Kamuda Hesap Verme Sorumluluğunun Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme

Yıl 2011, Sayı: 83, 3 - 30, 01.12.2011

Ahmet Taner

Öz

Devletin artan fonksiyonları karşısında kıt olan kamu kaynaklarını verimli, etkin ve tutumlu kullanma gerekliliği kamu bütçe sisteminde performans esaslı bütçeleme gibi çıktı odaklı modellerin ön plana çıkmasını sağlamıştır. Girdilere dayanan geleneksel bütçe sisteminden farklı olarak, performans esaslı bütçelemede çıktılara odaklanılması nedeniyle, bu model etkili kaynak kullanımının temel araçlarından biri olarak görülmektedir. Kamu mali sistemimize 5018 sayılı Kanunla giren performans esaslı bütçelemenin temel amacı, kamuda mali saydamlık ve hesap verebilirliğin sağlanması ve etkin kaynak kullanımının gerçekleştirilmesidir. Performans esaslı bütçelemeden beklenen sonuçların alınabilmesinde yasal ve kurumsal alt yapıyla birlikte etkin performans bilgi sistemlerine gereksinim bulunmaktadır. Bu makalede, bütçe sistemindeki değişimin kamuda hesap verme sorumluluğuna ve dış denetime etkileri ele alınarak, etkin bir bütçe denetiminin gerekleri üzerinde durulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Performans Bütçe Sistemi, Sonuç Odaklı Bütçe, Hesap

PERFORMANCE-BASED BUDGETING AS A TOOL FOR ACCOUNTABILITY IN THE PUBLIC SECTOR

Öz

models such as performance-based budgeting in the public budget system. Unlike the traditional input oriented budget system, outputs are the focus in performance-based budgeting, which is why this model is considered as one of the primary tools of effective resource utilization. The fundamental objective of performance-based budgeting, which was introduced in our system of public financial management through the Law No. 5018, is to ensure financial transparency and accountability as well as effective use of resources. In order to achieve results expected from performance-based budgeting, in addition to legal and institutional infrastructure, effective performance information systems are needed. This article deals with the effects of change in the budget system on accountability and external audit and elaborates on the requirements of an effective budgetary audit

Anahtar Kelimeler

Performance budget system, outcomes-focused budget, public accountability, external audit

Kaynakça

• Aktan, Coşkun ve Kamil Tüğen (2006), “Performans Denetimi”, Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, (Ed. C. Aktan), Seçkin Kitabevi, Ankara.
• Akyel, Recai ve H. Ömer Köse (2010), “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, Sayı.466.
• Arizti Pedro, Jim Brumby, Nick Manning, Roby Senderowitsch, Theo Thomas (2010) 2010, Results, Perfomance Budgeting and Trust in Government, The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, Washington.
• Ateş, Hamza ve Dilek Çetin (2004), “Kamuda Performans Yönetimi ve Performansa Dayalı Bütçe”, Çağdaş Kamu Yönetimi II, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Balcı, Asım (2003) “Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik”, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, (Ed. Asım Balcı, Namık Kemal Öztürk, Ahmet Nohutçu ve Bayram Coşkun), Seçkin Yayınları, Ankara.
• Candan, Ekrem (2007), Türk Bütçe Sisteminde Performans Denetimi, Maliye Bakanlığı, Ankara.
• Demircan, Esra (2006) “Küreselleşme Sürecinde Yeni Devlet Anlayışının Bütçe Politikalarına Yansıması: Türkiye Örneği”, Kamu Maliyesine Yeni Bakış (Teori ve Uygulamada) Edit. Nihat Falay, Mehmet Şahin, Ahmet Kesik, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Dinçer, Ömer ve Cevat Yılmaz (2003), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, Başbakanlık Yayınları.
• DPT (2006a) Dokuzuncu Kalkınma Planı, Kamu Harcama ve Kontrol Sistemlerinin İyileştirilmesi Kamu İhaleleri, Özel İhtisas Komisyon Raporu, DPT Yayınları, Ankara.
• DPT (2006b), Kamu İdareleri İçin Stratejik Plan Hazırlama Rehberi, DPT Yayınları, Ankara.
• DPT (2006c), Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), DPT Yayınları, Ankara.
• Dubnick, Melvin (2005) , “Accountability and the Promise of Performance: In Search of the Mechanisms”, Public Performance & Management Review, Vol. 28, No. 3.
• Egeli, Haluk, H. Ahmet Akdeniz, Mehmet Aksaraylı, Kâmil Tüğen ve Ahmet Özen (2007), “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 1.
• Erüz, Ertan (2006), “5018 sayılı Kanuna göre Performans Esaslı Bütçeleme”, Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme (Ed.: C. Aktan), Seçkin Kitabevi, Ankara.
• Güzelsarı, Selime (2004), “Kamu Yönetimi Disiplininde Yeni Kamu İşletmeciliği ve Yönetişim Yaklaşımları” Kamu Yönetimi Gelişimi ve Güncel Sorunları, Edit. Kemal Öktem, Uğur Ömürgönülşen, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Kristensen, Jens Kromann, Walter S. Groszyk, Bernad Buhler (2002), Out Focused Management and Budgeting, OECD Journal On Budgeting, Vol.1-4.
• Kurnaz, Ahmet Cemil (2010), Kamuda Performans Esaslı Bütçe Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Bu Çerçevede Part (Program Assessment Rating Tools) Sisteminin İncelenmesi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
• Maliye Bakanlığı (2004), Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu: Ulusal ve Uluslararası Çalışmalar Işığında, BÜMKO Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Maliye Bakanlığı (2009), Performans Programı Hazırlama Rehberi, BUMKO Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Mutluer, M. Kamil, Erdoğan Öner ve Ahmet Kesik (2007), Teoride ve Uygulamada Kamu Maliyesi, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Mutluer, M. Kamil, Erdoğan Öner ve Ahmet Kesik (2005), Bütçe Hukuku, Birinci Baskı, İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• OECD (2004), Public Sector Modernisation: Governing for Performance, http://www.oecd.org/dataoecd/14/46/39044817.pdf
• Özer, M. Akif (2005), Yeni Kamu Yönetimi Teoriden Uygulamaya, Platin Yayınları, Ankara
• Özer, M. Akif (2009), “Performans Yönetimi Uygulamalarında Performansın Ölçümü ve Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 73.
• Parlak, Bekir, Zahid Sobacı (2010), Kuram ve Uygulamalarda Kamu Yönetimi Ulusal ve Küresel Perspektifler, Aktüel Yayınları, Bursa.
• Robinson, Marc and Jim Brumby, “Does Performance Budgeting Work? An Analytical Review of the Empirical Literature”, IMF Working Paper http://cdi.mecon.gov.ar/docelec/fmi/wp/wp05210.pdf.
• Sayıştay (2011), Performans Denetimi Rehberi (Taslak), Sayıştay Başkanlığı, Ankara.
• Sevilla, Joaquín (2005), “Accountability and Control of Public Spending in a Decentralised and Delegated Environment”, OECD Journal On Budgeting, Vol.5-2.
• Taner, Ahmet (2011), “Yerelleşen Kamu Hizmetleri ve Dış Denetim Boyutu”, Dış Denetim, Sayı: 4.
• Turhan, Murat (2011) “6085 sayılı Kanun ve Performans Denetiminin Geleceği”, Dış Denetim, Sayı: 3.