Sayıştay Yargısında Kamu Zararı Kavramı: Sorunlar ve Öneriler

Yıl 2018, Sayı: 108, 7 - 38, 01.03.2018

Nükrettin Parlak

Öz

Çeşitli dönemlerde farklı kavramlarla ifade edilse de Sayıştayın hükme bağladığı temel konu kamu zararıdır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 71’inci maddesinde yapılan tanımla yetinilmeyip, buna yol açacak haller de sınırlı bir şekilde belirlendiğinden kamu zararının kapsamı bir hayli daraltılmıştır. Ancak Kanun’un bunun dışındaki maddeleri ile diğer bazı kanunlarda bulunan kamu zararına ilişkin düzenlemelerin de etkisiyle Bakanlar Kurulu kararıyla çıkarılan Yönetmelik’te daha geniş bir kamu zararı yorumu esas alınmıştır. Mülga 832 sayılı Sayıştay Kanunu’nun ilk halinde Sayıştay daireleri; kamunun zarara uğratıldığı iddiasını kabul ettiği durumda tazmin veya zimmet kararı vererek kamunun uğradığı zararı ödettirme veya tahsilini sağlama yoluna giderken aksi durumlarda beraet kararı vererek baştan sorumlu kabul edilen kamu görevlilerini aklamaktaydı. Meri mevzuatta ise Sayıştay dairesinin ulaştığı sonuç kamunun zarara uğratıldığı yönünde ise kamu zararının sorumlulardan tazminine, aksi yönde ise hesap ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygunluğuna hükmedilmesi gerekmekte olup bu düzenleme ihtiyacı tam olarak karşılayamamaktadır. Başta kamu zararına yol açan durumlar olmak üzere kamu zararına ilişkin mevzuatın yeniden düzenlenmesi ve Sayıştay tarafından verilebilecek hükümlerin; tahsilatın sağlanması, bunun mümkün olmaması durumunda zararın sorumlu kamu görevlilerine tazmin ettirilmesi ve/veya gerekli görülen hallerde sorumluluğu bulunan kamu görevlileri hakkında para cezasına hükmedilmesini sağlayacak şekilde çeşitlendirilmesinde fayda bulunmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sayıştay, Kamu Zararı, Kamu Zararının Tazmini ve Tahsili, Para Cezası.

THE CONCEPT OF PUBLIC LOSS IN THE TCA JURISDICTION: PROBLEMS AND SUGGESTIONS

Öz

Although expressed in different terms at various periods, the main subject of the Turkish Court of Accounts TCA is public loss. Since the definition made in article 71 of the Public Financial Management and Control Law No. 5018 was not satisfying and the cases that led to public loss were limitedly determined, the scope of public loss was narrowed considerably. However, the Regulation issued by the decision of the Council of Ministers focuses on a wider interpretation of public loss due to the effects of the other articles of the law and the regulations on public loss in some other laws. In the first version of the Abolished TCA Law No. 832, the TCA Chambers decided for indemnification or embezzlement when they judged that the public had been inflicted to public loss and thus made those responsible pay the loss or got the loss collected. In other cases, they decided for acquittal and acquitted the public officials who were initially considered responsible. According to the current legislation, when the TCA Chambers decide that there is public loss, the public loss must be compensated from those responsible; otherwise, it is necessary to judge that the accounts and transactions comply with legal regulations. This arrangement cannot fully meet the need. It will be beneficial to reorganize the legislation related to public loss, particularly those that cause public damage and diversify the TCA judgments in order to ensure collection, or compensation when collection is not possible, or fine those responsible when necessary.

