THE IMPACT OF INVESTMENT INCENTIVES ON REGIONAL ECONOMIC GROWTH IN TURKEY: AN EMPIRICAL ANALYSIS

Yıl 2021, Sayı: 121, 39 - 64, 08.07.2021

Ersin Nail Sağdıç Göksel Karaş Fazlı Yıldız

https://doi.org/10.52836/sayistay.966483

Cited By: 1

Öz

Regional inequalities continue to be a major barrier preventing economic growth and development, especially for developing countries. Governments’ efforts to use public investment incentives in eliminating regional inequalities are among the most frequently implemented policies. From this point of view, this paper examines the impact of regional public investment incentives on regional economic growth in 26 development regions of Turkey over the 2004-2018 period using panel data analysis. The results of this study prove that total regional investment incentives have a positive impact on the economic growth of the regions in Turkey. The results also indicate that the investment incentives for the agricultural sector positively affect the agricultural sector, and investment incentives for the industrial sector affect the industrial sector positively, and the investment incentives for the services sector positively affect the services sector in Turkey. On the other hand, it has been statistically proved that the effect of investment incentives for the agricultural sector, which has the lowest share in investment incentives, is more effective than other types of incentives. Therefore, one of the most important results of this study is that agricultural investment incentives are among the main dynamics of agricultural development in Turkey, and that it is the most effective incentive type among investment incentives.

Anahtar Kelimeler

Investment Incentives, Regional Development, Regional Incentives, Government Investments

TÜRKİYE’DE YATIRIM TEŞVİKLERİNİN BÖLGESEL EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AMPİRİK BİR ANALİZ

Öz

Bölgesel eşitsizlikler, özellikle gelişmekte olan ülkeler için ekonomik büyüme ve kalkınmanın önünde önemli bir engel olmaya devam etmektedir. Hükümetlerin
bölgesel eşitsizliklerin giderilmesinde kamu yatırım teşviklerinden yararlanma çabaları en sık uygulanan politikalar arasında yer almaktadır. Bu bakış açısıyla bu çalışma,2004-2018 döneminde Türkiye’de 26 kalkınma bölgesinde bölgesel kamu yatırım teşviklerinin bölgesel ekonomik büyüme üzerindeki etkisini panel veri analizi kullanarak incelemektedir. Çalışmanın sonuçları, Türkiye’deki toplam bölgesel yatırım teşviklerinin bölgelerin ekonomik büyümesi üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Sonuçlar ayrıca tarım sektörüne verilen yatırım teşviklerinin tarım sektörünü, hizmetler sektörüne verilen yatırım teşviklerinin hizmetler sektörünü ve sanayi sektörüne yönelik teşvik yatırımlarının da sanayi sektörünü pozitif etkilediğini göstermektedir. Diğer taraftan yatırım teşvikleri içerisinde en düşük paya sahip olan tarım sektörüne verilen teşviklerin etkisinin diğer teşvik türlerine göre daha etkin olduğu istatistiksel açıdan ispatlanmıştır. Bu çalışmadan elde edilen en önemli sonuçlardan biri tarımsal teşviklerin Türkiye’de tarımsal gelişmenin temel dinamikleri arasında olduğu ve yatırım teşvikleri arasında en etkin teşvik türü olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Yatırım Teşvikleri, Bölgesel Kalkınma, Bölgesel Teşvikler, Kamu Yatırımları

