DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜN TÜRKİYE’DEKİ ÜNİVERSİTELERİN LİSANSÜSTÜ EĞİTİM PROGRAMLARINDA YER ALAN DENETİM DERSLERİNE ETKİSİ

Yıl 2024, , 425 - 457, 15.12.2024

Fatma İzmirli Ata

https://doi.org/10.52836/sayistay.1507708

Öz

Dijital dönüşüm işletme ve kurumların iş yapma ortamını ve yöntemlerini değiştirirken, denetçilerden beklentileri de etkilemiştir. Günümüzde denetçilerin çalışma biçimleri, süreçleri, yöntem ve prosedürleri, iş akışları, iş takibi, paylaşımları, veri elde etmeleri, verileri işleme ve güvenliğini sağlama vb. uygulamalarında dijital dönüşümün etkisi sürekli artmaktadır. Geleneksel denetim uygulamalarının yetersiz kaldığı bu dönüşüm ortamında denetçilerin eğitiminin yeniden düzenlenmesi zorunluluk haline gelmiştir. Bu doğrultuda üniversitelerde verilen lisans ve lisansüstü denetim eğitiminin ele alınması, güncellenmesi ve eksikliklerinin telafi edilmesine yönelik çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu çalışma, Türkiye’deki üniversitelerin dijital dönüşüm nedeniyle ortaya çıkan gelişmeler doğrultusunda lisansüstü denetim eğitimlerini güncelleyip güncellenmediklerini nitel araştırma yöntemleri olan doküman analizi ve içerik analizi ile ortaya koymayı amaçlamıştır. Elde edilen sonuçlar lisansüstü eğitimde sunulan denetim derslerinin yaşanan dönüşüm süreci ile uyumlu olmadığını, geleneksel denetim eğitiminin sürdürüldüğünü ve ders programlarının akademisyen uzmanlıkları ile şekillendiğini göstermektedir. Dolayısıyla bu programlara eklenebilecek yeni dersler ve dijital öğretim yöntemleri ele alınmış ve bu alanlara ilişkin önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

