Mesnevi'den Günümüze Işık Tutan Etik Yönetim Düsturları

Yıl 2020, Sayı: 118, 41 - 69, 01.09.2020

Yaşar Uzun

Öz

Kamu hizmetlerinin tedarikçisi ve sunucusu olan kamu sektörünün “etik yönetim” ilkelerine dayalı bir işleyişe sahip olması, “kamu gücü”nün “kamu yararı” doğrultusunda kullanılması açısından temel bir gerekliliktir. Kamu yönetiminde dürüstlük ve bu bağlamda etik yönetim gerekliliklerinin neler olduğu sorusunun cevabı için, davranışlarımızın ve içerisinde yaşadığımız toplumun kültür kodlarını şekillendiren kültürel kaynaklarımıza başvurmamız gerekmektedir. Kültürel kaynaklarımızla kurulacak bağlar, kamu yönetimlerinde etik kültürün geliştirilmesine yönelik çabaların başarıya ulaşmasında da etkili olacaktır. Söz konusu bağların güçlendirilmesi halinde ortaya konacak değerler manzumesi ya da davranış kodlarının benimsenmesi, uygulamaya geçirilmesi ve sonuç alınması daha kolay olacaktır. Mevlânâ Celaleddîn-i Rumî’nin önemli eserlerinden olan, 13. yüzyıl Anadolu kültürünün ve bu kültürün bir parçası olduğu medeniyetin değerlerini yansıtan Mesnevi, hakikat arayışındaki insana kim olduğunu, varlık nedenini, hangi değerler üzerine bir yaşam sürmesi gerektirdiğini anlatan bir referans kaynaktır. Eser, bireysel yaşamın olduğu kadar kamu yönetiminin de doğruluk ve dürüstlük anlayışı üzerine inşa edilmesine yönelik temel gerekliliklere işaret etmektedir. Mesnevi’nin asırlar öncesinden işaret ettiği yönetimde etik gerekliliklerin günümüz için taşıdığı anlamın ve aynı zamanda günümüz kamu yönetiminin temel değerlerinin asırlar öncesi kaleme alınmış bu eserdeki izlerinin incelenmesi amacını taşıyan bu çalışmada, söz konusu ana kaynak ve ilgili zengin literatür derinlemesine incelenerek ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mesnevi, Mevlânâ Celaleddin Rumi, Etik, Etik Yönetim, Denetim

ESSENTIALS OF ETHICS MANAGEMENT BY MATHNAWI SHEDDING LIGHT FOR TODAY

Öz

Integrity-based functioning of public sector, which is provider of public services, is a necessity in terms of using public power for the sake of public interest. At this point, one of the main questions to raise could be as follow: What are the key necessities of ethical management in public sector? In order to find out an answer to this question, we should apply for our cultural resources shaping our behaviours and cultural codes of society we live in. Ties to be established with our cultural resources would be effective to get success in all efforts towards development of ethics culture in public managements. Recognizing and practicing of codes of behaviours to be set by having strengthened ties with our cultural resources and accomplishing the expected results of them would be easier. Mathnawi, one of the masterpiece of Mawlana Jalal al-Din al-Rumi, reflects the values of Anatolian culture dating back to 13th century and the civilization of which this culture is a part. It is a reference work telling human being who looks for the Truth about who he or she is, the reason of his or her existence and on what values he or she should live own life. Mathnawi makes references to the key necessities to make both indivudial life and public management be built on integrity and honesty understanding. Therefore, the purpose of this paper is to analyze the meaning of ethical requirements in management pointed out centuries ago for today in the Mathnawi and identify the traces of fundamental values of today’s public management within this work at the same time. The paper has been developed by analysing the aforementioned main resource and relevant rich literature in depth

Anahtar Kelimeler

Mathnawi, Mawlana Jalal al-Din al-Rumi, Ethics, Ethics Management, Audit.

Kaynakça

• Abda, Messaoud (2013), Ethical Risk Management, https://www.acfe.com/uploadedfiles/ acfe_website/content/canadian/2013/presentations/9c-messaoud-abda-cpp. pdf, 19.09.2020
• Akpınar, Mahmut (2011), Gün Işığında Yönetim Açısından Türk Kamu Yönetiminde Açıklık ve Şeffaflık Sorunu, SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.16, S.2.
• Aykanat, Zafer ve Yıldırım, Ali (2012), Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Araştırma, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 2
• Bağdatlı, Özlem (2018), İslam Siyaset Düşüncesinin Kavramsal Temelleri, Dergah Yayınları 786, İstanbul.
• Balcı, Musa (2018), Mesnevî’nin Poetik Beyitleri Üzerine-II, Nüsha, (47), https://dergipark.org. tr/tr/download/article-file/598874, 19.09.2020
• Daştan, Abdulkerim (2009), Etik Eğitiminin Muhasebe Eğitimindeki Yeri ve Önemi: Türkiye Değerlendirmesi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: XXVI, Sayı: 1.
• Demirel, Şener (2007), Mevlana’nın Mesnevi’si ve Şerhleri, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 5, Sayı 10.
• Develioğlu, Ferit (2006), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat (Eski ve Yeni Harflerle), Aydın Kitabevi, 23. Baskı, Ankara.
• Dinçer, Ömer, (2018), Siyasetnameleri Yeniden Okumak Bir Yönetim Bilimci Gözüyle Geleneksel Siyasi Düşünce, İslam Medeniyeti Araştırmaları 32, Klasik 158, İstanbul
• Eroğlu, Hacer Tuğba (2006), Yönetime Katılma Biçimleri ve Yerel Yönetimlerde Demokratik Mekanizmalar, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 6, Sayı 11.
• Eryılmaz, Bilal ve Biricikoğlu, Hale (2011), Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik, İş Ahlakı Dergisi, Cilt 4, Sayı 7.
• Eryılmaz, Bilal (2007), Kamu Yönetimi, Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar, Okutman Yayıncılık, Ankara
• Eşmeli, Muhammed Ali (2006), Mevlânâ Gözüyle Mesnevî, https://www.yuzaki. com/2006/12/mevlana-gozuyle-mesnevi-2/, 19.09.2020
• EUROSAI TFAE (2017), Kamu Sektörü Organizasyonlarında Etiğin Denetimi, http://www. eurosai-tfae.tcontas.pt/activities/Guidance/Activities/TFAE%20Guidelines%20 to%20audit%20ethics/a-turkish-%20KAMU%20SEKT%C3%96R%C3%9C%20 ORGAN%C4%B0ZASYONLARINDA%20ET%C4%B0%C4%9E%C4%B0N%20 DENET%C4%B0M%C4%B0.pdf, 19.09.2020
• Gençkaya, Ömer Faruk (2009), Çıkar Çatışması, Türkiye’de Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi Akademik Araştırma Çalışması, https://www.tkgm.gov.tr/sites/default/files/ icerik/ekleri/kamu_yonetiminde_cikar_catismasi.pdf, 19.09.2020
• Gölpınarlı, Abdulbaki (1995), Şark İslam Klasiği Mesnevi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, No:770, İstanbul.
• Kaplan, Çetin (2009), Kamu Yönetiminde Etik Ve Kamu Çalışanlarının Etik Kavramını Algılayışları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 3.
• Kaplan, Çetin (2011), Kamu Personelinin Disiplin Yönetimi ve Uygulamalarına Bakışı, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(1): 139-156.
• Konur, Himmet (2007), Bir Ahlak Kitabı Olarak Mesnevi, Marife, Yıl:7, Sayı:3 (Kış). KPMG (2020), Neden Her Şirketin Bir Etik Kod’u Olmalı?, https://home.kpmg/content/dam/ kpmg/tr/pdf/2016/09/tr-etik-kod.pdf, 19.09.2020
• Emini, Filiz Tufan ve Ayaz, Çağlar Eren (2018), Türkiye’de Bilgi Edinme Hakkı: Büyükşehir Belediye Web Sayfaları Üzerinden Bir Değerlendirme, Journal of Awareness, Sayı:1
• Nohutçu, Ahmet (2004), Etik ve Kamu Yönetimi, Çağdaş Kamu Yönetimi II içinde, M. Acar ve H. Özgür (der.), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• OECD (2005), Public Sector Integrity, A Framework For Assessment, http://www.oecd. org/governance/ethics/publicsectorintegrityaframeworkforassessment.htm 17.09.2020
• OECD (2017), OECD Recommendation of The Council on Public Integrity, https://www. oecd.org/gov/ethics/OECD-Recommendation-Public-Integrity.pdf, Örs, Derya ve Kırlangıç, Hicabi (2010), Mevlana Celaleddin Rumi-Mesnevi, 1. Cilt, Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları No:158 (Üçüncü Basım).
• Şen, Mustafa Lütfi (2019), Kamu Görevlilerini Yoldan Çıkaran Bubi Tuzakları: Hediye ve Bağışlar, Enderun Dergisi 3(2).
• Uysal, Enver (2008), Çağımızda Değer Kaymalarının Doğurduğu Sonuçlar ve Etik Kimliğin Korunması, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1.
• Yenisu, Ersin; Şahin, Fatih ve Öztekkeli, Hasan (2019), Yönetim Düşüncesinin Evriminde Sistem Kuramının Etkileri: Kavramsal Bir Çözümleme, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 18.