Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Motivasyon

Yıl 2013, Sayı: 88, 87 - 108, 01.03.2013

Polat Tunçer

Öz

Teknolojik gelişmelerin dönüştürdüğü ve küreselleştirdiği dünyamızda örgütlerin, artan rekabet koşullarında ayakta kalabilmek ve başarılı olabilmek için yüksek performanslı çalışanlara ihtiyacı vardır. Ancak motive edilmiş çalışanlardan yüksek performans elde edilebilir. Bu nedenle bireylerin motivasyonu için performanslarının değerlendirilmesi ve örgütsel uygulamalarda kullanılması gerekir. Göstermiş olduğu performansa göre örgütsel konumu değişecek olan bireyin motivasyonu artar. Ancak öncelikle performans standartlarının açık, ölçülebilir ve gerçeğe uygun şekilde tespit edilmesi ve performans değerlendirme yöntemlerinin etkili bir biçimde kullanılması gerekir. Değerlendirme sisteminin güvenilir ve yeterli olmasının yanı sıra elde edilen sonuçların adalet ve hakkaniyet ölçüleri içinde kullanılması da önemlidir. Performansının yanlış değerlendirildiğini ve kendisine haksızlık yapıldığını düşünen bireyin performansı düşmeye başlar. Diğer yandan performansı düşük birey, örgütsel yaptırımlarla ve tedbirlerle karşılaşmazsa motivasyonunu artırmak için bir çaba sarf etmez. Sonuçta her iki çalışan da düşük performans düzeyinde buluşurlar. Performans değerlendirme sonucu kendilerini geliştirmek zorunda olan bireylere bunu yapabilmeleri için imkan ve fırsat tanımak gerekir. Performans değerlendirmesi yapmayan ya da yapılan değerlendirmeleri örgütsel uygulama ve kararlarda adalet ve hakkaniyet ölçüleri içerisinde kullanmayan örgütler, çalışanların motivasyonunu yükseltemez, onların bilgi, birikim ve yeteneklerinden yararlanamaz ve örgütsel etkinliği ve verimliliği sağlayamazlar

Anahtar Kelimeler

Performans Ölçme, Performans Değerlendirme, Değerlendirme Hataları, Motivasyon, İnsan Kaynakları Yönetimi.

PERFORMANCE EVALUATION AND MOTIVATION IN THE ORGANIZATION

Öz

Organizations in our transforming and globalizing world as a result of technological developments are in need of high performing employees to survive and to be successful in the increasingly competitive conditions. However, high performance can only be obtained from motivated employees. For this reason, for the motivation of individuals, their performance should be evaluated and used in organizational practices. An individual whose organizational position changed according to her/his performance would become more motivated. However, performance standards should be clear, measurable and accurate, and performance evaluation methods should be used effectively. The performance evaluation method should be reliable and satisfying and in addition to that, it is of great significance that the results obtained are used justly and fairly. An individual, who thinks that his /her performance is misevaluated and that he/she is unfairly treated, will poorly perform their tasks. On the other hand, a low-performing individual, who has not been subject to organizational sanctions and measures, will not pay any effort to increase his/hermotivation. Ultimately, both of them will have low performancelevel. Those who have to develop themselves as indicated by the performance evaluation should be given facility and opportunity to do so. Organizations that do not exercise performance evaluation, or organizations that do not benefit from the evaluations in the organizational practice and decision-making in a fair and just manner, cannot increase the motivation of their employees; benefit their knowledge, experience and capabilities and achieve organizational effectiveness and efficiency

Anahtar Kelimeler

Performance Measurement, Performance Evaluation, Assessment Errors, Motivation, Human Resources Management.

Kaynakça

• Akal, Zuhal (2005), İşletmelerde Performans Ölçümü ve Denetimi, 6. Baskı, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 473, Ankara.
• Akdemir, Ali (2009), İşletmeciliğin Temel Bilgileri, Ekin Yayınları, Bursa.
• Akgemci, Tahir, Hasan Kürşat Güleş (2009), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Gazi Yayınları, Ankara.
• Akoğlan Kozak, Meryem (2009), İnsan Kaynakları Yönetimi, 3. Baskı, Detay Yayınları, Ankara.
• Appelbaum, Steven H., David Nadeau and Michael Cyr (2009), “Performance Evaluation in a Matrix Organization: A Case Study (Part 3)”, Q Emerald Group Publishing Limited, Vol. 41, No. 1, 2009, p. 9-14.
• Argon, Türkan, Altay Eren (2004), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara.
• Aşan, Öznur (2001), “Motivasyon”, Yönetim ve Organizasyon, (Ed. Salih Güney), Nobel Yayınları, Ankara, s.225-255.
• Bakan, İsmail, Hakan Kelleroğlu (2003), “Performans Değerlendirme: Çalışanların Performans Değerlendirme Uygulamalarından Beklentileri Konusunda Bir Alan Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF. Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, s.103-127.
• Barutçugil, İsmet (2004), Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayınları, İstanbul.
• Bayraktaroğlu, Serkan (2008), İnsan Kaynakları Yönetimi, 3. Baskı, Sakarya Yayınları, Adapazarı.
• Benligiray, Serap (2007), “Performans Değerlemesi”, İnsan Kaynakları Yönetimi, (Ed. Ramazan Geylan), Anadolu Üniversitesi Yayınları. Yayın No. 1747, Eskişehir, s.147-170.
• Bingöl, Dursun (2006), İnsan Kaynakları Yönetimi, 6. Baskı, Arıkan Yayınları, İstanbul.
• Budak, Gönül (2008), Yeniliğe Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi, Barış Yayınları, İzmir.
• Budak, Gülay, Gönül Budak (2004), İşletme Yönetimi, 5. Baskı, Barış Yayınları/ Fakülteler Kitabevi Yayınları, İzmir.
• Byars, Lloyd, Leslie W. Rue (1991), Human Resource Management, Third Edition, Richard D. Irwin, Inc. Printed in the USD, Boston.
• Can, Halil, Şahin Kavuncubaşı (2005). Kamu Özel Kesimde İnsan Kaynakları Yönetimi, 5. Baskı, Siyasal Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Canman, Doğan (1993), Personelin Değerlendirilmesinde Çağdaş Yaklaşımlar ve Türkiye’de Kamu Personelinin Değerlendirilmesi, TODAİE Yayınları, Ankara.
• Çiftçi, Birgül (2007), “Performans Değerlemesi”, İnsan Kaynakları Yönetimi, (Ed. Uğur Dolgun), Ekin Yayınları, Bursa, s.167-199.
• Çolakoğlu, Ülker (2005), “Başarım Değerlemesi”, Konaklama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi: İlkeler ve Uygulamalar, (Ed. Cengiz Demir), Nobel Yayınları, Ankara, s.129-148.
• Dessler, Gray (2008), Human Resource Management, Eleventh Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Efil, İsmail (2009), Yönetim ve Organizasyon, 10. Baskı, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
• Ertürk, Mümin (2009), İşletme Biliminin Temel İlkeleri, 7. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Ferecov, Rakif (2003), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerleme Yöntemleri”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 8, Haziran, s.133-153.
• Fındıkçı, İlhami (2009), İnsan Kaynakları Yönetimi, 7. Baskı, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Gök, Sibel (2006), 21. Yüzyılda İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, İstanbul.
• Göksel, Aykut (2003), “İnsan Kaynaklarında Eğitim ve Performans Ölçümü”, İşletmecilikte Çağdaş Yönelimler, (Ed. Birol Bumin), Gazi Yayınları, Ankara, s.41-57.
• Güney, Salih (2009), Davranış Bilimleri, 5. Baskı, Nobel Yayınları, Ankara.
• Kıngır, Said, Erkan Taşkıran (2006), “Performans Değerlendirme Çalışmalarına İlişkin İşgören Görüşlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF. Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, s.200.
• Okakın, Neslihan (2009), Çalışma Yaşamında İnsan Kaynakları Yönetimi, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Özgen, Hüseyin, Azim Öztürk, Azmi Yalçın (2005), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınları, Adana.
• Örücü, Edip (2003), Modern İşletmecilik, 3. Baskı, Gazi Yayınları, Ankara.
• Öztürk, Ahmet (2009), Kalite Yönetimi ve Planlaması, Ekin Yayınları, Bursa.
• Öztürk, Ümit (2009), Performans Yönetimi, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Öztürk, Namık Kemal (1993), “Yeni Yönetim Paradigması”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 26, Sayı 4, Aralık, s.45-58.
• Serinkan, Celalettin (2008), “Liderlik ve Motivasyon İlişkisi”, Liderlik ve Motivasyon, (Ed. Celalettin Serinkan), Nobel Yayınları, Ankara, s.149-177.
• Sezici, Emre (2008), “Motivasyon”, İşletme Beceri Grup Çalışması, (Ed. Kenan Mehmet Ekici ve Tarık Zeki Şahım), Savaş Yayınları, Ankara, s.178-184.
• Sökmen, Alptekin (2010), Yönetim ve Organizasyon, Detay Yayınları, Ankara.
• Şimşek, M. Şerif (2005), İşletme Bilimlerine Giriş, 12. Baskı, (yky), Konya.
• Şimşek, M. Şerif, H. Serdar Öge (2009), İnsan Kaynakları Yönetimi: Stratejik ve Uluslararası Boyutlarıyla, 2. Baskı, Gazi Yayınları, Ankara.
• Şimşek, Şerif, Tahir Akgemci, Adnan Çelik (2008), Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, 6. Baskı, Gazi Yayınları, Ankara.
• Tortop, Nuri, Burhan Aykaç, Hüseyin Yayman ve Akif Özer (2006), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara.
• Thompson, Lee Brad (2003), Yeni Yöneticinin El Kitabı, (Çev. Vedat G. Diker), Hayat Yayınları, İstanbul.
• Tuncer, Doğan, Doğan Yaşar Ayhan, Demet Varoğlu (2008), Genel İşletmecilik Bilgileri, 2. Baskı, Siyasal Yayınları, Ankara.
• Uyargil, Cavide (2009), “Performans Değerlendirme”, İnsan Kaynakları Yönetimi, Cavide Uyargil vd., 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, s.209-261.
• Uygur, Akyay, Ramazan Göral (2005), Yönetim ve Organizasyon, Nobel Yayınları, Ankara.
• Yenice, Ebru (2006), “Kamu Kesiminde Performans Değerlendirmesi”, Maliye Dergisi, Sayı 150, Ocak-Haziran, s.122-132.