PRACTICES OF SAIs TO STRENGTHEN ETHICS MANAGEMENT IN PUBLIC ADMINISTRATION

Yıl 2024, Sayı: 135, 569 - 600, 07.02.2025

Yaşar Uzun

https://doi.org/10.52836/sayistay.1614292

Öz

This study focuses on whether the Supreme Audit Institutions have roles and responsibilities towards strengthening ethical management in the public sector and, if so, what kind of approaches they follow towards this end. Thus, this paper aims to raise awareness about the roles and responsibilities of SAIs and their approaches towards strengthening ethical management in public administrations. A web-based research approach was followed to find answers to the questions of this paper. It is concluded that SAIs have roles and responsibilities to strengthen ethical management in public sector organisations, and in order to fulfill these, they follow approaches such as "auditing ethics in the public sector", "ethical guidance practices", "ethics reporting activities related to themselves", "cooperation with domestic and foreign institutions related to ethical management".

Anahtar Kelimeler

Supreme Audit Institutions, Ethical Management, Ethical Guidance, Auditing Ethics, Reporting Ethics

SAYIŞTAYLARIN KAMUDA ETİK YÖNETİMİ GÜÇLENDİRME UYGULAMALARI

Öz

Bu çalışmada, Sayıştayların kamuda etik değer ve ilkelerin güçlendirilmesine yönelik rol ve sorumluluklarının olup olmadığı ve varsa buna yönelik ne tür yaklaşımlar izledikleri üzerinde durulmaktadır. Bu nedenle çalışmanın amacı, Sayıştayların kamu yönetimlerinde dürüstlüğün, bu bağlamda etik değer ve ilkelerin güçlendirilmesine yönelik rol ve sorumlulukları ile bunlara ilişkin yaklaşımları hakkında okuyucu farkındalığını geliştirmektir. Çalışmanın sorularına cevap bulmak üzere web-tabanlı araştırma yaklaşımı izlenmiştir. Çalışmanın sonunda Sayıştayların kamunun işleyişinde etik yönetimi güçlendirmek üzere rol ve sorumluluklarının olduğu, bunları yerine getirmek üzere “kamuda etiğin denetlenmesi”, “etik rehberlik uygulamaları”, “kendi uygulamalarına ilişkin etik raporlama faaliyetleri”, “etik yönetimle ilgili ülke içi ve ülke dışı kurumlarla işbirliği” şeklinde yaklaşımlar izledikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sayıştay, Etik Yönetim, Etik Rehberlik, Etiği Denetlemek, Etiği Raporlamak

Kaynakça

• Alliance Anticorruption UNCAC Chile, (2024). Ten Years Promoting Integrity. https://www. alianzaanticorrupcion.cl/AnticorrupcionUNCAC/anticorruption-alliance-uncacchile/, (Erişim Tarihi: 24.12.2024)
• ANAO, Australian National Audit Office, (2023). ANAO Integrity Framework and Report 2022–23. https://www.anao.gov.au/work/corporate/anao-integrity-frameworkand- report-2022-23, (Erişim Tarihi: 24.12.2024)
• APSC, Australian Government Australian Public Service Commission (2024). Integrity Agencies Group, https://www.apsc.gov.au/working-aps/integrity/integrityagencies- group, Erişim: 24.12.2024.
• ANAO, Australian National Audit Office, (2014). Managing Conflicts of Interest in FMA Agencies, https://www.anao.gov.au/work/performance-audit/managing-conflictsinterest- fma-agencies, Erişim: 24.12.2024.
• ARABOSAI (2020). Guidance to Reduce Fraud and Corruption in Government Entities, https://www.arabosai.org/fileadmin/Contenu/Publications/05-Arabosais- Newsletter/1592317006.pdf, Erişim: 24.12.2024.
• Avci, M.A. (2022). Türk Sayıştayının Yargı İşlevi ve Mali Sorumluluk, (Ed: İnce, M ve Taner. A) Kamu Yönetiminde Denetim ve Hesap Verebilirlik Kavram, Teori ve Uygulamalar, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Aydın, İ. Saldırım, M. (2019). Yargıtay Yargı Etiği İlkeleri Eğitimi Katılımcı El Kitabı, Yargıtay Başkanlığı, Ankara.
• Batı Avustralya Sayıştayı (2022). Fraud Risk Management – Better Practice Guide. https://audit.wa.gov.au/wp-content/uploads/2022/06/Report-20_Fraud-Risk- Management-Better-Practice-Guide.pdf, Erişim: 24.09.2024.
• Bertók, J. (2014). Supreme Audit Institutions evolve facing the deep impacts of crisis, EUROSAI TFAE Paper “Auditing Ethics In The Public Sector- A general overview of SAI’s practices”. https://www.eurosai.org/handle404?exporturi=/export/sites/ eurosai/.content/documents/working-groups/audit-ethics/DOCUMENTO-4_ TFAE_paper-Auditing-Ethics-in-Public-Sector-EN.pdf. Erişim: 24.12.2024.
• Birleşmiş Milletler Türkiye (2024). Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları çalışmalarımız. https://turkiye.un.org/tr/sdgs,
• Can, M. (2022). Türkiye’de Bütçe hakkının Gerçekleştirilmesinde Düzenlilik Denetiminin Rolü. Kamu Yönetiminde Denetim ve Hesap Verebilirlik Kavram, Teori ve Uygulamalar (Ed. İnce ve Taner), Ankara: Adalet Yayınevi
• CGR, Kosta Rika Sayıştayı (2015). Technical Guide for Conducting Audits of Ethics, https:// www.revizija.hr/UserDocsImages/EUROSAI%20REVIZIJA/AUDIT%20OF%20 ETHICS%20IN%20PUBLIC%20SECTOR/GUIDANCE%20AND%20TOOLS/ SAI%20Costa%20Rica/10j%20BD-ExecutiveSummary%20Guide.pdf, (Erişim Tarihi: 24.09.2023)
• Dye, K.M ve Stapenhurst, R. (1998). Pillars of Integrity: The Importance of Supreme Audit Institutions in Curbing Corruption, The Economic Development Institute of the World Bank, https://documents1.worldbank.org/curated/en/199721468739213038/pdf/ multi-page.pdf, Erişim: 24.09.2023.
• ECA, European Court of Auditors, (2019). The Ethical Frameworks of The Audited EU Institutions: Scope for Improvement, https://www.eurosai.org/ handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/documents/audit/SR_ ethical_frameworks_EN.pdf, Erişim: 24.12.2024.
• EUROSAI (2024). Task Force Audit& Ethics (TFA&E). https://www.eurosai.org/en/workinggroups/ historic-working-groups-committees/Task-Force-Audit-and-Ethics/ Erişim: 01.12.2024.
• EUROSAI (2017). Audit of Ethics in Public Sector Organisations. https://www.revizija.hr/ UserDocsImages/EUROSAI%20REVIZIJA/AUDIT%20OF%20ETHICS%20IN%20 PUBLIC%20SECTOR/GUIDANCE%20AND%20TOOLS/TFAE%20Guidelines%20 to%20audit%20ethics/g-english-TFAEGuidelines%20to%20audit%20ethics.pdf, Erişim: 24.12.2024.
• Eryılmaz, B. (2008). Etik Kültürü Geliştirmek. Türk İdare Dergisi, 459, 1-12.
• EUROSAI Network for Ethics (2024). Seminar on ethics. https://eurosai.revizija.hr/news- 1551/seminar-on-ethics-2768/2768, Erişim: 01.09.2024.
• EUROSAI Network for Ethics (2024). SAI Costa Rica, https://eurosai.revizija.hr/auditof- ethics-in-public-sector/guidance-tools-2483/sai-costa-rica/2566, Erişim: 24.12.2024.
• EUROSAI Network for Ethics (2022). Activities of The Institutions of Bosnia And Herzegovina On Preparation, Monitoring and Implementatıon of Integrity Plans, https://www. revizija.hr/userdocsimages/EUROSAI%20REVIZIJA/SLIKE/Executive%20 Summary_Integrity%20Plans.pdf, Erişim: 24.12.2024.
• EUROSAI Network for Ethics (2021). Welcome to the Network for Ethics website, https:// eurosai.revizija.hr/, Erişim: 24.12.2024.
• EUROSAI TFAE (2017). Audit of Ethics In Public Sector Organisations, https://www.eurosai. org/handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/documents/workinggroups/ audit-ethics/DOCUMENTO-1_TFAE-Guidelines-to-audit-ethics_-EN.pdf, Erişim: 24.12.2024)
• EUROSAI TFAE (2021). How to Implement ISSAI 130 – PART II Ethics Training Model, https://www.eurosai.org/handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/ documents/working-groups/audit-ethics/DOCUMENTO-2_-2021TFAE_Ethics- Training-Model-tfs.pdf, (Erişim Tarihi: 24.09.2024)
• EUROSAI TFAE (2021a). How to Implement ISSAI 130 (INTOSAI CODE OF ETHICS) - PART III Ethical SAI Maturity Model, https://www.eurosai.org/handle404?exporturi=/export/ sites/eurosai/.content/documents/working-groups/audit-ethics/DOCUMENTO- 3_2021TFAE_Maturity-Model-EthicalSAIs-fs.pdf, Erişim: 24.09.2024.
• Gutierrez, M.M. (2014). SAIs’ Toolbox for Corruption Control: systematisation of OLACEFS’ experiences. EUROSAI TFAE Paper “Auditing Ethics In The Public Sector- A general overview of SAI’s practices”, https://www.eurosai.org/handle404?exporturi=/ export/sites/eurosai/.content/documents/working-groups/audit-ethics/ DOCUMENTO-4_TFAE_paper-Auditing-Ethics-in-Public-Sector-EN.pdf, Erişim: 24.10.2024.
• Hırvatistan Sayıştayı ve Portekiz Sayıştayı, (2021). 2011-2021 - From The Eurosai Task Force On Audıt & Ethics To The Eurosai Network On Ethics: Strengthening Ethics As A Permanent And Relevant Matter In The Eurosai Agenda, https://www.eurosai. org/handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/documents/magazines/ EUROSAI_N26.pdf, Erişim: 24.09.2024.
• Hollanda Sayıştayı (2024). Roll-out of IntoSAINT. https://english.rekenkamer.nl/topics/ intosaint/roll-out-of-intosaint, Erişim: 01.12.2024.
• Hollanda Sayıştayı (2013). IntoSAINT Post, https://www.intosaicbc.org/wp-content/ uploads/2016/12/IntoSAINT-Post-February-2013.pdf, Erişim: 24.09.2024.
• INTOSAI (2024). IntoSAINT –A tool to assess the integrity of Supreme Audit Institutions. https://www.intosaicbc.org/intosaint/, Erişim: 12.11.2024.
• Kanada Sayıştayı (2023). Employment Equity in the Office of the Auditor General of Canada—Annual Report 2022–23. https://www.oag-bvg.gc.ca/internet/English/ acc_rpt_e_44447.html#hd2a, Erişim: 24.09.2024.
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu (2022). Kamu Görevlileri Etik Rehberi. https://www.etik.gov.tr/ media/kbeftnxn/etikrehber2022.pdf
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu (2021). Kurul Faaliyetleri 2017-2021. https://www.etik.gov.tr/ media/ho0n0bht/dortyillikfaaliyetraporu2021.pdf,
• Lopes, H.A. (2018). Auditing for Integrity, https://www.revizija.hr/UserDocsImages/ EUROSAI%20REVIZIJA/AUDIT%20OF%20ETHICS%20IN%20PUBLIC%20 SECTOR/SEMINARS%20AND%20WORKSHOPS/Public%20trust%20and%20 auditing%20for%20integrity-Paris-2018/2-2-EUROSAI-Guarding-public-trustauditing- for-integrity-Helena-Abreu-Lopes.pdf, (Erişim Tarihi: 24.12.2024)
• Lopes, H.A. (2020). Strengthen integrity in the public sector amidst COVID-19 crisis, https://www.revizija.hr/UserDocsImages/EUROSAI%20REVIZIJA/ETHICS%20 RELATED%20ISSUES%20CHALLENGES/COVID%2019%20ETHICS/IX%20 EUROSAI%20OLACEFS-Budp-2020/9%20Integrity%20EUROSAI%20 OLACEFS%202020-%20Conclusions%20Workshop.pdf, (Erişim Tarihi: 14.12.2024)
• Materljan, A. (2014). Efficiency of the ethical infrastructure functioning in the government bodies: Croatian experience, EUROSAI TFAE Paper “Auditing Ethics In The Public Sector- A general overview of SAI’s practices”, https://www.eurosai.org/ handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/documents/workinggroups/ audit-ethics/DOCUMENTO-4_TFAE_paper-Auditing-Ethics-in-Public- Sector-EN.pdf, Erişim: 24.09.2023.
• Moldova Sayıştayı (2016). Integrity Self Assessment 14-07-2016, https://www.ccrm.md/ en/integrity-self-asessement-3590.html, Erişim: 24.09.2024.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1995). Şark İslam Klasikler, Mesnevî, (Çevir: İzbudak,V., Gözden Geçir. Gölpınarlı, A.). İstanbul.
• Morris, A. (2020). Why There’s Value in an Ethical Audit, https://www.davidsonmorris.com/ ethical-audit/, Erişim: 24.12.2024.
• NAOM, National Audit Office of Malta (2020). A review of the ethical framework guiding public employees, https://nao.gov.mt/en/press-releases/4/1249/a-review-of-theethical- framework-guiding-pub, Erişim: 24.11.2024.
• NAO UK, National Audit Office of UK, (2016). Investigation into the acceptance of gifts and hospitality, https://www.nao.org.uk/wp-content/uploads/2016/02/Investigationinto- the-acceptance-of-gifts-and-hospitality-Summary.pdf, (Erişim Tarihi: 24.12.2024)
• Netherlands Court of Audit. (2024). Foundations of Integrity. https://english.rekenkamer. nl/publications/reports/2024/09/10/foundations-of-integrity, (Erişim Tarihi: 24.12.2024)
• OECD (2017). OECD Recommendation of The Council on Public Integrity, https:// legalinstruments.oecd.org/public/doc/353/21d5c39a-7d35-454f-9f0e- 291551fcf0f6.pdf, Erişim: 25.12.2024.
• OLACEFS (2013). Corruption Control Toolkit For OLACEFS Superior Audit Institutions. https://www.revizija.hr/UserDocsImages/EUROSAI%20REVIZIJA/ETHICS%20 RELATED%20ISSUES%20CHALLENGES/SAIs%20and%20ANTICORRUPTION/ OLACEFS-2014%20-%20CORRUPTION%20CONTROL%20TOOLKIT.pdf, Erişim: 14.09.2024.
• Öktem, M.K. ve Ömürgönülşen, U. (2005). Kamu Yönetiminde Etik Çalışmalarına Yönelik Genel Bir Çerçeve Arayışı. Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (Hazırlayanlar: Şen ve diğerleri), Adapazarı
• Pieper, A. (2012). Etiğe Giriş. (V. Atayman, G. Sezer, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Poyraz, H. (2024). Etik (Felsefe). https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/etik_felsefe, Erişim: 10.12.2024.
• Pulay, G.Z. (2021). Leading by Example Creates Culture Shift: SAO Hungary Employs Mechanisms to Enhance Transparency, Accountability and Integrity. International Journal of Government Auditing, Q12021, https://intosaijournal.org/journal-entry/ mechanisms-enhance-transparency-accountability-integrity/ Erişim: 03.12.2024.
• Roland, P. (2014). Audit on the integrity policy in federal tax departments: problems concerning the code of conduct, EUROSAI TFAE Paper “Auditing Ethics In The Public Sector- A general overview of SAI’s practices”, https://www.eurosai.org/ handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/documents/workinggroups/ audit-ethics/DOCUMENTO-4_TFAE_paper-Auditing-Ethics-in-Public- Sector-EN.pdf, Erişim: 24.11.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2024). 2023 Yılı Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu. https:// www.sayistay.gov.tr/reports/download/peYMqOjYd9-2023-yili-dis-denetimgenel- degerlendirme-raporu, Erişim: 31.12.2024.
• Sayıştay Başkanlığı (2024a): Etik Mevzuatı. https://www.sayistay.gov.tr/etik, Erişim: 01.12.2024.
• TI (2023). National Integrity System Assessments, https://www.transparency.org/en/ national-integrity-system-assessments, Erişim: 31.12.2024.
• Tribunal de Contas of Portugal (2017). Auditoria ao Fundo REVITA, https://www.revizija.hr/ UserDocsImages/EUROSAI%20REVIZIJA/AUDIT%20OF%20ETHICS%20IN%20 PUBLIC%20SECTOR/AUDIT%20REPORTS/Integrity%20in%20public%20aid%20 to%20victims%20of%20forest%20fires-Portugal.pdf, Erişim: 24.09.2024.
• Tribunal de Contas of Portugal. (2018). TFA&E: Working With Others. https://www.eurosai. org/handle404?exporturi=/export/sites/eurosai/.content/documents/magazines/ Rev_EUROSAI_24_EN.pdf, Erişim: 31.12.2024.
• Uzun, Y. (2017). Yüksek Denetim Kurumları ve Etik Denetim, Sayıştay Dergisi, S. 105, https:// dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1713999, (Erişim Tarihi: 24.12.2024)
• Uzun, Y. ve Önder, M. (2021). Yüksek Denetim Kurumlarının Kamuda Dürüstlükle İlgili Risklerin Yönetilmesinde Rolü, Sayıştay Dergisi, 32 (122): 37-71.
• Uzun, Y. (2021). Değer Odaklı Yönetim Anlayışına Dair Bir Okuma: Nizamulmülk’ün Siyasetname’sinden Günümüze Etik Yönetim Esasları. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1), 263-286.
• Uzun, Y. (2019). Yüksek Denetim Kurumlarının Etik Dışı Davranışla Mücadele Uygulamaları. Sayıştay Dergisi, 115, 7-36
• VAGO, Victorian Auditor General Office (2016). Bullying and Harassment in the Health Sector, https://www.audit.vic.gov.au/sites/default/files/20160323-Bullying.pdf, Erişim: 24.12.2024.
• Yeni Zelanda Sayıştayı (2020). Managing Conflicts of Interest: A Guide for the Public Sector. https://oag.parliament.nz/2020/conflicts/docs/conflicts-of-interest.pdf/view, Erişim: 24.12.2024.