DEVLET BÜTÇESİNDE YILSONU HARCAMA ARTIŞI: ARALIK ATEŞİ OLGUSU VE TÜRKİYE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Sayı: 116, 7 - 31, 01.03.2020

Halis Kıral Mevza Kurtulmuşlar

Öz

Mali yıl bitimine doğru kamu harcamalarında yıl ortalamasının oldukça üstünde bir artış görülmesi olarak tanımlanan “aralık ateşi”, kamu kaynaklarının verimsiz ve etkin olmayan bir biçimde kullanılma riskini de artırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, aralık ateşinin kavramsal çerçevesini, bu kavramı açıklayıcı teorileri ile birlikte ele almak ve konuyu Türkiye açısından analiz etmektir. Çalışma sonucunda, stoklanabilir mal alımları hariç cari giderler için kurumların kendilerine tahsis edilen bütçe ödeneklerinin tamamını kullanmak amacıyla aralık ayında aşırı harcama eğiliminde olmadıkları ancak, mevsimsel koşullar ve yatırımcı kurumlara yedek ödenekten yapılan aktarmaların yıl sonuna doğru gerçekleşmesi sebebiyle sermaye giderlerinde aralık ayında harcama artış eğilimi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aralık Ateşi, Artırımlı Bütçe, Bütçenin Yıllık Olma İlkesi, Ödenek Devri

INCREASE IN YEAR-END SPENDING IN PUBLIC BUDGET: THE CONCEPT OF DECEMBER FEVER AND ITS EVALUATION FOR TURKEY

Öz

December fever, which is defined as an increase in public expenditures well above the average of the year at the end of the fiscal year, also raises the risk of inefficient and idle use of the public resources. The aim of this study is to take the conceptual framework of the december fever from the theoretical perspective and to analyze the issue for Turkey. According to the findings of our study, public institutions tend not to spend excessively in december in order to use all of the budget allocated to them for current expenses, except for the purchases of storable goods but there is a tendency to increase the end-of-year spending in capital expenditures due to the seasonal conditions and transfers made from contingency appropriation reserve allowance to investor institutions towards the end of the year

Anahtar Kelimeler

December Fever, Incremental Budgeting, the Principle of Annuality, Transfer of Allowance.

