TÜRKİYE’DE SAĞLIK HARCAMALARI İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2016, Sayı: 102, 47 - 61, 01.09.2016

Adil Akıncı Güner Tuncer

Öz

Sağlık, ekonomik büyümenin lokomotifi olup, yoksulluk ve eşitsizlik gibi sorunları azaltmada önemli bir role sahiptir. Sağlık hizmetlerinin gelişimi için yapılan sağlık harcamaları, beşeri sermayeyi geliştirerek ekonomik büyümeye katkı yapmakta ve aynı zamanda ekonomik büyümenin gelişimi beşeri sermaye yatırımlarına taşınarak zincirleme bir büyüme sağlanabilmektedir. Bu önemden hareketle, bu çalışmanın amacı sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi Türkiye özelinde analiz etmektir. Analiz 2006:Q1-2016:Q2 dönemi için Johansen Eşbütünleşme Analizi, Hata Düzeltme Modeli VECM , Granger Nedensellik Testi ile VAR modeline dayalı Etki-Tepki Fonksiyonları ve Varyans Ayrıştırma yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışmanın genel sonuçlarına göre ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları arasında uzun dönem ilişki bulunmuştur. Bu ilişkinin nedensellik testine göre ise çift yönlü bir ilişki saptanmış olup ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları arasında karşılıklı bir etkileşim bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye

THE RELATIONSHIP BETWEEN HEALTH EXPENDITURES AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

Öz

Health is the locomotive of economic growth and plays an important role in reducing problems such as poverty and inequality. Health expenditures made for the development of health services contribute to economic growth by developing human capital, and at the same time, a chain growth can be ensured as the progress of economic growth is transferred to investment in human capital. From this viewpoint, the aim of this paper is to analyze the relation between health expenditures and economic growth in Turkey. Johansen Co-integration Analysis, VECM, Granger Causality Test, Impulse-Response Functions based on VAR model and Variance Decomposition methods are used in this study for the period of 2006:Q1-2016:Q2. According to the overall study results, there is a long-term relation between health expenditures and economic growth. The causality test of this relation is bidirectional, and there is a mutual interaction between health expenditures and economic growth

Anahtar Kelimeler

Health Expenditures, Economic Growth, Human Capital

Kaynakça

• Ak, Rengin (2012), “The Relationship between Health Expenditures and Economic Growth: Turkish Case”, International Journal of Business Management & Economic Research, 3(1), 404-409.
• Akar, Sevda (2014), “Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Atılgan, Emre, Dilek Kılıç, Hasan Murat Ertuğrul (2016), “The Dynamic Relationship between Health Expenditure and Economic Growth: Is the Health-Led Growth Hypothesis Valid for Turkey?” The European Journal of Health Economics, 1-8.
• Aydemir, Cahit, Seniha Baylan (2015), “Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 417-435.
• Barro, Robert (1996), Three Models of Health and Economic Growth, Unpublished Manuscript, Cambridge, MA: Harvard University.
• Çil Yavuz, Nilgün (2014), Finansal Ekonometri, Der Yayınları, 1. Basım, İstanbul.
• Gujarati, Damodar N., Dawn. C. Porter (2012), Temel Ekonometri, Literatür Yayınları, İstanbul.
• Kıran, Burcu (2007), “Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile Kısa ve Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri İlişkisi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 22(1), 269-293.
• Lucas, Robert E. (1988), “On the Mechanics of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42.
• Nelson, Richard R., Edmund S. Phelps (1966), “Investment in Humans, Technological Diffusion, and Economic Growth”, American Economic Review, 56(1,2), 69-75.
• Özgen, Ferhat Başkan, Bülent Güloğlu (2004), “Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 31(1), 93-114.
• Romer, Paul M. (1986), “Increasing Returns and Long-Run Growth”, Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
• Romer, Paul M. (1990), “Endogenous Technical Change”, Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
• Selim, Sibel, Doğan Uysal, Pınar Eryiğit (2014), “Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 13-24.
• Sevüktekin, Mustafa, Mehmet Çınar (2014), Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, Dora Yayıncılık, 4. Baskı, Bursa.
• Stock, James H., Mark W. Watson (2011), Ekonometriye Giriş, Efil Yayınevi, 1.Baskı, Ankara.
• Sülkü, Seher Nur, Asena Caner (2011), “Health Care Expenditures and Gross Domestic Product: The Turkish Case”, The European Journal of Health Economics, 12(1), 29-38.
• Sümer, Kutluk Kağan (2013), Makro Ekonometrik Modeller, Beşir Kitabevi, İstanbul.
• Tarı, Recep, Hilal, Bozkurt (2006), “Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri ile Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4, 1-16.
• Tarı, Recep, Durmuş Çağrı Yıldırım (2009), “Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 16(2), 95- 105.
• Tıraşoğlu Muhammed, Burcu Yıldırım (2012), “Yapısal Kırılma Durumunda Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, Electronic Journal of Vocational Colleges, 2(2), 111-117.
• Uçan, Okyay, Seda Atay (2016), “Türkiye’de Sağlık Harcamaları ve Büyüme Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 215-222.
• World Health Organization (1999), The World Health Report 1999: Making a Difference.