Anahtar Kelimeler

Turkish Court of Accounts TCA , Public Loss, Compensation and Collection of Public Loss, Fine

Kaynakça

• Akyılmaz Bahtiyar (2015), Kamu Zararının Genel Esasları, Kamu Zararında Rücu ve Rücu Sorumluluğu, Kamu Zararı ve Sorumluluk Çalıştayı, Sayıştay Başkanlığı Yayınları, Ekim, s. 49.
• Bayar Doğan (2005), Sayıştayın Anatomisi, Maliye Dergisi, Sayı 148, OcakNisan, s. 78.
• Sayıştay Başkanlığı (1973), Cumhuriyetin 50’nci Yılında Sayıştay, Sayıştay Yayınları No: 8, Ankara, s. 129-130.
• Danıştay İkinci Dairesi, (2. D. Karar a) E. 2010/6876, K. 2010/5111.
• Danıştay İkinci Dairesi, (2. D. Karar b) E. 2010/6877, K. 2010/5117.
• Güleşci Yusuf, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Haksız Fiil ve Haksız Fiilde Müteselsil Sorumluluk, Türk Hukuk Sitesi, http://www.turkhukuksitesi.com/ makale_1684.htm, (Erişim Tarihi: 15.04.2017).
• ISSAI 400 Devlet Denetiminde Raporlama Standartları, No 18.
• İmre Zahit (1947), Doktrinde ve Türk Hukukunda Kusursuz Mesuliyet, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 13, Sayı 4, s. 14-15.
• Kılıçoğlu Ahmet M. (1973), Haksız Fiillerden Sorumlulukta Ceza Hukuku ile Medenî Hukuk İlişkisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 3, s. 6, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/ 38/314/3051.pdf , (Erişim Tarihi: 15.04.2017).
• Koca Mahmut (2015), İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları, Kamu Zararı ve Sorumluluk Çalıştayı, Sayıştay Başkanlığı Yayınları, Ekim, s. 126, 142.
• Koçberber Seyit (2015), Kamu Zararı Kavramı Üzerine Yargı Kurumları Arasındaki Hüküm Uyuşmazlıklarında Uyuşmazlık Mahkemesinin Rolü ve Önemi, Sayıştay Dergisi, Sayı: 97/Nisan-Haziran.
• Mutluer M. Kamil, Öner Erdoğan, Kesik Ahmet (2006), Bütçe Hukuku, İkinci Baskı, s. 24.
• Oğuz Habip (2016), Sorumluluk Hukukunda Kusur, TAAD, Yıl: 7, Sayı:28/Ekim, s. 273.
• Parlak Nükrettin (2016), Bidayeten Zimmettarlıktan Kusurlu Sorumluluğa Hesap Yargısı, Sayıştay Dergisi, Sayı 103, Ekim-Aralık, s. 1-20.
• Sayıştay Genel Kurul Kararı, 1981/7 E. 4122/1, 4123/1 K. 6.7.1981 tarih ve 17392 sayılı Resmi Gazete.
• Şahin Cumhur (2015), İhale Usulsüzlükleri ve Kamu Zararı İlişkisi, Kamu Zararı ve Sorumluluk Çalıştayı, Sayıştay Başkanlığı Yayınları, Ekim, s. 123.
• TBMM (1984), Tutanak Dergisi, Dönem 17, Cilt 8, Yasama Yılı 2, 20 nci Birleşim, 1.11.1984 Perşembe.
• Timurturkan Kadir (2011), Güncel Mevzuat Dergisi, Sayı: 70/Ekim, s. 64.
• Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı, 13.10.2014 tarih ve 2014/887.
• Üzülmez İlhan (2015), Görevi İhmal ve Sayıştay Yargısı Açısından Kamu Zararı, Kamu Zararı ve Sorumluluk Çalıştayı, Sayıştay Başkanlığı Yayınları, Ekim, s. 152.
• Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Kararı, 04.05.2010 gün ve E. 2010/6165 K. 2010/7959.
• Yargıtay 4. Hukuk Dairesi Kararı, 11.04.1989 tarih ve E. 1989/2654, K. 1989/3367.
• Yereli Ahmet Burçin ve Bülbül Duran Mali Yönetim ve Mali Denetim Açısından Kamu Zararı, http://ahmetburcinyereli.com/ABYDB.pdf, (Erişim Tarihi: 12.03.2016).