Annual Review of Sociology, 11, 457-483.
• Owens, R. G. ve Steinhoff, C. R. (1989). Towards a theory of organizational culture. Journal of Educational Administration, 27(3), 6-16.
• Owens, R. G. (1987). Organizational behavior in education. Prentice-Hall International. New Jersey.
• Özkan, Ö. ve Turunç, Ö. (2015). Örgüt kültürü ile yenilikçilik ilişkisinde rekabet şiddetinin etkisi: Savunma sanayinde bir uygulama. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 345.
• Peters, T. ve Watermen, R. H. (1987). Yönetme ve yükselme sanatı, mükemmeli arayış. (Çev. Selami Sargut) İstanbul: Altın Kitapları.
• Pettigrew, A. M. (1979). On studying organizational cultures. Administrative Science Quarterly, 24, 570-581.
• Rashid, A. Z, Sambasivan, M ve Rahman, A. A. 2004. The infuluence of organizational culture on attitudes toward organizational change.
• Leadership and Organizational Development Journal, 25(2), 161-179.
• Robbins, S. P. (2001). Organizational behavior. Prentice Hall. New Jersey.
• Rye, C. (1996). Change management. Kogan Page Limited. London.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Sağır, A. (2010). Yöneticilerin liderlik yaklaşımları ile değişime açıklıkları arasındaki ilişki: Eğitim sektöründe bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sargut, S. (2001). Kültürlerarası farklılaşma ve yönetim. Ankara: İmge Yayıncılık.
• Sargut, S. (1975). Örgütsel değişim, yaratıcılık ve bürokratik çelişki. AİTİA Yönetim Bilimleri Dergisi, 6, 1-2.
• Seren, S. ve Baykal, Ü. (2007). Relationships between change and organizational culture in hospitals. Journal of Nursing Scholarship, 39(2), 191-197.
• Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership. Jossey-Bass Publishers. San Francisco.
• Silverzweig, S. ve Allen, R. F. (1976). Changing the corporate culture. Sloan Management Review, 17, 33-49.
• Swales, C. (1995). Organizational structures and processes. Blackwell Business.
• Şeşen, H. (2010). Öncülleri ve sonuçları ile örgüt içi girişimcilik: Türk savunma sanayinde bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şeşen, H. (2013) Örgüt Kültürü. İçinde Örgütsel Davranış. Sığrı, Ü. ve Gürbüz, S. (Ed.). İstanbul: Beta Yayınları. Şişman, M. (2014). Örgütler ve kültürler. Ankara: Pegem Yayınevi.
• Varoğlu, M. A. (2013). Örgüt kültürü. İçinde Örgütsel Davranış. Ağlargöz, O. ve Kırel, Ç. (Ed.) Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Ders Kitabı. Eskişehir.
• Weick, K. E. ve Quinn, R. E. (1999). Organizational change and development. Annual Review of Psycholojy, 50, 361-386.
• Wilkins, A. L. ve Dyer, W. G. (1988). Toward culturally sensitive theories of culture change. Academy of Management Review, 13, 522-533.
• Wilkins, A. L. (1983). The culture audit: A tool for understanding organization. Organizational Dynamics, 2, 24-38.