HAVACILIK YÖNETİMİ LİSANS EĞİTİMİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK EĞİTİM İHTİYACININ DEĞERLENDİRİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Sayı: 1, 66 - 77, 28.09.2025

Gülbeniz Akduman , Merve Öksüz

https://doi.org/10.35375/sayod.1780750

Öz

Bu çalışma, Türkiye'deki Havacılık Yönetimi lisans programlarında sürdürülebilirlik eğitiminin mevcut durumunu değerlendirmeyi ve sektörün ihtiyaç duyduğu sürdürülebilirlik odaklı insan kaynağının yetiştirilmesine yönelik öneriler geliştirmeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, Türkiye'deki üniversitelerin Havacılık Yönetimi lisans programlarının müfredatları incelenmiş ve sürdürülebilirlik ile doğrudan ilişkili derslerin varlığı, kapsamı ve müfredata entegrasyon düzeyi analiz edilmiştir. Bulgular, Türkiye'deki programlarda sürdürülebilirliğin müfredata sistematik olarak entegre edilmediğini, çoğunlukla seçmeli düzeyde kaldığını veya mevcut dersler içinde dağınık şekilde işlendiğini ortaya koymaktadır. Küresel havacılık sektörünün sürdürülebilirlik hedefleri ve Avrupa'daki önde gelen havacılık okullarının müfredatlarıyla yapılan karşılaştırmalı analiz, Türkiye'deki programların bu alanda önemli bir açığı olduğunu göstermektedir. Çalışma, sürdürülebilirliğin çekirdek müfredata dahil edilmesi, disiplinlerarası iş birliklerinin geliştirilmesi, endüstri ile ortak projeler yürütülmesi ve uluslararası sertifikasyon programlarının entegrasyonu gibi önerilerle sonuçlanmaktadır. Bu önerilerin, havacılık yönetimi eğitimini küresel standartlara taşıyacağı ve sektörün sürdürülebilir dönüşümüne nitelikli insan kaynağı sağlayacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilirlik , sürdürülebilirlik eğitimi , eğitim , havacılık yönetimi , sürdürülebilir havacılık yönetimi

EVALUATION OF THE NEED FOR SUSTAINABILITY EDUCATION IN AVIATION MANAGEMENT UNDERGRADUATE TRAINING: A CASE STUDY OF TÜRKİYE

Öz

This study aims to assess the current status of sustainability education in undergraduate Aviation Management programs in Türkiye and develop recommendations for training the sustainability-focused human resources needed by the sector. The study examined the curricula of undergraduate Aviation Management programs at Turkish universities and analyzed the presence, scope, and level of integration of directly relevant sustainability-related courses. The findings reveal that sustainability is not systematically integrated into the curriculum in Turkish programs, remaining mostly at an elective level or being covered scattered throughout existing courses. A comparative analysis of the global aviation sector's sustainability goals and the curricula of leading European aviation schools reveals a significant gap in Turkish programs in this area. The study concludes with recommendations, including integrating sustainability into the core curriculum, developing interdisciplinary collaborations, conducting joint projects with industry, and incorporating international certification programs. These recommendations are anticipated to elevate aviation management education to global standards and provide qualified human resources for the sector's sustainable transformation.

Anahtar Kelimeler

Sustainability , Sustainability Education , Education , Aviation Management , Sustainable Aviation Management.

