PROTECTION OF PERSONAL DATA AS A HUMAN RIGHT IN THE LIGHT OF THE DECISIONS OF THE CONSTITUTIONAL COURT OF TURKEY

Yıl 2022, Sayı: 124, 71 - 99, 28.04.2022

Ömer Özkaya , İbrahim Toprak

https://doi.org/10.52836/sayistay.1110581

Cited By: 2

Öz

The protection of personal data relates to the protection of privacy, the right to privacy, and the right to free development of personality. With these aspects, it constitutes one of the basic requirements for the realization of human rights and freedoms and the principle of the rule of law. There are principles and rules developed within the scope of national and international law in this field. Judicial review, especially the constitutional judiciary, has an important responsibility for the implementation of the protection of personal data. This study aims to analyze the implementation of protection of personal data within the framework of the norms regarding the protection of personal data as a human right in the light of case law and current decisions of the Constitutional
Court. In addition to these, suggestions are made on legal regulations and additional measures needed for a more effective implementation in this area. In this context, first the conceptual framework is analyzed. Then, the regulations on the protection of personal data in international law and Turkey’s national legislation are discussed. Finally, efforts to protect this right and additional measures to be taken in this area are evaluated under the guidance of the decisions of the Constitutional Court based on the national and international normative framework.

Anahtar Kelimeler

Protection of Personal Data, Right to Be Forgotten, Constitutional Court, Confidentiality of Private Life, Human Rights.

ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA BİR İNSAN HAKKI OLARAK KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI

Öz

Kişisel verilerin korunması; özel hayatın gizliliğinin, mahremiyet hakkının ve kişiliğin serbestçe geliştirilmesi hakkının korunmasına hizmet eden işlevleriyle insan hak ve özgürlüklerinin ve hukuk devleti ilkesinin hayata geçirilmesinin temel gereklerinden birini oluşturmaktadır. Bu alanda ulusal ve uluslararası hukuk kapsamında geliştirilen ilke ve kuralların gereği gibi uygulamaya geçirilmesinde yargı denetimine, özellikle de anayasal yargıya önemli görevler düşmektedir. Bu çalışmanın amacı, Anayasa Mahkemesi’nin yerleşik içtihatları ve güncel kararları ışığında, bir insan hakkı olarak kişisel verilerin korunmasına ilişkin normların uygulama çerçevesini analiz ederek, bu alanda daha etkili bir uygulama için ihtiyaç duyulan yasal düzenlemeler ve ilave tedbirler konusunda öneriler sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle kavramsal çerçeve analiz edildikten sonra uluslararası hukukta ve Türkiye’nin ulusal mevzuatında kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler ele alınacak; ulusal ve uluslararası normatif çerçeveye dayalı olarak Anayasa Mahkemesi kararları ışığında bu hakkın korunması çabalarına değinilecek ve bu alanda alınması gereken ilave tedbirler değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kişisel Verilerin Korunması, Unutulma Hakkı, Anayasa Mahkemesi, Özel Hayatın Gizliliği, İnsan Hakları.

