DEĞİŞEN KARAKTERİ BAĞLAMINDA SAVAŞLA İLGİLİ KAVRAMLARIN YENİDEN SINIFLANDIRILMASI

Yıl 2021, Cilt: 31 Sayı: 2, 225 - 262, 30.12.2021

Hakkı Bahadır Öztürk

https://doi.org/10.54078/savsad.1050490

Cited By: 1

Öz

Geçmişten günümüze savaşlar, devletler arasındaki güç siyasetinde önemli bir enstrüman olarak yer almaktadır. Değişen dünya politiği nedeniyle günümüzde devletler arasında yaşanan savaşlara geçmişle kıyaslandığında nadiren şahit olunmakta, buna karşın çatışma alanları çok sayıda devlet dışı silahlı aktöre ev sahipliği yapmakta, gerek devletler gerekse devlet dışı aktörler alışılagelmişin dışında çatışma yöntemlerine ve şiddet türlerine yönelmektedir. Dolayısıyla yeni, hibrit, sınırsız, birleşik savaş gibi kavramlar geleneksel savaş türlerine eklemlenerek silahlı çatışma terminolojisini genişletmektedir. Bu çalışma ile askerî ve akademik çevrelerce kullanılan savaş/silahlı çatışma/çatışma kavramları için ortak bir terminoloji oluşturabilmek ve tanımları üzerinden daha kapsamlı bir sınıflandırmaya ulaşabilmek amaçlanmaktadır. Soyut düşünmek için somut kavramlara olan ihtiyacı karşılayabilmek maksadıyla, savaş kavramlar; olguyu oluşturan “kim kiminle, ne maksatla, hangi mekânda, hangi yöntemlerle, hangi şiddet yoğunluğuyla, hangi güç unsurlarını kullanarak” sorularına cevap verecek şekilde sınıflandırılmış ve silahlı çatışma/çatışma içeren kavramların tanımlarına yer verilmiştir. Tanımları esas alarak ulaşılan nihai sınıflandırma sonucunda, savaşı oluşturan unsurların kombinasyonlarını kullanarak savaşla ilgili kavramların sayısının artırılmasının mümkün olabileceği, geleceğin savaş kavramlarının üretiminde teknolojinin ve doğal kaynakların paylaşılmasında ortaya çıkması muhtemel anlaşmazlıkların terminoloji için yeni fırsatlar sunabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaş, Silahlı Çatışma, Savaşın Unsurları, Savaş Türleri, Savaş Terminolojisi, Hibrit Savaş, Birleşik Savaş, Asimetrik Savaş, Savaşların Sınıflandırılması

Re-classification of the Concepts of War in the Context of Changing Character of War

Öz

Wars with its historical past have been an important instrument in power politics among states. Although the world’s changing politics causes wars-among-states to be witnessed less frequently, the conflict areas host many non-state armed actors and both states and non-state actors have tendency to use unconventional methods and forms of violence. Therefore, war concepts such as new, hybrid, unlimited, combined war expand the terminology of armed conflict along with traditional war concepts. With this study, it is aimed to discuss the concepts by classifying wars, armed conflicts and conflicts by dividing them into elements, gather the definitions of war concepts used by military and academic literature under a single framework. In order to meet the need for concrete concepts that will help us think abstractly, the concepts of war are classified in a way to answer these questions: “Who are the actors of war?”, “What are the purposes of war?”, “Where is the war fought?”, “What are the methods used in war?”, “What is the intensity of violence?”, “Which force elements are used in war?” and within this context, the definitions of concepts of war are given. As a result of classification and definition, it has been concluded that it is possible to increase the number of concepts related to war by using combinations of elements that make up war. Technology and possible conflicts over sharing natural resources may cause the war terminology have new terms.

Anahtar Kelimeler

War, Armed Conflict, Elements of War, Types of War, Terminology of War, Hybrid War, Compound War, Asymmetric War, Classification of Wars