Kaynakça

• Akan, Yusuf and İbrahim Arslan (2008), Türkiye’de Sektörel Yatırım Teşvik Belgeleri ile İstihdam Analizi: Doğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama (1980-2006)”, Çalışma ve Toplum, 1, pp. 107-119.
• Ay, Hakkı M. (2005), “Yatırım Teşviklerinin Sabit Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(5), pp. 176-184.
• Ayele, Seife (2006), “The Industry and Location Impacts of Investment Incentives on SMEs Start-Up in Ethiopia”, Journal of International Development, 18, pp. 1-13.
• Bartik, Timothy J. (2005), “Solving the Problems of Economic Development Incentives”, Growth and Change, 36(2), pp. 139-166.
• Baykul, Ayşegül; Selen Işık Maden and Demet Kutgi (2019), “Bölgesel Kalkınma Politikası Aracı Olarak Kamu Yatırımları ve Teşvikler: Türkiye’de Düzey 2 Bölgeleri Üzerine Bir Etkinlik Analizi”, Avrasya Uluslararası Araştırma Dergisi, 7(16), pp. 652-669.
• Beck, Nathaniel and Jonathan N. Katz (1995), “What to do (and not to do) with Time-Series Cross-Section Data”, The American Political Science Review, 89(3), pp. 634-647.
• Bondonio, Daniele and Robert T. Greenbaum (2006), “Do Business Investment Incentives Promote Employment in Declining Areas? Evidence from EU Objective-2 Regions”, European Urban and Regional Studies, 13(3), pp. 225-244.
• Cambini, Carlo and Laura Rondi (2009), “Incentive regulation and investment: evidence from European energy utilities”, J Regul Econ, 38, pp. 1-26.
• Çelik, Necmettin (2017), “Teşvik Politikalarının Etkinliğinin Mekansal Perspektiften Değerlendirilmesi”, Ege Akademik Bakış, 17(1), pp. 1-12.
• Chaudhuri, Ray (2001), An Introduction to Development and Regional Planning, Orient Longman Limited, India.
• Cleeve, Emmanuel (2008), “How Effective Are Fiscal Incentives to Attract FDI to Sub-Saharan Africa?”, The Journal of Developing Areas, 42(1), pp. 135-153.
• Değer, Mustafa Kemal and Mürşit Receopoğlu (2017), “Yerel Ekonomik Büyümede Devletin Rolü: Kamu Yatırım Harcamaları mı Yoksa Yatırım Teşvikleri mi?”, ÇYYD, 27(1), pp. 1-22.
• Demirtaş, Gökhan and Ebuzer Aksel (2018), “Bölgesel Kalkınmada Kamunun Rolü: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz”, Sosyoekonomi, 26(37), pp. 171-184.
• Ekinci, Filiz, Gözde Koca and Şemsettin Yüce (2019), “Yatırımlarda Vergisel Teşvikler: Güneydoğu Anadoluı Bölgesi Değerlendirmesi Şırnak İli Örneği”, Sakarya İktisat Dergisi, 8(4), pp. 311-330.
• Gabe, Todd M. and David S. Kraybill (2002), “The Effect of State Economic Development Incentives on Employment Growth of Establishments”, Journal of Regional Science, 42(4), pp. 703-730.
• Gerni, Cevat; Selahattin Sarı, Haktan Sevinç and Ömer Selçuk Emsen (2015), “Bölgesel Dengesizliklerin Giderilmesinde Yatırım Teşviklerinin Rolü ve Başarı Kriteri Olarak Yakınsama Analizleri: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurasian Economies, Istanbul: Eurasian Economists Association, 9-11 September.
• Gömleksiz, Mustafa, Ahmet Şahbaz and Birol Mercan (2017), “Regional Economic Convergence in Turkey: Does The Government Really Matter For?”, Economies, 5(27), pp. 1-16.
• Goss, Ernest and Joseph M. Philips (1999), “Do Business Tax Incentives Contribute to A Divergence in Economic Growth?”, Economic Development Quarterly, 13(3), pp. 217- 228.
• Gülmez, Mustafa and İlkay Noyan Yalman (2010), “Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Sivas İli Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), pp. 235-257.
• Hausman, Jerry A. (1978), “Specification Tests in Econometrics”, Econometrica, 46(6), pp. 1251-1271.
• Hazman, Gülsüm Gürler (2010), “Türkiye’de Mali Nitelikteki Teşviklerin Doğrudan Yabancı Sermaye Üzerindeki Etkisi: Toda-Yamamato Nedensellik Analizi Çerçevesinde Değerlendirme”, Maliye Dergisi, 158, pp. 262-277.
• Hazman, Gülsüm Gürler and Pınar Bengi Kaya (2018), “Bölgesel Teşvik Uygulamaları ile İhracat İlişkisinin Afyonkarahisar İli Örneğinde Regresyon Analizi ile Değerlendirilmesi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5, pp. 41-60.
• Karaalp, Hacer Simay (2014), “The Effect of Public Investment and Firm-Based Investment Incentives on Employment: A Panel Data Analysis for Turkey”, Journal of Economic and Social Development, 1(1), pp. 74-85.
• Karaş, Göksel and Ebru Karaş (2019), “Mali Teşvik Sisteminde Yer Alan Amaç ve Araçlara İlişkin Genel Bir Değerlendirme”, Türkiye’de Mali Teşvik Sistemi ve Uygulamaları İçinde, Mustafa Taytak, Mahmut Ünsal Şaşmaz (Eds.), Ekin Yayın, Bursa.
• Koç, Özgür Emre and Taha Bahadır Saraç (2020), “Türkiye’de Sanayi Kesimine Yönelik Uygulanan Vergi Teşviklerinin Sanayi Üretimi Üzerindeki Etkisi”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(13), pp. 331-346.
• Loh, Eng Seng (1993), “The Effects of Jobs-Targeted Development Incentive Programs”, Growth and Change, 24, pp. 365-383.
• Mohl, Philipp and Tabias Hagen (2010), “Do EU Structural Funds Promote Regional Growth? New Evidence from Various Panel Data Approaches”, Regional Science and Urban Economics, 40, pp. 353-365.
• OECD (2001), “Competition Policy in Subsidies and State Aid”, Policy Roudtables, DAFFE/ CLP(2001)24.
• Öz, Ersan and Selçuk Buyrukoğlu (2017), “Türkiye’de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikalarının Makroekonomik Değişkenler Üzerindeki Etkisinin Ampirik Analizi”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, pp. 322-336.
• Pesaran, M. Hashem (2007), “A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross- Section Dependence”, Journal of Applied Econometrics, 2(2), pp. 265-312.
• Prillaman, Soledad Artiz and Kenneth J. Meier (2014), “Taxes, Incentives, and Economic Growth: Assessing The Impact of Pro-Business Taxes on U.S. State Economies”, The Journal of Politics, 76(2), pp. 364-379.
• Recepoğlu, Mürşit and Mustafa Kemal Değer (2016), “Türkiye’de Bölgesel Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Düzey 2 Bölgeleri Üzerine Panel Veri Analizleri (2004-2011)”. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14, pp.6-21.
• Reside, Renato E. (2007), “Can Fiscal Incentives Stimulate Regional Investment in The Philippines?”, UPSE Discussion Paper, No. 0705.
• Sağbaş, İsa (2002), “Türkiye’de Kamu Harcamalarının Yakınsama Üzerindeki Etkisi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 4, pp.137–148.
• Sağbaş, İsa, Saffet Erdoğan and Hüseyin Şen (2016), “Türkiye’de Sektör Bazlı Bölgesel Teşvik Sistemi ve Ekonomik Etkileri”, 26. International Public Finance Conference, Şanlıurfa: Harran University, 2-5 May.
• Saygılı, Hülya (2020), “Do Investment Incentives Promote Regional Growth and Income Convergence in Turkey?”, Central Bank of the Republic of Turkey Working Paper, 20/13.
• Schalk, Hans Joachim and Gerhard Untiedt (2000), “Regional Investment Incentives in Germany: Impacts on Factor Demand and Growth”, Ann Reg Sci, 34, pp. 173-195.
• Selen, Ufuk (2011), Maliye Politikası Aracı Olarak Teşvik Uygulamaları, Ekin Yayın, Bursa.
• Sevinç, Haktan; Ö. Selçuk Emsen and Eda Bozkurt (2016), “Yatırım Teşvik Politikalarının Bölgesel Belirleyicilerine Yönelik Bir Analiz: Türkiye Örneği”. Çankırı Karatekin University Journal of The Faculty of Economics and Administrative Sciences, 6(1), pp. 525-556.
• Şahin, Mehmet and Özge Uysal (2011), “Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Yatırım Teşviklerinin Shift-Share Analizi”, Maliye Dergisi, 160, pp. 111-138.
• Şaşmaz, Mahmut Ünsal and Öznur Özel (2019), “Tarım Sektörüne Sağlanan Mali Teşviklerin Tarım Sektörü Gelişimi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 61, pp. 50-65.
• Selim, Sibel, O. Murat Koçtürk and Pınar Eryiğit (2014), “Türkiye’de Yatırım Teşvikleri ve Sabit Yatırımların İstihdam Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi”, Ege Akademik Bakış, 14(4), pp. 661-673.
• Tansel, Aysit and Nil Demet Güngör (1999), “Economic Growth and Convergence: An Application to The Provinces of Turkey, 1975–1995”, ERC Working Paper No.98/9, Economic Research Center, Middle East Technical University.
• Taşdoğan, Celal (2013), “Yeni Teşvik Programı: Stokastik Sınır Analizi Ile Bir Değerlendirme”, Ekonomik Yaklaşım, 24(89), pp. 1-23.
• Tung, Samuel and Stella Cho (2001), “Determinants of Regional Investment Decisions In China: An Econometric Model of Tax Incentive Policy”, Review of Quantitative Finance and Accounting, 17, pp. 167–185.
• Yanıkkaya, Halit and Hasan Karaboga (2017), “The Effectiveness of Investment Incentives in the Turkish Manufacturing Industry”, Prague Economic Papers, 26(6), pp. 744-760.
• Yavan, Nuri (2011), “Teşviklerin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz”, Ekonomik Yaklaşım, 22(81), pp. 65-104.
• Yavuz, Ali (2010), “Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Yatırım Teşviklerinin Rekabet Koşulları Altında Özel Kesim Yatırımları ve İstihdam Üzerine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), pp. 83-101.
• Yıldırım, Jülide, Nadir Öcal, Süheyla Özyıldırım (2009), “Income Inequality and Economic Convergence in Turkey: A Spatial Effect Analysis”, International Regional Science Review, 32(2), pp. 221-254.
• Zeren, Fatma and Veli Yılancı (2011), “Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Yakınsaması: Rassal Katsayılı Panel Veri Analizi Uygulaması”, Business and Economics Research Journal, 2(1), pp. 143-151.