Kamu Hizmeti İmtiyazından Yap İşlet Devret Yöntemine: Yasal Serüven

Yıl 2013, Sayı: 89, 91 - 114, 01.06.2013

Hüsniye Akıllı

Öz

Araştırmada temel olarak kamu hizmeti kavramına ve kamu hizmetinin görülüş usullerinden biri olan yap işlet devret yöntemine odaklanılmaktadır. Kamu hizmetlerinin özel sektör tarafından yerine getirilmesinin yaygınlaşmasına ve kamu hizmeti konusundaki dönüşüme işaret edilmektedir. Kökeni Osmanlı dönemi kamu hizmeti imtiyazlarına dayanan ve 1980’li yıllardan itibaren kamu özel ortaklığı usullerine uzanan, kamu hizmetlerinin özel sektöre gördürülmesi konusu, kronolojik yöntem ve yasal süreçlerle betimlenmekte ve tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kamu Hizmeti, Kamu İmtiyazı, Kamu Özel Ortaklığı, Yap İşlet Devret

FROM PUBLIC SERVICE CONCESSION TO BUILD OPERATE AND TRANSFER: LEGAL DEVELOPMENT

Öz

This study focuses on the concept of public service and build operate transfer methods. The transformation of the understanding about public services and proliferation of privatization of public service delivery methods are highlighted. Allocation of concessions to private sector in public service delivery is discussed with a historical and legal perspective that could be traced back to Ottoman franchise system and public/private partnership models of the 1980s

Anahtar Kelimeler

Public Service, Public Concession, Public/Private Partnership, BuildOperate-Transfer

