Küresel Eksende Devletin Yeni Kimliği: “Etkin Devlet”

Yıl 2006, Sayı: 60, 105 - 128, 01.01.2006

Demokaan Demirel

Öz

Tarihsel perspektif açısından devlet olgusunun, toplumların sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerine göre süreklilik taşıyan bir evrim geçirdiği görülmektedir. Göçebe hayat süren ilkel topluluklarda, bugünkü anlamıyla bir devlet kavramı söz konusu değildir. Tarım toplumuna geçilmesiyle birlikte birbiri üzerinde egemenlik kuran feodal nitelikte derebeylikler oluşmuştur. Sanayi toplumu ise bugünkü anlamıyla modern ulus yapısını ortaya çıkarmış, bireylerin çeşitli hak ve özgürlüklerden çağdaş anlamda yararlandığı fiili bir toplumsal sözleşmenin ürünü olan sanayi çağı devleti siyasal iktidarını modern anlamda ilk kez bireyin temel hak ve özgürlüklerini dikkate alarak sınırlama yoluna gitmiştir. Sanayi Çağı aynı zamanda kamu yönetiminin ve bürokrasisinin kurumsal anlamda gelişmeye başladığı bir dönemde olmuştur. Kamu yönetimi Weber’in ona atfettiği geleneksel niteliklerini bu dönemde kazanmıştır.