dijital dönüşüm, denetim, denetim eğitimi

Kaynakça

• Ağca, A. (2007). Üniversitelerimizde Verilen Denetim Eğitiminin Teknolojiye Bağlı Olarak Değişen Denetim Olgusu ve Denetçi Profili Karşısındaki Durumu. Muhasebe ve Denetime Bakış, Mayıs, 41-66.
• Akbaş, A. ve Çarıkçı, O. (2022). Endüstri 4.0’ın Bağımsız Denetçilere ve Denetim Uygulamalarına Etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 94, 53-72.
• Akyel, N. ve Yıldız, Ş. (2018). Lisans Seviyesindeki Muhasebe Eğitiminde İhtisas Muhasebesi Derslerinin Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Özel Sayı, 253-271.
• Akyüz, F. ve Gülten, S. (2023). Muhasebede Dijital Dönüşüm: Metaverse. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 68, 91-108.
• Alao, B. B. ve Gbolagade, O. L. (2019). Assessment of How Industry 4.0 Technology is Transforming Audit Landscape and Business Models. International Journal of Academic Accounting, Finance & Management Research, 3 (10), 15-20.
• Ali, S.M., Hasan, Z. J., Hamdan, A. ve Al-Mekhlafi, M. (2023). Artificial Intelligence (AI) in the Education of Accounting and Auditing Profession. International Conference On Business and Technology, 613-621.
• Armitage, J. ve Poyzer, J. K. (2010). Academicians’ and Practitioners’ Views on the Importance of the Topical Content in the First Auditing Course. American Journal of Business Education, 3 (1), 71- 82.
• ACCA (2019). Audit and Technology Report. Certified Accountant of Australia and New Zealand (CAANZ). Https://Www.Accaglobal.Com/Content/Dam/Membersbeta/İmages/Campaigns/Pa-Tf/Pi-Professionalaccountants-The-Future.Pdf
• Celayir, D. ve Celayir, Ç. (2020). Dijitalleşmenin Denetim Mesleğine Yansımaları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (6), 128-148.
• Coşkun, E. (2023). Dijital Dönüşüm ve Denetimin Dönüşümünde Dijital Teknolojilerin Rolü: Fırsatlar ve Tehditler. Denetimde Dijital Dönüşüm ve Yapay Zeka. Sayıştayın 161. Kuruluş Yıl Dönümü Paneli, Sayıştay Yayınları, Ankara.
• Gücenme, Ü. ve Arsoy, P. A. (2007). Accounting Education in the History of Turkish Republic. Mali Çözüm Dergisi, Özel Sayı, 74-93.
• Gündüz, M. (2018). Türkiye’deki Devlet ve Vakıf Üniversitelerinin Tüm Programlarında Muhasebe, Finansal Raporlama ve Denetim Standartları Eğitimi Üzerine Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (1), 185-212.
• Han, S., Rezaee, Z., Xue, L. ve Zhang, J. H. (2016). The Association Between Information Technology Investments and Audit Risk. Journal of Information Systems, 30 (1), 93-116.
• Herron, T. ve Morozzo, M. (2008). The Value of Faculty Internships in Auditing. Current Issues in Auditing, 2(2), 1-9.
• Hossain, M., Kummer, T. ve O’leary, C. (2015). Successful Implementation of Written Communication Across an Accounting Degree Program. Business Education and Accreditation, 7 (1), 43-56.
• INTOSAI (2022). Guidance on Conducting Audit Activities with Data Analytics. Https:// Www.Audit.Gov.Cn/Wgbd/N1525/C10296921/Part/10299823.Pdf
• Irafahmi, D. T. (2019). Assessing The Relevance of Undergraduate Auditing Education: A Scoping Review. Journal of Accounting and Business Education, 4 (1), 11-23.
• Johnson, E. N., Baird, J., Caster P., Dilla W. N., Earley C. E. ve Louwers T. J. (2003). “Challenges to Audit Education for the 21st Century: A Survey of Curricula, Course, Content, and Delivery Methods,” Issues Account. Educ., 18(3), 241–263.
• Kazan, G. (2020). Türkiye’deki Üniversitelerin İşletme Lisans Programlarında Yer Alan Muhasebe Denetimi Eğitimine Yönelik Bir Araştırma. EBYÜ İİBF Dergisi, 2 (2), 9-21.
• Kokina, J. ve Davenport, T. H. (2017). The Emergence of Artificial Intelligence: How Automation is Changing Auditing. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 14 (1), 115–122.
• Köse, H. Ö. ve Polat, N. (2021), Dijital Dönüşüm ve Denetimin Geleceğine Etkisi. Sayıştay Dergisi, 32 (123), 9-41.
• Köse, H. Ö. (2023). Denetçi Yetkinliklerinin Geliştirilmesinde Yeni Standart: ISSAI 150, Sayıştay Dergisi, 34 (128), 161-168.
• Kurban, S., Çığman, M.Z. ve Pekel, A. (2023). Büyük Veri Çağında Sayıştay Başkanlığı’nın Dijitalleşen Denetimi. Denetişim Dergisi, 28, 39-52.
• Kurnaz, E. ve Serçemeli, M. (2018). İç Denetçilerin Üniversitelerde Verilen Denetim Eğitiminden Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Ombudsman Akademik, 5(9), 223-236.
• Deloitte. (2023). Riding the Wave, 2023 Hot Topics for IT Internal Audit, An Internal Audit Viewpoint. Deloitte AG.
• Deran, A., Erduru, İ. ve Özşahin K. F. (2022). Türkiye’deki Devlet Üniversitelerinin Lisans Programlarında Yer Alan Denetim Dersi Müfredatının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25, 566-578.
• Mancini, D., Rita L., Nicola G. C. ve Katia C. (2017). Trends of Digital Innovation Applied to Accounting Information and Management Control Systems. In Book: Reshaping Accounting and Management Control Systems, Springer.
• McKinsey&Company (2020). İşimizin Geleceği Dijital Çağda Türkiye’nin Yetenek Dönüşümü Raporu, https://www.mckinsey.com/tr/~/media/McKinsey/Locations/Europe%20and%20Middle%20East/Turkey/Our%20Insights/Future%20of%20Work%20Turkey/Isimizin-Gelecegi-Turkiye-Rapor-Ozeti-2020.ashx.
• Özgül, A. ve Akmeşe, S. (2012). İç Denetim Mesleğinin Akademik Eğitimden Beklentileri, Mesleki Akademik Gelişim İçin Öneriler. Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları, Yayın No: 5, İstanbul.
• Özyürek, H. ve Baysal, Z. (2023). Endüstri 5.0’da Dijital İkiz ve Denetim. Sanayi Yönetiminde Gelecek Yaklaşımları: Dijitalleşme ve Yetenekler. Nobel Yayıncılık, 223-244.
• Reinstein, A., Churyk, N. T., ve Tate, S. L. (2018). Analyzing Pedagogical Approaches Used in Second Auditing Courses. Advances in Accounting, 42, 110-124.
• Rezaee, Z., Sharbatoghlie, A., Elam, R. ve Mcmickle, P. L. (2018). Continuous Auditing: Building Automated Auditing Capability, Auditing: A Journal of Practice and Theory, 21, 147-163.
• Sabry, S. H. (2023). Technology Acceptance in the Auditing Education: Evidence from the Mena Region. Journal of Trade and Finance, 43 (3), 49-73.
• Saraçoğlu, H. ve Kıral, H. (2024). Dijital Çağda İç Denetçi Yetkinliği: Türkiye’de İş İlanlarının İçerik Analizi. Denetişim, 15 (30), 226-240.
• Tez, B. (2024). Türkiye’de Yükseköğretimde İç Denetim Eğitiminin Mevcut Durumu ve Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 101, 67-90.
• Valdez, M.C. ve Grimberg, F. (2020). Innovative Learning Models to Master The Digital Transformation in the Audit Profession. 12th International Conference on Education and New Learning Technologies, 3717-3721.
• Varol, N. (2023). Dijital Dönüşüm ve Yapay Zekâ: Muhasebenin ve Denetimin Geleceği. Denetim ve Güvence Hizmetleri Dergisi, 3 (2), 162-184.
• Yel, T. ve Atasoy, A. (2021). Dijitalleşmenin Bağımsız Denetime Yansımalarının Siber Güvenlik Yönünden Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ağustos, 439-458.
• Willis, V. F. (2016). A Model for Teaching Technology: Using Excel in an Accounting Information Systems Course. Journal of Accounting Education, 36, 87-99.