Finansal Performans Değerlendirmesi ile Bağımsız Dış Denetim İlişkisi – Bağımsız Denetçiler Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2019, Sayı: 113, 129 - 153, 01.06.2019

Aykut Aniç

Öz

Ekonomik faaliyetlerin karmaşıklaşması ve finansal araçların çeşitlenmesi firmaların finansal yapısının anlaşılmasını zorlaştırmıştır. Bunun sonucunda bağımsız dış denetime olan ihtiyaç artmış ve denetim daha önemli hale gelmiştir. Bağımsız denetimin uluslararası standartlarla uyumlu olarak gerçekleştirilmesi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenmiştir. Bu kapsamda Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu KGK tarafından uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartları yayımlanmaktadır. İşletme ve Çevresini Tanımak Suretiyle “Önemli Yanlışlık” Risklerinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi başlıklı 315 sayılı Bağımsız Denetim Standartları BDS ile denetçiye işletme ve çevresini tanıma yükümlülüğü getirilmiş bu kapsamda işletmenin finansal performans ölçümü ve değerlendirilmesi denetçinin kanaat getirmesi gerekli alanlar arasında sayılmıştır. Çalışmada finansal performans ölçümü ve değerlendirilmesinin bağımsız dış denetim bakımından önemi bağımsız denetçiler üzerinden yapılan bir anket çalışması üzerinden incelenmiştir. Anket sonuçları değerlendirildiğinde bağımsız denetçilerin finansal performans konusuna verdikleri önem ortaya konmuştur. Ayrıca sorumlu bağımsız denetçiler ile bağımsız denetçiler arasında bazı önermelere atfedilen önem düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, Bağımsız Dış Denetim, Performans Değerlendirme, Önemli Yanlışlık, İşletmenin Sürekliliği.

RELATIONSHIP BETWEEN FINANCIAL PERFORMANCE EVALUATION AND INDEPENDENT EXTERNAL AUDIT – A RESEARCH ON INDEPENDENT AUDITORS

Öz

Complexification of business activities and diversification of financial instruments have made it difficult to understand the financial situations of firms. As a result, the need for independent external audits has increased and independent audit has become more important.Conducting independent auditing in compliance with international standards is regulated by the Turkish Commercial Code No.6102. In this context, Public Oversight Accounting and Auditing Standards Authority POA publishes the Auditing Standards of Turkey, which are consistent with the international standards. The Independent Standards on Auditing ISA 315 Identifying and Assessing the Risks of Material Misstatement through Understanding the Entity and Its Environment imposes obligations on the auditor for understanding the entity and its environment, and within this framework, financial performance assessment is defined as a subject on which auditors have to form an opinion. In this study, importance of financial performance assessment in terms of independent audit is examined through a survey conducted with independent auditors. The results of the study prove the importance of financial performance assessment in terms of independent auditing, and reveal statistical differences between auditors and cap auditors in relation to some propositions.

Anahtar Kelimeler

Financial Performance, Independent External Audit, Performance Assessment, Material Misstatement, Continuity of Entities.

Kaynakça

• Acar, Durmuş, Senal, Serpil, Usul, Hayrettin (2011), “Bağımsız Denetim Kalitesi: Denetim Firmaları Üzerine Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22, s. 273-306.
• Akal, Zühal (2005), İşletmelerde Performans Ölçüm ve Denetimi, Çok Yönlü Performans Göstergeleri, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No:473.
• Aydın, Gökhan (2009), Marka Değeri ve Finansal Performans, Kısaltılmış Doktora Tezi, İstanbul Sanayi Odası İstanbul Teknik Üniversitesi Doktora / Yüksek Lisans Tezlerine Sanayi Desteği Projesi.
• Cengiz, Selim, Dinç, Yusuf, Güngör, Selim (2017), “Bağımsız Denetim Kalitesinin Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:19, s.171-197.
• Corder, W. Gregory, Foreman, I. Dale (2009), Nonparametric Statistics, A John Wiley & Sons, Inc. Publication. New Jersey, ABD.
• Dal, Seniha, Çalış, Y. Ercan, (2013), Anonim Şirketlerde Bağımsız Denetim ve Bağımsız Denetçi, Mali Çözüm, Sayı:118, s.87-106.
• Davidson, Lewis (1975), The Role and Responsibilities of the Auditor: Perspectives, Expectations and Analysis. Unpublished background paper for the Commission on Auditors’ Responsibilities.
• DeAngelo, E. Linda (1981), “Auditors Size and Audit Quality”, Journal of Accounting and Economics, Vol:3, No: 3, pp.183-199.
• Demir, Mehmet, Çiçekay, Hatice, Arslan, Öznur, Arslan, Ebuzer (2016), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Bağımsız Denetçilik Mesleği Hakkındaki Düşünceleri: Van İlinde Bir Araştırma”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, s.37-56.
• Dezoort, T., Hermanson, D. R. ve Houston R. W. (2003), “Audit Committee Support for Auditors: The Effects of Materiality Justification and Accounting Precision, Journal of Accounting Public Policy”, (22), pp.175–199.
• Dölen, Tuğba (2015), “Bağımsız Denetime Duyulan Güvenin ve Denetimin Bağımsızlığının Muhasebe Meslek Mensupları Açısından Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi”, Cilt: 17, Sayı: 2, Yıl: 2015, s. 175-189.
• Dönmez, Adnan, Ersoy, Ayten (2006), Bağımsız Denetim Firmaları Bakış Açısıyla Türkiye Bağımsız Dış Denetim Sisteminin Değerlendirilmesi, Bilig, Kış/2006, sayı 36, s.69-91.
• Erdoğan, Nurten, Azgın, Nurcan (2019), Denetçilerin Denetim Kalitesine İlişkin Teorik Algıları ve Pratikteki Uygulamalarının Karşılaştırılması, Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı:56, s.49-62.
• Esendemirli, Ebru (2013), “Bağımsız Denetimde Kalite Kontrol ve YMM’lere Yönelik Bir Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:15, Sayı:2, s.111-143.
• Healy, M. Paul, Wahlen, M. James (1999), A Review of the Earnings Management Literature and Its Implications for Standart Setting, Accounting Horizons, Cilt:13, Sayı:4, s.365-383.
• Huguet, David, Gandia, L. Juan (2016), Audit and Earnings Management in Spanish SMEs, Business Research Quarterly Sayı: (2016) 19, s.171-187.
• Inaam, ZZgarni, Khamoussi, Halioui (2016) “Audit Committee Effectiveness, Audit Quality and Earnings Management: A Meta-Analysis”, International Journal of Law and Management, Cilt: 58, Sayı: 2, s.179-196
• Kandemir, Tuğrul, Akdemir, Halim (2013), Bağımsız Denetimin Etkinliğinde Denetimden Sorumlu Komitenin Rolü: Türkiye’deki Bağımsız Denetim Firmalarına Yönelik Bir Araştırma, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 20, s.37-55
• Karacaer, Semra, Özek, Pelin (2010), “Denetim Firmasının Büyüklüğü ve Kâr Yönetimi İlişkisi: İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Araştırma”, Journal of Accounting and Finance, Sayı:48, s.60-74.
• Kaya, Uğur, Yazan, Ömer (2017), Kurumsal Sosyal Sorumluluk - Kazanç Yönetimi ve Finansal Performans İlişkisi, Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı:51, s.15-40.
• Köse, Yasemin, Erdoğan, Sedat (2015), “The Audit Expectations Gap in Turkey”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz/2015 s.193-213. Krejcie, V. Robert, Morgan, W. Daryle (1970), Determining Sample Size for Research Activities, Educational and Psychological Measurement, Sayı:30, s.607-610.
• Lin, W. Jerry, Li, F. June, Yang, S. Joon (2006), “The Effect of Audit Committee Performance on Earnings Quality, Managerial Auditing Journal, Vol. 21 No. 9, pp. 921-933.
• Monroe, S. Gary, Woodliff, R. David (1994), An Empirical Investigation of the Audit Expectation Gap: Australian Evidence’, Accounting and Finance, Vol. 34, No. 1, pp. 47–74.
• Neuman W. Lawrance (2013), Toplumsal Araştırma Yöntemleri, Nitel ve Nicel Yaklaşımlar 1, 6. Basım, Yayınodası Toplumbilim Dizisi, Ankara.
• Porter, Brenda (1993), An Empirical Study of the Audit Expectation -Performance Gap, Accounting and Business Research, Vol. 24, No. 93, pp. 49–68.
• Senal, Serpil (2011), Bağımsız Denetim Kalitesinin Arttırılmasında Kamu Gözetim Kurulu’nun Rolü: Bağımsız Denetim Firmaları Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi.
• Senal, Serpil (2013), “Denetim Beklenti Aralığı ve Tespitine Yönelik Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 41, Ocak-Haziran 2013 s. 137-164
• Ulusan, Hikmet, Eren, Elçin, Köylü, Çağrı (2012), “6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) Muhasebe ve Denetim Uygulamalarına Getirdiği Yenilikler Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz 2012, s.11-33.
• Ulusan, Hikmet (2013), “Kapsamlı Kâr (Zarar): Raporlama Yöntemi Tercihleri ve Finansal Performansın Raporlanmasına Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, s.45-72.
• Uma, Sekaran ve Roger, Bougie (2016) Methods for Business, A Skill Building Approach, Seventh Edition, John Wiley & Sons Ltd.
• Yüreğir, H. Oya ve Nakıboğlu, Gülsün (2007), “Performans Ölçümü ve Ölçüm Sistemleri: Genel Bir Bakış”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16, Sayı:2, s.545-562.