Kaynakça

• Akargün, S.E. (1993). Harp tarihi ders kitabı-1. Ankara: Kara Harp Okulu Matbaası.
• Arreguín-Toft, I. (2005). How the weak win wars: A theory of asymmetric conflict. Cambridge: Cambridge University Press.
• Balcı, A. (2017). Realizm. İçinde (Ed.) Şaban Kardaş ve Ali Balcı, Uluslararası ilişkilere giriş (7.bs.), (s. 119-146). İstanbul: Küre Yayınları.
• Berglund, Christofer ve Souleimanov, Emil A. (2019). What is (not) asymmetric conflict? from conceptual stretching to conceptual structuring. Dynamics of Asymmetric Conflict, 13(2), 1-12. doi: 10.1080/17467586.2019.1680855
• Beydoun, K. (2018). “Lone wolf terrorism: Types, stripes and double standards”. Northwestern Law Review, 112(5). 05.02.2021 tarihinde https://ssrn.com/abstract=3145300 adresinden alınmıştır.
• Bingöl, O. (2017). Hybrid war and its strategic implications to Turkey. Gazi Akademik Bakış, 11(21), 107-132. doi: 10.19060/gav.379591
• Binnendijk, Hans ve Patrick M.C. (2011). Civilian surge: Key to complex operations. Washington: NDU Press.
• BM Antlaşması. (1945). 17.05.2020 tarihinde http://www.un.org/en/documents/charter/ adresinden alınmıştır.
• Bowen, B.E. (2020). War in space: Strategy, spacepower, geopolitics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Brzoska, M. (2004). ‘New wars’ discourse in Germany. Journal of Peace Research, 41, (1), 107-117. doi:10.1177/0022343304040053
• Callwell, C.E. (1906). Small wars: Their principles and practice (3.bs.). London: H.M.S.O. by Harrison.
• Canan-Sokullu, E. (2019). Savaş türleri. Güvenlik Yazıları Serisi, 22. doi: 10.13140/RG.2.2.31310.41283
• Clausewitz, C.V. (2018). Savaş üzerine. (Çev. H. Fahri Çeliker), İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Dedeoğlu, B. (2018). Uluslararası güvenlik ve strateji (4.bs.). İstanbul: Yeniyüzyıl Yayınları.
• Demir, K.C. (2020). Ayaklanmalar ve ayaklanmalara karşı koyma (2.bs.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Department of Defence. (2007). Irregular warfare. Joint Operating Concept (v.1). 13.03.2021 tarihinde https://www.jcs.mil/Portals/36/Documents/Doctrine/concepts/joc_iw_v1.pdf adresinden alınmıştır.
• Diehl, P.F. (1988). Peacekeeping operations and the quest for peace. Political Science Quarterly, 103(3), 485-507. doi: 10.2307/2150760
• Dorn, W. (2018). Peace operations: terms & definitions. 13.03.2021 tarihinde https://walterdorn.net/home/266-peace-operations-terms-definitions adresinden alınmıştır.
• Drell, D.S ve von Hippel, F. (1976). Limited nuclear war. Scientific American, 235, 5, 27-37. 18.02.2021 tarihinde https://sgs.princeton.edu/sites/default/files/2019-10/drell-vonhippel-1976.pdf adresinden alınmıştır.
• Duran, H. (2001). Yeni bir müdahale şekli: “İnsani müdahale”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 87-94.
• Ehrhart, H.G. (2017). Postmodern warfare and the blurred boundaries between war and peace. Defense&Security Analysis, 33(3), 263–275. doi:10.1080/14751798.2017.1351156
• Ergüngör, B. (2017). İçinde Max Weber. Ahu Tunçel ve Kurtul Gülenç (Ed.), Siyaset felsefesi tarihi (3.bs.) (s. 458-472). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Erkmen, S. (2019). Silahlı güçler; ordular, para-militer yapılar, özel askeri şirketler. Güvenlik Yazıları Serisi, 39. doi: 10.13140/RG.2.2.26888.37121
• Gleditsch, K.S. (2017). Civil war. 25.10.2021 tarihinde https://www.britannica.com/topic/air-warfare adresinden alınmıştır.
• Gray, C.H. (1997). Postmodern war: The new politics of conflict. New York: The Guilford Press.
• Griffiths, M., O’Callaghan, T. ve Roach, S.C. (2013). Uluslararası ilişkilerde temel kavramlar (2.bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Halistoprak, B.T. (2019). Barışı destekleme operasyonları. Güvenlik Yazıları Serisi, 5. doi: 10.13140/RG.2.2.21197.38889
• Harris, W. (1994). Heraclitus: The complete fragments. 02.01.2021 tarihinde https://web.archive.org/web/20070927033213/http://community.mddlebury.edu/~harris/Philosophy/heraclitus.pdf adresinden alınmıştır.
• Hobbes, T. (2009). Leviathan. Edward White ve David Widger (Der.) 01.02.2021 tarihinde http://www.gutenberg.org/ebooks/3207 adresinden alınmıştır.
• Hoffman, B. (2006). Inside terrorism. New York: Colombian University Press.
• Hoffman F.G. (2007). Conflict in the 21st century: The rise of hybrid wars. Potomac Institute for Policy Studies, 21.12.2019 tarihinde http://www.projectwhitehorse.com/pdfs/HybridWar_0108.pdf adresinden alınmıştır.
• Holsti, K.J. (1998). Peace and and war: Armed conflicts and international order 1648-1989 (5.bs.). New York: Cambridge University Press.
• Honig, J.W. (2012). The idea of total war: From Clausewitz to Ludendorff. 27.10.2021 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/301220150_'The_Idea_of_Total_War_From_Clausewitz_to_Ludendorff' adresinden alınmıştır.
• Hua, J. ve Sanjay B. (2012). How can we deter cyber terrorism? Information Security Journal: A Global Perspective, 21(2). doi: 10.1080/19393555.2011.647250
• Huber, T.M. (2002). Compound warfare: The fatal knot. Kansas: U.S. Army Command and General Staff College Press.
• Jomini, A.H. (2012). The art of war. İçinde The Complete Art of War (çev. G.H. Mendell ve W.P.Craighill) (s. 680-1138). U.S.A: Sage Publications.
• Kaldor, M. (2012). New and old wars:Organised violence in a global area (3.bs.). Cambridge: Polity Press.
• Kalyvas, S.N. (2005). Warfare in civil wars. İçinde Isabelle Duyvesteyn ve Jan Angstrom (Ed.), Rethinking the Nature of War (s. 88-109). New York: Frank Cass.
• Keskin, F. (1998). Uluslararası hukukta kuvvet kullanma: Savaş, karışma ve Birleşmiş Milletler. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları.
• Kurubaş, E. (2017). Dünya politikasının dönüşümü ve uluslararası ilişkiler çağı. İçinde Şaban Kardaş ve Ali Balcı (Ed.), Uluslararası İlişkilere Giriş (7.bs.) (s. 13-32). İstanbul: Küre Yayınları.
• Levy, J.S. ve Thompson, W.R. (2010). Causes of war. West Sussex: Wiley-Blackwell.
• Lewis, B.C. (t.y.) Information warfare. 07.02.2021 tarihinde https://fas.org/irp/eprint/snyder/infowarfare.htm adresinden alınmıştır.
• Liang, Q. ve Xiangsui, W. (1999). Unrestricted warfare. Beijing: PLA Literature and Arts Publishing House.
• Lind, W.S., Nightengale, K., Schmitt, J.F., Sutton, J.W. ve Wilson, G.I. (1989). The changing face of war: into the fourth generation. Marine Corps Gazette. 1702.2021 tarihinde https://globalguerrillas.typepad.com/lind/the-changing-face-of-war-into-the-fourth-generation.html adresinden alınmıştır.
• Lind, W.S. (2004). Understanding forth generation war. U.S.Army Combined Arms Center. 29.01.2021 tarihinde https://www.hsdl.org/?view&did=482203 adresinden alınmıştır.
• Lonsdale, D.J. (2016). Strategy. İçinde Jordan, D., Kiras, J. D., Lonsdale, D. J., Speller, I., Tuck, C. ve Walton, C.D. Understanding Modern Warfare (2.bs.) (s. 54-192). Cambridge: Cambridge University Press.
• Machiavelli, N. (1976). The prince. (Çev. James B. Atkinson). Indianapolis: Hackett Publishing Company.
• MacIsaac, D. (2016). Air warfare. 25.10.2021 tarihinde https://www.britannica.com/topic/air-warfare adresinden alınmıştır.
• Mansoor, P.R. (2012). Introduction: Hybrid warfare in history. İçinde Peter R. Mansoor ve Williamson Murray (Ed.), Hybrid Warfare: Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present (s. 1-10). Cambridge: Cambridge University Press.
• McCarthy, Michael, C., Venable, B.H. ve Moyer, M.A. (2019). Deterring Russia in the gray zone. Strategic Studies Institute, US Army War College.
• Melzer, N. (2008). Targeted killing in international law. Oxford: Oxford University Press.
• Morgenthau, H.J. (1948). Politics among nations: The struggle for power and peace. New York: Alfred A. Knopf.
• Moses, R. (1996). Şiddet nerede başlıyor? İçinde Cogito: Şiddet, 6-7, (s.23-27). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Mumford, A. (2013). Proxy warfare and the future of conflict. The RUSI Journal, 158 (2), 40–46, doi: 10.1080/03071847.2013.787733
• Mütercimler, E. (2018). Stratejik düşünme (8.bs.). İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• O’Neill, B.E. (2005). Insurgency&terrorism. Washington: Potomac Books.
• Özer, Y. (2018). Savaşın değişen karakteri: Teori ve uygulamada hibrit savaş. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 7(1), 29-56.
• Pazarcı, H. (2017). Uluslararası hukuk (16.bs.). Ankara: Turhan Kitapevi Yayınları.
• Roe, P. (2017). Toplumsal güvenlik. İçinde Alan Collins (Ed.), Çağdaş Güvenlik Çalışmaları (3.bs.) (Çev. Nasuh Uslu) (s. 176-189). İstanbul: Röle Akademik Yayıncılık.
• Roser, M. (2016). War and peace. 14.02.2021 tarihinde https://ourworldindata.org/war-and-peace adresinden alınmıştır.
• Sander, O. (2017). Siyasi tarih: İlk çağlardan 1918’e (33. bs.). Ankara: İmge Kitapevi.
• Sarkees, M.R. (2010). The Cow typology of war: Defining and categorizing wars. The Correlates of War Project. 04.02.2020 tarihinde https://correlatesofwar.org/data-sets/COW-war/the-cow- typology-of-war-defining-and-categorizing-wars/view adresinden alınmıştır.
• Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu. (1983, 08 Kasım). 2941 Sayılı Kanun. Resmi Gazete (Sayı: 18215). 03.02.2021 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2941.pdf adresinden alınmıştır.
• Shambaugh, G. (2002). Economic warfare. 06.02.2021 tarihinde https://www.britannica.com/topic/economic-warfare adresinden alınmıştır.
• Smith, M.L.R. ve Jones, D.M. (2015). The political impossibility of modern counterinsurgency: Strategic problems, puzzles, and paradoxes. New York: Columbia University Press.
• South, T. (2019). The subterranean battlefield: Warfare is going underground, into dark, tight spaces. 25.10.2021 tarihinde https://www.militarytimes.com/news/your-army/2019/02/26/the- subterranean-battlefield-warfare-is-going-underground-into-dark-tight-spaces/ adresinden alınmıştır.
• Sönmezoğlu, F. (Der.). (2017). Uluslararası ilişkiler sözlüğü (5. bs.). İstanbul: Der Yayınları.
• Tarhan, N. (2002). Psikolojik savaş. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Taşdemir, F. (2020). Terörizm ve ülke dışı kuvvet kullanma hukuku. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Taylor, S. (2014). The psychology of war. Psychology Today. 02.01.2021 tarihinde https://www.psychologytoday.com/us/blog/out-the-darkness/201403/the-psychology-war adresinden alınmıştır.
• The US Army and Marine Corps. (2007). FM 3-24 Counterinsurgency field manual. Chicago: The Univesity of Chicago Press.
• Tzu, S. (1996). Savaş sanatı (2.bs.). (Çev. Sibel Özbudun ve Zeynep Ataman). İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• US. Marine Corps. (1997). Warfighting. 07.02.2021 tarihinde https://www.marines.mil/Portals/1/Publications/MCDP%201%20Warfighting.pdf adresinden alınmıştır.
• Varlık, A.B. (2013). Savaşı tanımlamak: Terminolojik bir yaklaşım. Avrasya Terim Dergisi, 1(2), 114-129.
• Vasquez, J.A. (2009). The war puzzle revisited. New York: Cambridge University Press.
• Waltz, K.N. (2001). Man, the state and war:A theoretical analysis (3.bs.). New York: Columbia University Press
• Yalçınkaya, H. (2008). Savaş: Uluslararası ilişkilerde güç kullanımı. Ankara: İmge Yayınevi.
• Yenal, S. (2020). Asimetrik savaş ve istihbarat (2.bs.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Yıldız, G. (2018). Hibrit savaş ne kadar post-moderndir? Avrasya askerî tarihine yeniden bakış. İçinde (Ed.) Yücel Özel ve Ertan İnaltekin, Savaşın Değişen Modeli: Hibrit Savaş (s. 21-27). İstanbul: Millî Savunma Üniversitesi Basımevi.
• Yılmaz, S. (2006). 21. Yüzyılda Güvenlik ve İstihbarat. Ankara: Alfa Yayıncılık.