Kaynakça

• Adams C. A. (2004). The ethical, social and environmental reporting performance portrayal gap. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 17, 731-757.
• Akduman, G., & Karahan, G. (2025). Havacılıkta sürdürülebilirlik: Sosyal boyutun önemi ve uygulamaları. Journal of Aviation Research, 7(2), 177-194. [https://doi.org/10.51785/jar.1686523](https://doi.org/10.51785/jar.1686523)
• Allen, M. R., Fuglestvedt, J. S., Shine, K. P., Reisinger, A., Pierrehumbert, R. T., Forster, P. M. (2016). New use of global warming potentials to compare cumulative and short-lived climate pollutants. Nature Climate Change, 6 (8), 773–776. [https://doi.org/10.1038/nclimate2998](https://doi.org/10.1038/nclimate2998)
• Amsterdam Uygulaması Bilimler Üniversitesi (2025). [https://www.amsterdamuas.com/](https://www.amsterdamuas.com/) Erişim Tarihi: 03/09/2025.
• Barutçu, S. B., & Çolakoğlu, Ü. (2024). Havayolu taşımacılığında sürdürülebilirlik analizi ; Türkiye. Journal of Travel and Tourism Research, 24(24), 106-124.
• Chapman, L. (2007). Transport and climate change: A review. Journal of Transport Geography, 15(5), 354-367.
• DHMİ (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) (2023). İşletme Hizmetleri Çevre Politikası. [https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Havalimani/Cardak/karbonsuzHavalimaniProjesi.aspx](https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Havalimani/Cardak/karbonsuzHavalimaniProjesi.aspx) (Erişim tarihi: 21.08.2025).
• Doganis, R. (2019). Flying off course airline economics and marketing. Oxon: Routledge
• Eizenberg, E., & Jabareen, Y. (2017). Social sustainability: A new conceptual framework. Sustainability, 9(1), 68, [https://doi.org/10.3390/su9010068](https://doi.org/10.3390/su9010068)
• Embry-Riddle Havacılık Üniversitesi (2025). [https://erau-edu.translate.goog/degrees/aviation?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=tc](https://erau-edu.translate.goog/degrees/aviation?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=tc) Erişim Tarihi: 03/09/2025.
• Fichert, F., Forsyth, P., & Niemeier, H. M. (2020). Aviation and climate change economic perspectives on greenhouse gas reduction policies (1st Edition). Oxon: Routledge.
• Fleming, G., & Ziegler, U. (2016). Environmental Trends in Aviation to 2050. In ‘ICAO Environmental Report, 2016’. International Civil Aviation Organization, Montreal. [https://www.icao.int/environmentalprotection/Documents/EnvironmentalReports/2019/ENVReport2019_pg17-23.pdf](https://www.icao.int/environmentalprotection/Documents/EnvironmentalReports/2019/ENVReport2019_pg17-23.pdf)
• Forster, C., Stohl, A., James, P., & Thouret, V. (2003). The residence times of aircraft emissions in the stratosphere using a mean emission inventory and emissions along actual flight tracks. J. Geophys. Res. Atmos. 108, 8524. [https://doi.org/10.1029/2002JD002515](https://doi.org/10.1029/2002JD002515)
• Forsyth, P. (2011). Environmental and financial sustainability of air transport: Are they incompatible?. Journal of Air Transport Management, 17(1), 27-32.
• Freeman, R. E., & Mcvea, J. F. (2001). A Stakeholder Approach to Strategic Management. SSRN Electronic Journal, Working Paper No. 01-02, 10.2139.
• Freeman, S., Lee, D.S., Lim, L.L., Skowron, A., & De Le´on, R.R. (2018). Trading off aircraft fuel burn and NOx emissions for optimal climate policy. Environ. Sci. Technol. 52, 2498–2505. [https://doi.org/10.1021/acs.est.7b05719](https://doi.org/10.1021/acs.est.7b05719)
• Fuglestvedt, J. S., Shine, K. P., Berntsen, T., Cook, J., Lee, D. S., Stenke, A., Skeie, R. B., Velders, G. J. M., & Waitz, I. A. (2010). Transport impacts on atmosphere and climate: Metrics. Atmos. Environ. 44, 4648–4677. [https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2009.04.044](https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2009.04.044)
• Gelirli, N., & Yaşar, Ş. (2021). Sustainability Practices in The aviation sector: A study of Turkey-based airlines. Turismo: Estudos & Práticas (UERN), 01, 1-11.
• Gössling, S., & Scott, D. (2018). The decarbonisation impasse: Global tourism leaders’ views on climate change mitigation. Journal of Sustainable Tourism, 26(12), 2071–2086. [https://doi.org/10.1080/09669582.2018.1529770](https://doi.org/10.1080/09669582.2018.1529770)
• Hari, T. K., Yaakob, Z., & Binitha, N. (2015). Aviation biofuel from renewable resources: routes, opportunities and challenges. Renew. Sustain. Energy Rev. 42, 1234–1244. [https://doi.org/10.1016/j.rser.2014.10.095](https://doi.org/10.1016/j.rser.2014.10.095)
• ICAO (2019). Destination Green the Next Chapter. ICAO Environmental Report, Montreal. [https://www.icao.int/environmental-protection/Documents/ICAO-ENV-Report2019-F1-WEB%20(1).pdf](https://www.icao.int/environmental-protection/Documents/ICAO-ENV-Report2019-F1-WEB%20%281%29.pdf)
• Kasa, H., Göçmen, D., & Sümer, S. (2025). Türk Hava Yolları örneklemi ile havacılık sektöründe sürdürülebilirliğin önemi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 111-138.
• Lee, D.S., Fahey, D. W., Skowron, A., Allen, M.R., Burkhardt, U., Chen, Q., Doherty, S.J., Freeman, S., Forster, P.M., Fuglestvedt, J., Gettelman, A., De León, R.R., Lim, L.L., Lund, M.T., Millar, R.J., Owen, B., Penner, J.E., Pitari, G., Prather, M. J., Sausen, R., Wilcox, L. J. (2021). The contribution of global aviation to anthropogenic climate forcing for 2000 to 2018. Atmospheric Environment, 244, 117834. [https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2020.117834](https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2020.117834)
• Lee, S., Lee, S.-K., & Park, J.-W. (2024). The Effect of Service Quality and Sustainability Practices on Brand Equity: The Case of Korean Air Passengers. Sustainability, 16(11), 4606. [https://doi.org/10.3390/su16114606](https://doi.org/10.3390/su16114606)
• Muff, K. (2013). Developing globally responsible leaders in business schools: A vision and transformational practice for the journey ahead. Journal of Management Development, 32(5), 487 – 507.
• OECD (2012). Green growth and the future of aviation. In: Paper Prepared for the 27th Round Table on Sustainable Development Held at OECD Headquarters 23–24 January 2012. OECD. [https://www.oecd.org/sd-roundtable/papersandpublications/49482790.pdf](https://www.oecd.org/sd-roundtable/papersandpublications/49482790.pdf)
• Ocheja, F., & Yother, T. (2025). Preparing Aviation Students for the Hydrogen-Powered Future: Key Competencies for Safety, Efficiency, and Sustainability. 2025 ASEE Annual Conference & Exposition Conference. 10.18260/1-2--57063
• Singapur Havacılık Akademisi (2025). [https://aeroviation.com/?gad_source=1&gad_campaignid=21359552149&gclid=Cj0KCQjwzt_FBhCEARIsAJGFWVnaXT7CJo3HczpFCvC9SFepsYtJ5lB4ldAHZMKV7JSmUN92mPDU1IaAoveEALw_wcB](https://aeroviation.com/?gad_source=1&gad_campaignid=21359552149&gclid=Cj0KCQjwzt_FBhCEARIsAJGFWVnaXT7CJo3HczpFCvC9SFepsYtJ5lB4ldAHZMKV7JSmUN92mPDU1IaAoveEALw_wcB) Erişim Tarihi: 03/09/2025.
• Torum, O., & Yılmaz, A. K. (2009). Havacılıkta sürdürülebilirlik yönetimi: Türkiye’deki hava limanları için sürdürülebilirlik uygulamaları araştırması. JAST, 4(2), 47–58.
• Yapıcı, M. (2003). Sürdürülebilir kalkınma ve eğitim. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 223-229.
• Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma: Bir yazın taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16(3), 181-208.