Yüksek Denetim Kurumlarının Etik Dışı Davranışla Mücadele Uygulamaları

Yıl 2019, Sayı: 115, 7 - 36, 01.12.2019

Yaşar Uzun

Öz

Kamu yönetiminde yaşanabilecek etik dışı davranışlar insanların yaşam kalitesini etkileyebilmekte, sosyal, siyasal, ekonomik ve çevresel açıdan ağır maliyetler doğurabilmektedir. Ülkelerin yönetim sistemlerinde sahip oldukları konumları, yetkileri ve işlevleri ile yüksek denetim kurumları, kamu yönetiminin dürüstlük esaslı olarak geliştirilmesinde ve etik dışı davranışlarla mücadele edilmesine önemli katkılar sunabilecek kurumlardır. Bu kurumların kamu kurumlarında etik dışı davranışla mücadele edebilmeleri için denetim, inceleme ve diğer faaliyetlerini etik odaklı bir anlayışla şekillendirmeleri önem taşımaktadır. Aynı zamanda bu kurumların kendi bünyelerinde de etik dışı davranışla mücadelede etkili yöntemlere sahip olmaları, temel bir gerekliliktir. Yüksek denetim kurumlarının gerek kendi bünyelerinde ve gerekse kamu kurumlarında etik yönetimi geliştirmek ve etik dışı davranışlarla etkili bir mücadele için kullanabilecekleri yöntem, araç ve yaklaşımlar için dünyadaki iyi uygulama örneklerinden hareketle zengin bir çerçeve ortaya koyan bu çalışmanın amacı, karar alıcıları, yöneticileri ve uygulayıcıları etik ilke ve yöntemler temelinde şekillenen bir kamu yönetiminin inşası için desteklemektir

Anahtar Kelimeler

Etik, Etik Dışı Davranış, Yüksek Denetim Kurumları, Denetim, Kontrol

APPLICATIONS OF SUPREME AUDIT INSTITUTIONS IN FIGHTING AGAINST UNETHICAL BEHAVIOR

Öz

Unethical behaviors that may be experienced in public administration may affect the quality of public life and cause heavy costs in terms of social, political, economic and environmental aspects. With their positions, powers and functions in the management systems of countries, Supreme Audit Institutions SAIs can make significant contributions to developing public administration based on integrity and fighting against unethical behaviors. In order to fight against unethical behavior in public institutions, it is important for SAIs to shape their audits, examinations and other activities through an ethics-based approach. At the same time, it is vital for these institutions to have effective methods to fight against unethical behavior within their bodies. This study provides a rich framework based on the best practices in the world for the methods, tools and approaches that can be used by the SAIs both in their own bodies and in the public institutions to develop ethical management and effectively fight against unethical behaviors. The aim of the study is to support the decision makers, managers and practitioners for the construction of a public administration based on ethical principles and methods

