SERBEST ZAMAN TATMİN ÖLÇEĞİ'NİN (SZTÖ-UZUN VERSİYON) GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI.

Yıl 2008, Cilt: 19 Sayı: 2, 80 - 91, 01.04.2008

Ünal Karlı Ercan Polat Baki Yılmaz Settar Koçak

Öz

Anahtar Kelimeler

-

SERBEST ZAMAN TATMİN ÖLÇEĞİ'NİN (SZTÖ-UZUN VERSİYON) GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI.

Öz

Bu çalışmanın amacı; Beard ve Ragheb (1980) tarafından geliştirilmiş olan Serbest Zaman Tatmin Ölçeği’nin üniversite öğrencileri için geçerlilik ve güvenilirliğini tespit etmektir. Çalışmanın örneklem grubunu, yaş ortalaması 21.05 ±2.06 olan Gazi Üniversitesi öğrencisi 260 erkek ve 301 kadın oluşturmuştur. Anket katılımcılara rastgele seçme yöntemiyle dağıtılmış ve araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden öğrencilere uygulanmıştır. Dağıtılan 620 anketten doğru doldurulmuş olarak kabul edilen 561 anket değerlendirmeye alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Beard ve Ragheb (1980) tarafından geliştirilmiş olan 51 ifadeden ve altı alt boyuttan (psikolojik, eğitim, sosyal, rahatlama, fizyolojik ve estetik) oluşan Serbest Zaman Tatmin Ölçeği (SZTÖ) kullanılmıştır. Ölçekteki ifadelerin değerlendirilmesinde 5 puanlı Likert tipi ölçekten yararlanılmıştır (1 = Benim için hemen hemen hiç geçerli değil, 2 = Benim için nadiren geçerli, 3 = Benim için bazen geçerli, 4 = Benim için sıklıkla geçerli 5 = Benim için hemen hemen her zaman geçerli). Verilerin istatistiksel analizinde açıklayıcı faktör analizi kullanılarak ölçeğin alt boyutları ortaya konulmuştur. Açıklayıcı faktör analizinde ençok olabilirlik yöntemi ve oblik döndürme tekniği uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizinin uygulanabilirliğinin ölçümü için KMO ve Bartlett testlerine bakılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını değerlendirmek için açıklayıcı faktör analizi sonucunda belirlenmiş olan alt boyutların ve toplam ölçeğin Cronbach Alfa katsayılarına bakılmıştır. Analize alınan 51 maddenin 39’u öz değeri 1’den büyük altı faktör altında toplanmıştır. Bu altı faktörün ölçeğe ilişkin açıkladıkları varyans %45.277 olarak saptanmıştır. Birinci alt boyut 17., 18., 19., 20., 21., 22., 23., 24. ve 25. maddelerden, ikinci alt boyut 41., 42., 43., 44., 45. ve 46. maddelerden, üçüncü alt boyut 48., 49., 50. ve 51. maddelerden, dördüncü alt boyut 37., 38., 39. ve 40. maddelerden, beşinci alt boyut 26., 27., 28., 29., 30., 31., 32., ve 35. maddelerden ve altıncı alt boyut 1., 2., 3., 5., 6., 7., 9. ve 12. maddelerden oluşmuştur. Faktörlerin Cronbach Alfa katsayıları birinci alt boyut için.86, ikinci alt boyut için.84, üçüncü alt boyut için.82, dördüncü alt boyut için.79, beşinci alt boyut için.82 ve altıncı alt boyut için.79 olarak tespit edilmiştir. Toplam ölçeğin Cronbach Alfa katsayısı ise.92 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, yapılan analizler, SZTÖ’nün üniversite öğrencilerinin serbest zaman tatmin düzeylerini ölçme ve değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu ortaya koymuştur

Anahtar Kelimeler

Serbest zaman, Serbest zaman tatmini, Üniversite, Öğrenci

Kaynakça

• Beard, JG, Ragheb, MG. (1980). Measur- ing leisure satisfaction. Journal of Lei- sure Research, 12 (1), 20-33.
• Berg, EC, Trost, M, Schneider, IE, Allison, MT. (2001). Dyadic exploration of the relationship of leisure satisfaction, leisure time, and gender to relation- ship satisfaction. Leisure Sciences, 23: 35-46.
• Coleman, D. (1993). Leisure based so- cial support, leisure dispositions and health. Journal of Leisure Research, vol.25, no.4, 350-361.
• Coleman, D, Iso-Ahola, SE. (1993). Leisure and health: The role of social support and self-determination. Journal of Leisure Research, vol.25, 111-128.
• Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS. Second Edition, Sage Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi.
• Hambrecht, R, Niebauer, J, Marburger, C, Grunze, M, Kalberer, B, Hauer, K, et al. (1993). Various intensities of lei- sure time physical activity in patients with coronary artery disease: Effects on cardiorespiratory fitness and pro- gression of coronary atherosclerotic lesions. Journal of American College of Cardiology, 22, 468-477.
• Hou, JJ, Tu, HH, Yang, MF. (2007). Agree- ableness and leisure satisfaction in the context of online games. Social Behavior and Personality, 35 (10), 1379-1384.
• Iwasaki, Y. (2007). Leisure and quality of life in an international and multicultur- al context: What are major pathways linking leisure to quality of life? Social Indicators Research, 82, 233-264.
• Kabanoff, B. (1982). Occupational and sex differences in leisure needs and leisure satisfaction. Journal of Occu- pational Behavior, vol.3, 233-245.
• Kujala, UM, Kaprio, J, Sarna, S, Kosken- vuo, M. (1998). Relationship of leisure- time physical activity and mortality. Journal of American Medical Asso- ciation, (February 11) vol.279, no.6, 440-444.
• Leon, AS, Connett, J, Jacobs, Jr. DR, Rau- ramaa, R. (1987). Leisure-time physi- cal activity levels and risk of coronery heart disease and death: The multiple risk factor intervention trial. Journal of the American Medical Association, (November 6) vol.258, no.17,
• Lloyd, C, King, R, Lampe, J, McDougall, S. (2001). The leisure satisfaction of people with psychiatric disabilities. Psychiatric Rehabilitation Journal, vol.25, no.2, 107-113.
• Lloyd, KM, Auld, CJ. (2002). The role of leisure in determining quality of life: Issues of context and measurement. Social Indicators Research, 57, 43-71.
• Lu, L, Hu, CH. (2005). Personality, leisure experiences and happiness. Journal of Happiness Studies, 6, 325-342.
• Lysyk, M, Brown, GT, Rodrigues, E, Mc- Nally, J, Loo, K. (2002). Translation of the leisure satisfaction scale into French: A validation study. Occupa- tional Therapy International, 9 (1), 76- 89.
• MacCallum, RC, Widaman, KF, Zhang, S, Hong, S. (1999). Sample size in fac- tor analysis. Psychological Methods, 4 (1), 84-99.
• Martinez, ME, Giovannucci, E, Spiegel- man, D, Hunter, DJ, Willet, WC, Cold- itz, GA. (1997). Leisure-time physical activity, body size, and colon cancer in women. Journal of the National Cancer Institute, vol. 89, no.13, July 2, 948-955.
• Mahoney, JL, Stattin, H. (2000). Leisure activities and adolescent antisocial behavior: The role of structure and social context. Journal of Adoles- cence, 23, 113-127.
• Mensink, GBM, Ziese, T, Kok, FJ. (1999). Benefits of leisure-time physical ac- tivity on the cardiovascular risk profile at older age. International Journal of Epidemiology, 28:659-666.
• Misra, R, McKean, M. (2000). College students’ academic stress and its re- lation to their anxiety, time manage- ment, and leisure satifaction. Ameri- can Journal of Health Studies, 16 (1), 41-51.
• Mull, RF, Bayless, KG, Ross, CM, Jamie- son, LM. (1997). Recreational Sport Management. Third Edition, Human Kinetics, USA.
• Ngai, VT. (2005). Leisure satisfaction and quality of life in Macao, China. Leisure Studies, vol.24, no.2, 195-207.
• Pearson, QM. (1998). Job satisfaction, leisure satisfaction, and psychologi- cal health. The Career Development Quarterly, vol.46 (June), 416-426.
• Pearson, QM. (2008). Role overload, job satisfaction, leisure satisfaction, and psychological health among em- ployed women. Journal of Counsel- ing and Development, vol.86, Winter, 57-63.
• Ragheb, MG, Tate, RL. (1993). A behav- ioral model of leisure participation based on leisure attitude, motivation and satisfaction. Leisure Studies, 12, 61-70.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Siegenthaller, KL, O’Dell, I. (2000). Lei- sure attitude, leisure satisfaction, and perceived freedom in leisure within family dyads. Leisure Sciences, 22, 281-295.
• Tinsley, HEA, Eldredge, BD. (1995). Psy- chological benefits of leisure partici- pation: A taxonomy of leisure activi- ties based on their need- gratifying properties. Journal of Counseling Psychology, vol.42, no.2, 123-132.
• Trenberth, L, Dewe, P, Walkey, F. (1999). Leisure and its role as a strategy for coping with work stress. International Journal of Stress Management, vol.6, no.2, 89-103.
• Trottier, AN, Brown, GT, Hobson, SJG, Miller, W. (2002). Reliability and valid- ity of leisure satisfaction scale (LSS- Short Form) and the adolescent leisure interest profile (ALIP). Occu- pational Therapy International, 9 (2), 131-144.