Kaynakça

• Acaray, D. (2021). Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Türkiye’de İnsan Haklarının Korunmasında Polisin Rolü. Ombudsman Akademik, 7(14), 171-197.
• Akgül, A. (2014). Danıştay ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Kişisel Verilerin Korunması (1. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Arınmış Uzun, S. (2021). Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması ve Vatandaş Algısının Ölçülmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 14(3), 207-221.
• Arslan Öncü, G. (2019). Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-8, Avrupa Konseyi.
• Aşıkoğlu, Ş. İ. (2018). Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması ve Büyük Veri. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Aydın, S. E. (2015). AİHM İçtihatları Bağlamında Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu (1. Baskı).İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Başalp, N. (2004). Kişisel Verilerin Korunması ve Saklanması, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Bilir, F. (2020). 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na İlişkin Değerlendirme ve İnternet Çağında Kişisel Verilerin Korunması. Anayasa Yargısı Dergisi, 37(2), 305-342.
• Can, N. (2021). Kolluk ve Adli Makamlar Tarafından İşlenen Kişisel Verilerin Korunması (1. Baskı). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Çelik, Y. (2017). Özel Hayatın Gizliliğinin Yazması Olarak Kişisel Verilerin Korunması ve Bu Bağlamda Unutulma Hakkı. TAAD 8(32), 391-410.
• Çınar, A. (2022). Unutulma Hakkının Ortaya Çıkış Serüveni ve Kapsamının Değerlendirilmesi TAAD 13(49), 551-584.
• Develioğlu, H. M. (2017). 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile Karşılaştırmalı Olarak Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü Uyarınca Kişisel Verilerin Korunması Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık. Duman, Ö. (2020). Kişisel Verilerin Korunmasını İsteme Hakkına İlişkin Anayasal Güvenceler ve İlkeler. Anayasa Yargısı Dergisi, 37(2), 357-401.
• Dülger, M.V. (2018). İnsan Hakları ve Temel Haklar ve Özgürlükler Bağlamında Kişisel Verilerin Korunması. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1).
• Dülger, M.V. (2019). Kişisel Verilerin Korunması Hukuku (2. Baskı). İstanbul: Hukuk Akademisi. Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bir İnsan Hakkı Olarak Kişisel Verilerin Korunması
• Gemicioğlu, B. ve Gemicioğlu, Z. (2020). Kişisel Verilerin Korunması Mevzuatı Uluslararası Düzenlemeler ve İçtihatlar (2. Baskı). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Göçmen Uyarer, S. (2020). Kişisel Verilerin Korunması (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kahraman, M. ve Şahin, M. (2020). Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Güvenlik Soruşturması ve Özel Hayata Saygı Hakkı. ERÜHFD, XV(2).
• Kaya, B. M. ve Taştan, F. G. (2022). Kişisel Verileri Koruma Hukuku. https://www.mbkaya.com/hukuk/veri-koruma-hukuku.pdf. E.T. 02.04.2022
• Kaya, C. (2011). Avrupa Birliği Veri Koruma Direktifi Ekseninde Hassas (Kişisel) Veriler ve İşlenmesi. Journal of Istanbul University Law Faculty, 69(1-2), 317-334.
• Kaya, K. (2022). Özel Hayatın Gizliliği Hakkı ile Kişisel Verilerin Korunması Hakkı Bağlamında Ortaya Çıkan Bir Hak Olarak Unutulma Hakkının Değerlendirilmesi. TİHEK Akademik Dergisi, 5(8), 177-196.
• Kılınç, D. (2012). Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(3), 1089-1169.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu (2019). Kişisel Verilerin Korunması Kanununa İlişkin Uygulama Rehberi. Ankara: KVKK Yayınları, No: 1.
• Kum, S. Ş. (2021). Unutulma Hakkının İstihbari Kaynaklı İdari İşlemler Açısından Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11(1), 129-150.
• Küzeci, E. (2020). Kişisel Verilerin Korunması (4. Baskı). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Oğuz, S. (2018). Kişisel Verilerin Korunması Hukukunun Genel İlkeleri. Beyder, 13(2), 121-138.
• Sözüer, E. (2017). Unutulma Hakkı- İnsan Hakkı Hukuku Perspektifinden Bir İnceleme, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Sultanlı, İ. (2021). Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması Hakkı ve Mahremiyet İle İlişkisi. SÜAMYOD 4(1), 23-34.
• Turan Başara, G. (Aralık 2020). Kişisel Veri İşleme Sözleşmesi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 8(16), 57-90.
• Yazıcı, H. (2021). Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi ve Özel Hayata Saygı Hakkı. Anayasa Yargısı Dergisi, 38(2), 99-141.
• Yılmaz, B. (2019). Türk Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Kişisel Verilerin Korunması. Hacettepe Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi