AN EVALUATION OF THE DEMKRAT PARTY'S AGRICULTURAL POLICY BETWEEN 1950-1960

Yıl 2024, Sayı: 1, 33 - 47, 28.09.2024

İsmail Akbal , Bahadır Yörük

https://doi.org/10.35375/sayod.1550126

Öz

In countries like Turkey, where agriculture dominates the production economy, agriculture is undoubtedly the most important issue for those in political power. In these countries, agriculture faces many serious problems. The measures taken by individual producers to solve these serious problems are insufficient and the state has to intervene in these areas. All of the measures taken by the state to solve problems for a specific purpose constitute “Agricultural Policy”.
The agricultural policy implemented by the state in each country aims to solve the country's specific problems. Especially in newly developing countries like Turkey, agricultural policy has always been directed towards the development of production. The policy for the product price is complemented by the stock policy and the public subscription of the necessary financial resources; Central Bank and Ziraat Bank loans are used in this context.
With the transition to multi-party life, the establishment of the Demokrat Parti, and its rapid rise to power with the support of large segments of society, especially in the agricultural sector, the agricultural policy did not change and the principle of statism continued. The only change was that the support given to the agricultural sector continued to increase. However, it should be noted that this support went to the landlords, not to the small farmers. The efforts of large landowners and merchants to get the biggest share of the benefits of the transition to mechanized agriculture production succeeded greatly due to the lack of a political attitude to prevent this. Using the opportunities created by their politically powerful position, large landowners took over a large part of the new agricultural areas created as a result of government initiatives to expand cultivation areas, such as the destruction of pastures, the opening of treasury lands to private entrepreneurs and the draining of swamps. This situation led to the dispossession of small producers, resulting in a serious internal migration phenomenon in Turkey. Between 1950 and 1960, the population in the four big cities increased by 75%. The Democrat Party was able to keep its voting base, mostly composed of small producers, economically satisfied without harming the interests of the big landowners and the commercial bourgeoisie, which constituted its class base.
This study has been prepared to reveal the general characteristics of the agricultural policy implemented by the Democratic Party, its successful and unsuccessful aspects, and the political and social consequences of the agricultural policy implemented. The study is based on the literature review method. It is mostly based on secondary sources and statistical data..

Anahtar Kelimeler

Adnan Menderes, agricultural policy, Cumhuriyet Halk Partisi, subsidy, foreign capital

1950-1960 YILLARI ARASINDA DEMOKRAT PARTİ’NİN TARIM POLİTİKASI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Türkiye gibi üretim ekonomisinin tarım ağırlıklı olduğu ülkelerde siyasal iktidarı elinde bulunduranların en fazla üzerinde durduğu konu şüphesiz tarım olmuştur. Bu ülkelerde tarımın karşılaştığı birçok ağır sorunlar vardır. Bu ağır sorunları tekil üreticilerin çözmek için aldığı tedbirler yetersiz kalmakta ve devlet bu alanlara müdahale etmek zorunda kalmaktadır. Devletin belirli bir amaçla sorunların çözümü için aldığı tedbirlerin tümü “Tarım Politikası”nı oluşturmaktadır.
Her ülkede devletin uyguladığı tarım politikası, ülkelerin kendine özgü sorunlarının çözümüne yöneliktir. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde tarım politikası hep üretimin gelişmesine yönelik olmuştur. Ürün fiyatı için yürütülen politikada stok politikası ve gereken finansman kaynaklarının kamuca yüklenilmesiyle tamamlanmaktadır; Merkez Bankası ve Ziraat Bankası kredileri bu nitelikte değerlendirilmektedir.
Çok partili hayata geçişle birlikte Demokrat Parti'nin kurulması ve kısa sürede toplumun büyük kesiminin, özellikle tarım kesimindeki kitlelerin, desteğini alarak iktidara gelmesiyle birlikte tarım politikası aslında değişmemiş, devletçilik ilkesi devam etmiştir. Değişen tek şey tarım kesimine verilen desteğin artarak devam etmesidir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken desteğin küçük çiftçiye değil de toprak ağalarına gitmesidir. Büyük toprak sahibi ve tüccarların tarımda makinalı üretime geçişin sağladığı yararlardan en büyük payı alma çabaları, bunu engelleyecek bir siyasal tavrın olmaması nedeniyle büyük ölçüde başarıya ulaşmıştır. Siyasal açıdan güçlü bir konuma sahip olmalarının yarattığı imkânları kullanan büyük toprak sahipleri, hükümetin ekim alanlarını genişletmek amacıyla başlattığı meraların tahrip edilmesi, hazine topraklarının özel girişimcilerin kullanımına açılması ve bataklıkların kurutulması gibi girişimleri sonucunda yaratılan yeni tarımsal alanların büyük bir kısmını kendi mülkiyetlerine geçirmişlerdir. Bu durum küçük üreticilerin mülksüzleşmesine neden olmuş; sonuçta Türkiye’de ciddi bir içgöç olayı yaşanmıştır. 1950-1960 arasında dört büyük şehirde nüfus % 75 artmıştır. Demokrat Parti, sınıfsal temelini oluşturan büyük toprak sahiplerinin ve ticaret burjuvazisinin çıkarlarını zedelemeden büyük kısmı küçük üreticilerden oluşan kendi oy tabanını iktisadi açıdan hoşnut tutabilmiştir.
Bu çalışma Demokrat Parti’nin uyguladığı tarım politikasının genel özelliklerini, başarılı ve başarısız yönlerini, uygulanan tarım politikasının siyasi ve sosyal sonuçlarını ortaya koymak için hazırlanmıştır. Çalışma literatür tarama yöntemi ile hazırlanmıştır. Daha çok ikincil kaynaklar ve istatiksel veriler üzerinden hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adnan Menderes, tarım politikası, Cumhuriyet Halk Partisi, sübvansiyon, dış sermaye