Kaynakça

• Acartürk, Ertuğrul ve Sabiha Keskin (2012), “Türkiye’de Sağlık Sektöründe Kamu Özel Ortaklığı Modeli”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 3, 25-51.
• Acartürk, Ertuğrul (2001), “Yerel Yönetimlerin Hizmet Sunumunda Alternatif Yöntemler”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:6, Balıkesir
• Ataay, Faruk (2006), Neoliberalizm ve Devletin Yeniden Yapılandırılması Türkiye’de Kamu Reformu Üzerine İncelemeler, De Ki Basım Yayım, Ankara.
• Aydınlı, H ve Akdeniz, H (2004), “Küreselleşme Sürecinde Yerel Yönetimlerde Ortaya Çıkan Yeni Eğilimler” Yerel Yönetimler Kongresi-Dünden Bugüne Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma Bildiriler Kitabı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını, Biga Çanakkale.
• Çal, Sedat (2007), Kamu Hizmetlerinin Özel Sektör Tarafından Finansmanı ve İşletilmesi Bağlamında İmtiyaz ve Kamu Hizmeti Kavramlarının 1999 Yılı Anayasa Değişiklikleri Çerçevesindeki Değişim ve Dönüşümü, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (İdare Hukuku) Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• Emek, Uğur (2002), Ek ve Değişiklikleri ile Yap-İşlet-Devret (YİD), Yap-İşlet (Yİ) ve Kamu Hizmeti İmtiyazı Mevzuatı, DPT İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Hukuki Tedbirler ve Kurumsal Düzenlemeler Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Erdoğan, Hasan (2010), “Belediye Yatırımlarının Finansmanında Yap İşlet Devret Alternatifi: Antalya Sarısu Mesire Alanı Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 3, 471-486.
• Esirgen Örsten, Seda (2011), “II. Meşrutiyet Meclis Tutanaklarına Göre “Menafii Umumiyeye Müteallik İmtiyazat Hakkında Kanun”un Kabulü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:60, Sayı:4, Ankara, 935–962.
• Gözler, Kemal (2003), İdare Hukuku, Cilt: II, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Güzelsarı, Selime (2009), “Kamu Özel Ortaklıkları Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, Kamu Yönetimi Yapı İşleyiş Reform, Barış Övgün (ed.), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 598, Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No: 5, Ankara, 43–77.
• Haspolat, Evren (2008), “Su Özelleştirmelerinin Yöntemi Olarak Yap-İşlet Devret Modeli ve Kamu Özel İşbirlikleri”, Toplum ve Hekim Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 1, 53–62.
• İzmit Büyükşehir Belediyesi İzmit Kentsel ve Endüstriyel Su Temin Projesi ile İlgili İddiaların Araştırılması Amacıyla Kurulan (10/4) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/ yil01/ss265m.htm
• Kalkınma Bakanlığı (2012), Dünyada ve Türkiye’de Kamu-Özel İşbirliği Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler, T.C. Kalkınma Bakanlığı Yatırım Programlama İzleme ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü, Ankara, Kasım 2012.
• Karabulut Pekgüçlü, Güzin (2005), Türk Özel Hukukunda Yap İşlet Devret (YİD) Sözleşmesi, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Medeni Hukuk) Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• Karahanoğulları, Onur (2004), Kamu Hizmeti, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Karasu, Koray (2009), “Kamu Özel Ortaklığı: Sözleşme Sisteminin Genelleşmesi”, Kamu Yönetimi Yapı İşleyiş Reform, Barış Övgün (ed.), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 598, Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No: 5, Ankara, 79–91.
• Kazgan, Gülten (2002), Tanzimattan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Kendir Özdinç, Hülya (2007), Neoliberal Politikalar ve Bölge Yönetimi Sorunu: Türkiye Deneyimi, T.C. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi -Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.
• Levy, Sidney (1996), Build Operate Transfer Paving the Way for Tomorrow’s Infrastructure, John Wiley & Sons, Newyork.
• Nar, Mehmet (2012), “Tahkimin Kamu Hizmetlerine Uygulanma Sorunsalı ve Olası Sonuçları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 103, Ankara, 111-136.
• Odyakmaz, Zehra, “Genel Olarak İdarenin Sözleşmeleri” http://webftp.gazi.edu.tr/ hukuk/dergi/2_12.pdf (Erişim Tarihi: 04.04.2013).
• Ozansoy, Cüneyt (1997), “Türkiye’de Kamu Hizmeti Tartışmaları: Bir Hamaset ve Habaset Alanı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:46, Sayı: 1, 85–100.
• Öz, Yalçın, Murat, Tanzer Tuğsuz, Osman Polat, Burak Kılıç, “Mustafa, Yap İşlet Devret Modeli ve Hukuksal Alt Yapısı”, www.yarbis.yildiz.edu.tr/.../akocak_ e261c0e67e5bbc77627bdfae4935670c, (Erişim Tarihi: 14.04.2013).
• Özay, İlhan (2002), Günışığında Yönetim, Alfa Yayınevi, İstanbul.
• Öztekin, Ali (2007), “Devletin Asli ve Sürekli Görevleri (Temel Kamu Hizmetleri) ve Özellikleri”, Türk İdare Dergisi, Sayı: 455, 1-11.
• Sancaktar, Oğuz (2011), İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Seçkin Kitabevi, Ankara.
• Saran, Ulvi (2004), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma, Kalite Odaklı Bir Yaklaşım, Atlas Yayınları, Ankara.
• Sayıştay Başkanlığı (2002), “Yap İşlet Devret Modeli ile Yapılan İzmit Şehri Kentsel ve Endüstriyel Su Temini Projesi Hakkında Sayıştay Raporu”, http://www.sayistay. gov.tr/rapor/diger/2002/izmitsu/izmitsu.htm (Erişim Tarihi: 04.04.2012).
• Sayıştay Başkanlığı (2004), “Yap-İşlet-Devret ve Yap-İşlet Modeli Kapsamında Yaptırılan Enerji Projeleri Hakkında Sayıştay Raporu (Enerji Raporu) Hakkında Özet Bilgi”, http://www.sayistay.gov.tr/rapor/diger/2004/Enerji/EnerjiRaporu_Ozet.pdf (Erişim Tarihi: 04.04.2012).
• Tan, Turgut (1967), “Osmanlı İmparatorluğu’nun Yabancılara Verilmiş Kamu Hizmeti İmtiyazları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:22, Sayı:2, 285–326.
• Tan, Turgut (1992), “Kamu Hizmeti İmtiyazından “Yap-İşlet-Devret” Modeline”, Ankara Üniversitesi Dergisi, Cilt:47, Sayı:3, 307–325.
• Uzunkaya, Mehmet (2008), “Kamu Özel İşbirliği Türkiye Tecrübesi”, www.maliye.gov. tr/.../10_Mart_Mehmet_Uzunkaya_DPT.pps (Erişim Tarihi: 04.04.2013).
• Walker, Charles ve Adrian Smith (1999), Privatized Infrastructure the BOT Approach, Thomas Telford Publications, London.
• Yaşar, Nuri (2000), “Kamu Hizmeti, Virtüel Kamu Hizmeti ve 1999 Anayasa Değişikliği”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Cilt: 13, Sayı:1, İstanbul, 442–452.
• Yılmaz, Dilşat (2008), “Kamu Hizmeti Kavramı ve Kriterleri”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XII, Sayı: 1–2, Ankara, 1215–1234.