Kaynakça

• AKTAN, Can Coşkun, Müdahaleci Devletten Sınırlı Devlete, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 1999.
• …………, Değişim Çağında Devlet, Çizgi Kitabevi, Konya, Eylül 2003a.
• …………, Değişim Çağında Yönetim, Sistem Yayıncılık, İstanbul, Aralık 2003b.
• ATEŞ, Hamza, “İşletmeci, Girişimci ve Verimli Bir Kamu Yönetimi ve Devlet Anlayışına Doğru”, İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi, No:25, 2001.
• …………., “Effectiveness In Government: The Theory of Intentional Action in A Comporative Perspective”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Şubat 2003, ss. 181-191.
• AKTEL, Mehmet, Küreselleşme ve Türk Kamu Yönetimi, Asil Yayın Dağıtım, 1. Baskı, Ankara, 2003.
• AL, Hamza, Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi, Bilimadamı Yayınları, 2002.
• AKSOY, A. Şinasi, “Yeni Sağ, Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetim: Eleştirel Bir Yaklaşım”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt: 7, Sayı: 1, Ocak 1998.
• …………, “Yeni Sağ ve Devletin Değişimi”, Türkiye’de Kamu Yönetimi, Der.: B. Aykaç, Ş. Durgun, H. Yayman, Yargı Kitabevi, Ankara, 2003.
• ARDIÇ, Kadir, “Kamu Yönetiminde Sürekli Gelişme Aracı Olarak Toplam Kalite Yönetimi ve Uygulama Aşamaları”, İçinde Kamu Yönetimi, (Ed: A. Yılmaz, M. Ökmen), Gazi Kitabevi, Şubat 2004, Ankara.
• ALPTÜRK, Ercan, “Internet ve Etkin Devlet”, www.ceterisparibus.net, Erişim Tarihi: 16.11.2004.
• AKARSLAN, Mediha, Türkiye’de ve Dünya’da Özelleştirmelerin Analizi, Sistem Ofset Yayıncılık, Ankara, 1997.
• AKIN, Tekin A., “E-devlet”, www.caginpolisi.com, Erişim T.: 15.11.2004.
• BAYRAKTUTAN, Yusuf, Global Ekonomide Bütünleşme Trendleri,1. Baskı, Nobel Yayınevi, Ankara, Ekim 2003a.
• …………, “Dünyada Özelleştirme”; İçinde Özelleştirme: Teori, Dünya ve Türkiye Deneyimi, Liberte Yay. Der: Y. Bayraktutan, Ankara, 2003b.
• BAĞÇE, Emre H., “Küreselleşme, Devlet ve Demokrasi”, Amme İdaresi Dergisi 32 (4), TODAİE, 1999, Ankara.
• BAYTAN, İlhan, Özelleştirme, TRT Genel Sekreterlik Basın ve Yayın Müdürlüğü, Ankara, 1999.
• BENNET, T. James, “Yeni Bilgi Teknolojisi ve Refah: Değişen İş Dünyası”, Liberal Düşünce, Çev. Cahit Güran, Sayı: 9, Kış – 1998.
• BAILEY, Robert, “Özelleştirme Kavramının Doğru ve Yanlış Kullanımları”, Çev. Aytaç Eker, www.canaktan.org, Erişim Tarihi: 5.11.2004.
• COŞKUN, Selim, Kamu Yönetiminde Yönetişim Yaklaşımı, İçinde Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin Yayınevi Ankara, 2003.
• CANGİR, Mehmet, “Küreselleşme”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 73, Sayı: 433, Ankara, Aralık 2001.
• ÇAHA, Ömer, “1980 Sonrası Türkiye’sinde Sivil Toplum Arayışları”, Yeni Türkiye–Sivil Toplum Özel Sayısı, Yıl:3, Sayı:18 Kasım–Aralık 1997
• ÇEVİK, Hüseyin Hasan, Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2001.
• DİNÇER, Ömer, Cevdet Yılmaz, Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim I, Ankara: T.C. Başbakanlık, 2003.
• DEMİR, Ömer, Küresel Rekabette Etkin Devlet, Türkiye İçin Etkin Bir Devlet Oluşturma İmkânı, Nobel Yayın Dağıtım, 1. B., Ankara, 2003.
• DEMİR, Osman, Özelleştirmenin Gerekçeleri ve Engelleri, İçinde Özelleştirme: Teori, Dünya ve Türkiye Deneyimi (Edt: Yusuf Bayraktutan) Liberte Yayınları, Ankara, Aralık 2003.
• DOĞAN, Ali Ekber, Birikimin Hamalları, Donkişot Yay., Ankara, 2002.
• ERDUMLU, Güngör, Belediyelerde Performans Ölçülmesi, DPT Yayınları, 1996.
• ERYILMAZ, Bilâl, Kamu Yönetimi, Erkam Matbaası, İstanbul, 2001.
• …………, Bürokrasi ve Siyaset, Bürokratik Devletten Etkin Yönetime, Alfa Yayınları, İstanbul, 2002.
• GIDDENS, Anthony, Üçüncü Yol: Sosyal Demokrasinin Yeniden Dirilişi, Çev. Mehmet Özay, Birey Yayıncılık, İstanbul, 2000.
• GÜLER, Ayman Birgül, Yeni Sağ ve Devletin Değişimi-Yapısal Uyarlama Politikaları, TODAİE Yayınları, Ankara, 1996.
• …………, “Restructuring The State” Turkish Public Administration Annual Institute of Public Administration For Turkey and Middle East, 24 (26), 1998.
• …………, “Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye” Praksis-Düzenlemeden Yeniden Düzenlemeye: Türkiye’de Kapitalizmin Yeniden Yapılanması ve Devletin Değişen Rolü, Sayı: 9 Kış – Bahar, 2003.
• GÖYMEN, Korel, “Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Yönetişim: Gereksinmeler, Önermeler, Yönelimler ”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C.9, Sayı: 2, 2000.
• GÜRAN, Cahit Mehmet ve Selçuk Cingi, “Devletin Ekonomik Müdahalele- rinin Etkinliği”, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, Mayıs 2002.
• GÜZELSARI, Selime, “Neo-Liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi , Cilt: 36 Sayı: 2, Haziran 2003.
• GÖKBUNAR, Ramazan ve Halit Yanıkkaya, Etkin Devlet ve Ekonomik Gelişme, Odak Yayınları, Ankara, 2004.
• HASANOĞLU, Mürteza, “Küreselleşmenin Devlet Yönetimine Etkileri”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 43, Ekim-Aralık 2001, www.sayıstay.gov.tr.
• HALİS, Muhsin ve Mehmet Tekinkuş, “Kamuda Performans Yönetimi”, İçinde Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin Yayınları, Ankara 2003.
• ISAAC-Henry, Kester, “Development and Change In The Public Sector”, Management In Public Sector Challenge And Change, Edit. Kester Isaac- Henry, Chris Painter, Chris Barnes, Chapman & Hall, London – 1993, pp- 1 – 20.
• İMREN, Arzu (ed.), Türkiye’de Özelleştirme, Alfa Yayınları, İstanbul, 1996.
• KUTLU, Erol, “Küreselleşme ve Etkileri”, Anadolu Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: XI Sayı: 1-2 , Eskişehir, 1998.
• KUBALI, Derya, “Performans Denetimi” Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 32, Sayı: 1, Ankara, Mart 1999.
• KOÇEL, Tamer, İşletme Yöneticiliği, Beta Yayım, İstanbul,1999.
• KLICKSBERG, Bernado, “The Necessary State: A Strategic Agenda for Dis- cussion” International Review of Administrative Sciences, No: 60, 1994.
• MCGOWAN, Robert P., “Total Quality Management: Lessons From Business and Government” Public Productivity and Management Review, Vol. 18, No: 4 Summer 1995.
• NOHUTÇU, Ahmet, “Sürdürülebilir Kamu Yönetimi Kalitesi İçin Toplam Kalite Yönetimi, Performans Yönetimi Sorun Alanları, Uygulamalar ve Türk Kamu Yönetimine Uyarlanması”, İçinde Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Eylül 2003.
• NADAROĞLU, Halil, Mahalli İdareler, Beta Basım Yayım, 5. Baskı, İstanbul 1994.
• ÖĞÜT, Adem, Bilgi Çağında Yönetim, Nobel Basımevi, Ankara, 2003.
• ÖNDER, İzzettin, “Kapitalist İlişkiler Bağlamında ve Türkiye’de Devletin Yeri ve İşlevi” İçinde Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar, Derleyenler: Ahmet H. Köse, Fikret Şenses, Erinç Yeldan, İktisat Üzerine Yazılar I, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
• PARLAK, Bekir, Küreselleşme Sürecinde Modern Ulus Devlet ve Kamu Yö- netimi, İçinde Çağdaş Kamu Yönetimi I, Nobel Yay., Ankara, 2003.
• SARAN, Ulvi Mehmet, Küreselleşme Sürecinde Kamu Yönetiminde Değişim ve Kamu Hizmetleri Alanında TKY, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ünv. SBE, Ankara, 2001a.
• …………, “Küresel Değişim Dinamiklerinin Kamu Yönetimi Alanındaki Etkileri”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 73, Sayı: 433, Ankara, 2001b.
• SAYGILIOĞLU, Nevzat ve Selçuk Arı, Etkin Devlet, Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003.
• SUİÇMEZ, Halit, “Verimlilik ve Etkinlik Terimleri (Tarihsel Bakış)” Mülki- ye Dergisi, Sayı: 233, Cilt XXVI Ankara, Mayıs – Haziran 2002.
• SABAH, Selahattin, Kamu Hizmetlerinin Alternatif Sunumunda Devletin Rolünün Değişmesi ve Yeni Arayışlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Ünv. SBE, Manisa, 1996.
• SAĞSAN, Mustafa, “E-Devlet: Toplumların Yeni Umut Işığı mı?” Stratejik Analiz Dergisi, ASAM Yayınları, Cilt: 2, Sayı: 19, Kasım 2001.
• SEZEN, Seziye, Türkiye’de Planlama, TODAIE Yayınları, Yayın No: 293, Mayıs 1999, Ankara.
• SONGUR, H. Mehmet, Mahalli İdarelerde Performans Ölçümü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara, 1995.
• SAVAS, E., Özelleştirmenin Gerekçeleri, Çev. Aytaç Eker, www.canaktan.org, Erişim Tarihi: 5.11.2004.
• “Sanayi Çağı Devleti ile Internet Üzerindeki Devletin Karşılaştırılması”, members.tripod.com, Erişim Tarihi: 10.10.2004
• ŞAYLAN, Gencay, Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Kitabevi, Ankara, Ocak 1995.
• …………, “Kamu Yönetimi Disiplininde Bunalım ve Yeni Açılımlar Üzerine Düşünceler”, AİD, Cilt: 33, Sayı: 2, Ankara, Haziran 2000
• ULUSOY, Ahmet, “E-devlet (in) Bürokrasi (out)”, www.liberal.dt.org, Erişim Tarihi: 4.10.2004.
• UÇKAN, Özgür, E-Devlet, E-Demokrasi ve Türkiye, Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılanması İçin, Strateji ve Politikalar - I, Literatür Yayıncılık, 2003.
• WORLD BANK, “World Development Report”, (The State in a Changing World), Oxford: Oxford University Press, 1997.
• YAMAK, Oygur, Kalite Odaklı Yönetim, Panel Matbaacılık, İstanbul, 1998.
• YELDAN, Erinç, Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• YAYMAN, Hüseyin, Kamu Yönetiminde Yeni Arayışlar ve Türk Kamu Yönetiminin Sorunları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Ünv., SBE, Ankara, 1998.
• …………, “1980 Sonrası Türkiye’de Özelleştirme Uygulamalarının Gelişimi ve Kamu Yönetimi Üzerine Etkileri”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 3, Ankara, Kış 2000.
• YILDIRIR, Hilal ve Elif Karakurt, “E-devlet ve Uygulamaları”, www.isguc.org.tr, Erişim Tarihi: 14.11.2004.
• YILGÖR, Ayşe Gül, “Toplam Kalite Yönetimi ve Eğitim Sistemine Uygulanabilirliği” Kamu Yönetiminde Kalite I. Ulusal Kongresi Bildirileri, I. Cilt, TODAİE Yayını, Ankara, 1999.
• YILMAZ, Osman, “Kamu Yönetimi Reformu: Genel Eğilimler ve Ülke Deneyimleri”, 2001, ekutup.dpt.gov.tr.
• YÜKSEL, Mehmet, Küreselleşme, Ulusal Hukuk ve Türkiye, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2001.
• YÜKSEL, Fatih, “Kamu Yönetiminde Yeni Eğilimler Perspektifinde Türk Kamu Yönetiminde Reform İhtiyacı ve Kamu Yönetimi Reform Yasa Tasarısı”, İçinde Kamu Yönetimi (Ed. M. Ökmen, A. Yılmaz) Gazi Kitabevi, Ankara, 2004.
• YÜCETÜRK, Elif, “Türk Kamu Yönetiminde E-Devlet Uygulamaları ve Tabana Yayabilme Yeteneği Bakımından Bir Değerlendirme: BOLU ÖRNEĞİ ”, I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, İzmit, 2002, www.ceterisparibus.net.