Anahtar Kelimeler

Ethics, Unethical Behaviour, Supreme Audit Institutions, Audit, Control

Kaynakça

• ALSAI (2012), ALSAI signs Cooperation Agreements against Corruption with six domestic NGOs, http://www.klsh.org.al/web/ALSAI_signs_Cooperation_ Agreements_against_Corruption_with_six_domestic_NGO_s_153_2.php, (Erişim: 21.01.2019)
• ANAO (2012), Australian National Audit Office Capability Framework, https://www.anao.gov.au/sites/default/files/ANAO%20Capability%20 Framework.pdf, (Erişim: 12.04.2019)
• ANAO (2018), “Procurement Processes and Management of Probity by the Moorebank Intermodal Company”, https://www.anao.gov.au/work/ performance-audit/procurement-processes-and-management-probity-the- moorebank-intermodal-company, (Erişim: 21.01.2019)
• ANAO (2019a), Learning, Development and Training, https://www.anao.gov. au/careers/development, (Erişim: 12.04.2019)
• ANAO (2019b), Gifts and benefits register, https://www.anao.gov.au/work/ corporate/gifts-and-benefits-register, (Erişim: 18.04.2019)
• ANAO (2019c), About the Integrity Agencies Group, https://www.apsc.gov.au/ about-integrity-agencies-group, (Erişim: 21.01.2019)
• Aydınlı, Filiz Köroğlu (2017), Kamu Sektöründe Dürüstlüğün Güçlendirilmesi: Macaristan Sayıştayı Dürüstlük Projesi ve 4. Uluslararası Dürüstlük Semineri, Sayıştay Dergisi, Sayı:104 (Ocak – Mart).
• BAI (2019), Request for Audit, http://english.bai.go.kr/bai_eng/html/others/ request.do?mdex=bai_eng25, (Tarihi: 21.01.2019).
• Baimyrzaeva, Mahabat ve H. Ömer Köse (2014), The Role of Supreme Audit Institutions in Improving Citizen Participation in Governance, International Public Management Review, Vol. 15, Iss. 2, ss. 77-90.
• Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu (2009), Etik Yol Etik Liderlik Programı- Eğitici Kılavuzu, Ankara.
• Brass, D. J., Butterfield, K. D. ve Skaggs, B. C. (1998). Relationships and unethical behavior: A social network perspective. Academy of Management Review, 23 (1), 14-31, Aktaran: Tonus, H. Zümrüt, Oruç, İlke (2012), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Etik Dışı Davranışlar ve Yönetimi: Bir İşletmenin Personel Yönetmeliği İçerik Analizi”, İş Ahlakı Dergisi, Cilt 5, Sayı 10 (Kasım), ss. 149-181.
• Boboc, Ioana ve Nicoleta Vian (2018) “The Main Means Of Monitoring The Compliance With Principles And Ethical Values In The Romanian Court Of Accounts Presentation”, EUROSAI TFA&E 9thMeeting, 22-23 October 2018, Lisboa.
• Businessdictionary.com (2019), Business Dictionary, http://www.businessdictionary. com/definition/ethical-behavior.html, (Erişim: 23.04.2019)
• ECA (2019), Ethics, https://www.eca.europa.eu/en/Pages/Transparency-ethics. aspx, (Erişim: 22.03.2019)
• EUROSAI TFA&E (2014a), Supporting SAI to Enhance, Their Ethical Infrastructure, Part II Annex Managing Ethics in Practice—analysis SAIs’ articles, EUROSAI Task Force Audit&Ethics Paper http://www.eurosai-tfae.tcontas. pt/activities/Papers/Activities/Ethics%20within%20SAIs/Ethics%20 within%20SAIs-Part%20II-Annex-SAI’s%20articles/Ethics%20within%20 SAIs-Part%20II-Annex-SAIs%20articles%20(EN).pdf, (Erişim: 24.04.2019)
• EUROSAI TFA&E (2014b) “Auditing Ethics in the Public Sector, A General Overview of SAI’s Practices”, EUROSAI Task Force Audit&Ethics Paper, https://www.eurosai.org/handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/. content/documents/working-groups/audit-ethics/RelDoc/TFAE_paper- Auditing-Ethics-in-Public-Sector.pdf, (Erişim: 08.04.2019)
• Gül, Hasan, (2006), “Etik Dışı Davranışlar Ve Ussallaştırılması: Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama” Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Yıl 9, Sayı 10 (Haziran)
• INTOSAI (2013), A UN-INTOSAI Joint Project:Collection of Important Literature on Strengthening Capacities of Supreme Audit Institutions on the Fight against Corruption, http://www.intosai.org/fileadmin/downloads/downloads/4_ documents/publications/eng_publications/E_UN_INTOSAI_Joint_Project. pdf, (Erişim: 12.04.2019)
• INTOSAI IDI (2019), State Audit & Administrative Control Bureau –Palestine, http://www.idi.no/en/idi-cpd/sai-pmf, (Erişim: 23.04.2019)
• INTOSAI (2016a), ISSAI 30, INTOSAI Code of Ethics http://www.issai.org/en_ us/site-issai/issai-framework/2-prerequisites-for-the-functioning-of-sais. htm, (Erişim: 13.02.2019).
• INTOSAI (2016b), Supreme Audit Institutions Performance Measurement Framework, http://www.intosai.org/fileadmin/downloads/downloads/4_ documents/publications/eng_publications/EN_SAI_PMF_2016.pdf, (Erişim: 19.04.2019)
• INTOSAI (2019a), ISSAI 12, The Value and Benefits of Supreme Audit Institutions – making a difference to the lives of citizens, http://www.issai.org/en_us/ site-issai/issai-framework/2-prerequisites-for-the-functioning-of-sais.htm, (Erişim: 01.02.2019).
• INTOSAI (2019b), ISSAI 100, Fundamental Principles of Public-Sector Auditing, https://www.intosai.org/fileadmin/downloads/documents/open_access/ ISSAI_100__ISSAI_400/issai_100/issai_100_en.pdf (Erişim: 01.04.2019).
• Köse, H. Ömer (2019), Başkanlık Sisteminde Denge ve Denetim: Parlamentonun Yürütmeyi Denetleme İşlevi ve Parlamento Adına Yürütülen Sayıştay Denetiminin Önemi, Sayıştay Dergisi, Sayı: 114 (Temmuz-Eylül).
• Langseth, Petter; Rick Stapenhurst and Jeremy Pope (1997), The Role of a National Integrity System in Fighting Corruption, The Economic Development Institute of the World Bank, Washington.
• NAO (2019), Transparency, https://www.nao.org.uk/about-us/our-work/ governance-of-the-nao/transparency/#, (Erişim: 21.01.2019)
• NCA (2019), IntoSAINT: A Tool to Assess the Integrity of Supreme Audit Institutions, https://english.rekenkamer.nl/topics/intosaint, (Erişim: 18.04.2019)
• OAGC (2019), Guide on Managing Fraud Risks at the Office of the Auditor General of Canada, http://www.oag-bvg.gc.ca/internet/English/acc_ rpt_e_42986.html#hd3m, (Erişim: 20.04.2019)
• OAGRF (2017), Staff Disciplinary Policy, http://www.oag.gov.fj/wp-content/ uploads/2018/06/Pol-16-2017-OAG-Staff-Disciplinary-Policy.pdf, (Erişim: 20.04.2019)
• OAGRF (2018), HIV/AIDS Policy, http://www.oag.gov.fj/wp-content/ uploads/2018/06/Pol-23-2018-OAG-HIV-AIDS-Policy.pdf, (Erişim: 20.04.2019)
• OECD (2016), Supreme Audit Institutions and Good Governance: Oversight, Insight and Foresight, OECD Public Governance Reviews, OECD Publishing, Paris
• OLACEFS (2013), Corruption Control Toolkit, https://www.eurosai.org/en/ databases/products/Corruption-Control-Toolkit-for-SAIs-OLACEFS/ (Erişim: 24.02.2019)
• SAOH (2010), Mapping Corruption Risks - Strengthening Integrity Based Administration, https://www.asz.hu/en/mapping-corruption-risks- strengthening-integrity-based-administration, (Erişim: 24.02.2019)
• Sayıştay Başkanlığı (2019), Sayıştay Başkanlığı 2018 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara.
• Sayıştay Başkanlığı (2011), Sayıştay Denetçilerinin Mesleki Etik Kurallarına İlişkin Usul Ve Esaslar, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin. Aspx?MevzuatKod=7.5.15614&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=sayıştay, (Erişim: 15.04.2019)
• Transparency International (2012), NIS Assessment Toolkit, Transparency International Secretariat Policy and Research Department, Berlin.
• Türk Dil Kurumu (2019), Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5cc073f8e53e37.62453811, (Erişim: 24.04.2019).
• Uzun, Yaşar (2018), Yüksek Denetim Kurumları Etik Denetim Uygulamaları, Sayıştay Dergisi, Sayı:111 (Ekim – Aralık).