Kaynakça

• Baumann, Stuart (2019), “Putting It Off for Later: Procrastination and End of Fiscal Year Spending Spikes”, The Scandinavian Journal of Economics, Sayı: 121(1), s. 706-735.
• Bakırtaş, Doğan ve Nazlıoğlu, Metin (2019), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi: Bürokrasi ve Bürokrat Davranışları Perspektifi”, Sayıştay Dergisi, Sayı:114, Temmuz - Eylül 2019, s. 95-115.
• Crawford, Rowena; Emmerson, Carl ve Tetlow, Gemma (2009), “A Survey of Public Spending in the UK”, Institute for Fiscal Studies, Briefing Note BN43, s. 272-290.
• Douglas, James W. ve Franklin, Aimee L. (2006), “Putting the Brakes on the Rush to Spend Down End-of-Year Balances: Carryover Money in Oklahoma State Agencies”, Public Budgeting & Finance, Sayı: 26(3), s. 46–64.
• DSİ (2018), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2018 Yılı Faaliyet Raporu. http://www.dsi.gov.tr/stratejik-planlama/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 29.12.2019)
• DSİ (2019), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2019 Yılı Faaliyet Raporu. http://www.dsi.gov.tr/stratejik-planlama/faaliyet-raporlari. (Erişim Tarihi: 29.12.2019)
• Edizdoğan, Nihat ve Çetinkaya, Özhan (2016), Kamu Bütçesi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Eichenauer, Vera (2016), “December Fever in Public Finance”, 10th Annual Conference on the Political Economy of International Organizations, s. 1–89.
• Fitzenberger, Bernd; Furdas, Marina ve Sajons, Christoph (2016), “End-of-Year Spending and the Long-Run Employment Effect of Training Programs for the Unemployed”, IZA Institute of Labor Economics Discussion Paper Series, No.10441. s.1-59.
• Frakes, Michael D. ve Wasserman, Melissa F. (2016), “Procrastination in the Workplace: Evidence from the U.S. Patent Office”, National Bureau of Economic Research Working Paper, Sayı: 22987, s.1-51.
• HM Treasury (2013), “Consolidated Budgeting Guidance from 2013-14”, https:// www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/ file/207689/consolidated_budgeting_guidance_201314.pdf. (Erişim Tarihi: 09.01.2020).
• Hyndman, Noel; Jones, Rowan ve Pendlebury, Maurice (2007), “An Exploratory Study of Annuality in the UK Public Sector: Plus Ça Change, Plus Cest La Même Chose”, Financial Accountability & Management, Sayı: 23(2), s.215-237.
• Kartalcı, Kadir (2009), “Kamu Harcamalarında Aralık Ayı Sendromu ve Çözüm Önerileri”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:18(2), s.298–317.
• KGM (2018), Karayolları Genel Müdürlüğü 2018 Faaliyet Raporu. https://www. kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Kurumsal/FaaliyetRaporu.aspx (Erişim Tarihi: 29.12.2019)
• KGM (2019), Karayolları Genel Müdürlüğü 2019 Faaliyet Raporu. https://www. kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Kurumsal/FaaliyetRaporu.aspx (Erişim Tarihi: 29.12.2019)
• KİK (2020), Kamu İhale Kurumu 2015-2019 Yılı Kamu Alımları İzleme Raporları http://ihale.gov.tr/ihale_istatistikleri-45-1.html, (Erişim Tarihi 05.03.2020).
• Liebman, Jeffrey B. ve Mahoney, Neale (2017), “Do Expiring Budgets Lead to Wasteful Year-End Spending?”, American Economic Review, Sayı: 107(11), s.3510–3549.
• McPherson, Michael, F. (2007), An Analysis of Year-End Spending and the Feasibility of a Carryover Incentive for Federal Agencies, Yüksek Lisans Tezi, ABD Deniz İhtisas Okulu, Kaliforniya. (Erişim Tarihi: 3 Mart 2020).
• Mutluer, Kamil; Öner, Erdoğan ve Kesik, Ahmet (2005), Bütçe Hukuku, Bilgi Üniversitesi Yayını, No:99/7, İstanbul.
• NTV News (2015), “Poltavchenko Deprives Budget Managers of Their Bonuses”, https://www.ntv.ru/novosti/1295836, (Erişim Tarihi: 29.01.2020).
• Sayıştay (2015), 2015 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi. https://www.sayistay.gov. tr/tr/?p=2&CategoryId=96 (Erişim Tarihi: 01.03.2020).
• Sayıştay (2016), 2016 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi. https://www.sayistay.gov. tr/tr/?p=2&CategoryId=96 (Erişim Tarihi: 02.03.2020).
• Sayıştay (2017), 2017 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi. https://www.sayistay.gov. tr/tr/?p=2&CategoryId=96 (Erişim Tarihi: 02.03.2020).
• Sayıştay (2018), 2018 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi. https://www.sayistay.gov. tr/tr/?p=2&CategoryId=96 (Erişim Tarihi: 02.03.2020).
• SBB (2018), T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunundaki Yedek Ödeneklerin Kullanımı. http://www. sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/01/Tablo-2_2018.pdf (Erişim Tarihi: 02.03.2020).
• SBB (2019a), T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Analitik Bütçe Sınıflandırmasına İlişkin Rehber. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/ uploads/2019/04/AnalitikEkorehber_2019-2021.pdf (Erişim Tarihi: 01.03.2020).
• SBB (2019b), T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2019 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunundaki Yedek Ödeneklerin Kullanımı. http:// www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/01/Tablo-II.pdf (Erişim Tarihi: 02.03.2020).
• SBB (2020), T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliği (Sıra No: 2) http://www.sbb.gov.tr/ wp-content/uploads/2020/02/2020_TebligSiraNo2.pdf (Erişim Tarihi: 05.03.2020).
• Schick, Allen (1983), Incremental Budgeting in a Decremental Age. Policy Sciences, Sayı:16(1), s. 1–25.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü (2019), Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri 2010-2019, https://muhasebat.hmb.gov.tr/ merkezi-yonetim-butce-istatistikleri (Erişim Tarihi: 29.12.2019)
• Tümer, Özlem ve Demirbaş, Tolga (2018), “Devlet Muhasebesinde Bütçeleştirilmiş Borçlar Hesabına İlişkin Bir Değerlendirme”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Sayı: 15(30) , s. 69-86.
• Wildavsky, A. (1964), The Politics of Budgetary Process, Boston: Little Brown Yahoo News (2012), “Treasury Board President Tony Clement Calls for an End to March Madness Spending”, https://www.yahoo.com/amphtml/ blogs/canada-politics/tony-gazebo-clement-calls-end-march-madnessspending-230554089.html (Erişim Tarihi: 01.03.2020).