Kaynakça

• Aruoba, Ç. (1992). Tarım sektörü. In Ç. Aruoba & C. Alpar (Eds.), Türkiye ekonomisinde sektörel gelişmeler (pp. xx-xx). Türkiye Ekonomi Kurumu Yayınları.
• Birvural, A., & Coşar, N. (2020). Türkiye'de Demokrat Parti dönemi ve planlı dönemde faiz oranlarının gelişimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 876-889.
• Boratav, K. (1989). Türkiye iktisat tarihi (2nd ed.). Gerçek Yayınevi.
• Çamoğlu, S. M., & Akıncı, M. (2012). Türkiye’de sektörel banka kredilerinin gelişimi: Bir zaman serisi analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 193-210.
• Çavdar, T. (2008). Türkiye’nin demokrasi tarihi (4th ed.). İmge Yayınevi.
• Demir, Ş. (2009). Türk siyasi tarihinde Adnan Menderes (1930-1960) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Dönmezçelik, U. (1979). Türkiye’de tarımsal destekleme fiyat politikasının etkenliği. Maliye Bakanlığı Yayınları.
• Karluk, R. (1994). Türkiye ekonomisi. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kaya, M., & Kalaycı, İ. (2021). Türkiye’de tarihsel süreçte tarım politikası ve planlama deneyimi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 23-34.
• Kazgan, G. (1977). Tarım ve gelişme (2nd ed.). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Kepenek, Y. (1990). Türkiye ekonomisi (5th ed.). Verso Yayıncılık.
• Oktar, S., & Varlı, A. (2010). Türkiye’de 1950-54 döneminde Demokrat Parti’nin tarım politikası. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 1-22.
• Olalı, H. (1987). Tarımın Türk ekonomisinde yeri ve ekonomik gelişmeye katkısı. İzmir Ticaret Borsası Yayınları.
• Sungur, Z. (2016). Demokrat Parti döneminde (1950-1960) tarım politikaları ve etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 1-24.
• Takım, A. (2012). Demokrat Parti döneminde uygulanan ekonomi politikaları ve sonuçları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(2), 157-187.
• Tekelioğlu, Y. (1983). Türkiye’de tarımsal makinalaşmanın temel sorunu: Traktör. TZDK Yayınları.
• Tunç, V., & Pınar, M. (2020). Çok partili dönemde Van Gölü Havzası’nda tarım alanında yapılan kamu yatırımları ve harcamaları (1946-1960). Türk Kültürü ve Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(1), 231-254.
• Turgut, S. (1991). Demokrat Parti döneminde Türkiye ekonomisi. Adalet Matbaası.
• Yavuz, F. (2005). Türkiye’de tarım (1st ed.). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları.