Türkiye’de Okul Öncesi Dönemdeki Motor Beceri Uygulamaları

Yıl 2022, Cilt: 33 Sayı: 1, 1 - 19, 14.04.2022

Ozgur Mulazımoglu Ballı , İrmak Hürmeriç Altunsöz

https://doi.org/10.17644/sbd.909920

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de okul öncesi çocuklara sunulan motor beceri uygulamalarının belirlenmesi ve sonuçlarının araştırılmasıdır. Alan yazın taraması, Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi’nin (ULAKBİM) Dergipark Akademik ve EBSCOhost araştırma veri tabanları kullanılarak yazılmıştır. Alan yazın taraması için okul öncesi, okul öncesi çocukları, motor beceri uygulamaları, motor beceri programları, temel motor becerileri ve kombinasyonları anahtar kelimeler olarak seçilmiştir. Tarama sonucunda bulunan çalışmalar da, motor beceri programları uygulanıyorsa, çocuklar 3 ile 7 yaş aralığında ise ve Türkiye’de yapılan çalışmalar ise bu taramaya dâhil edilmişlerdir. Konferans bildirileri, yüksek lisans veya doktora tezleri bu çalışmanın içine alınmamıştır. Bu kriterlere uyan toplam 17 çalışma bulunmuştur. Bu çalışmalarda elde edilen bulgular şu şekildedir: a) 3 7 yaş aralığındaki toplam 1419 çocuk (deney grubu n= 895, kontrol grubu n= 524) bu çalışmalara katılmıştır, b) genelde çalışmalarda ön test/son test kont rol grubu deneysel dizayn kullanılmıştır, c) motor beceri uygulamaları 5, 7, 8, 10, 12, 14, 16 hafta veya 6 ay sürmüştür, d) çalışmalarda yer değiştirme becerileri, nesne kontrolü gerektiren beceriler, görsel algı, denge, çabukluk, hız, koordinasyon, ve diğer, bağımsız değişkenlerdir, e) sadece bir çalışmada kalıcılık testi
uygulamıştır, ve f) genelde çalışmalarda uygulanan programların katılımcılar için etkin olduğu belirtilmektedir. Ancak, bazı çalışmalarda birtakım belirsizlikler bulunmaktadır. Örneğin, deneysel grupların nasıl oluşturulduğu, uygulanan programların hangi teoriye dayandırıldığı, hangi öğretim metotlarının kullanıldığı veya programları kimin nasıl uyguladığı belirtilmemiştir. Bazı çalışmalarda deney gruplarındaki çocuk sayıları azdır ve kullanılan motor beceri testlerinin geçerliliği ve güncelliğinin, bunun yanında deneysel çalışmalarda uygulanan istatistiksel analiz yöntemlerinin de problemli olduğu görülmektedir. Ancak, Türkiye’deki çeşitli motor beceri uygulamalarının sayıca az olmasına rağmen, bu çalışmaların çeşitliliği ve alana katkısı dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, motor beceri uygulamalarının sayısı ve kalitesinin artırılması çocukların motor becerilerinin geliştirilmesi için önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Motor Beceri Uygulamaları, Okul Öncesi Çocuklar, Türkiye

MOTOR SKILL INTERVENTIONS OF EARLY CHILDHOOD PERIOD IN TURKEY

Öz

This study aimed to determine the motor skill interventions for preschoolers in Turkey and to examine the findings of interventions. The literature review was conducted using the Turkish Academic Network and Information Center (ULAKBİM), Dergipark Academic, and EBSCOhost research databases. The following keywords were selected to find the related articles: early childhood, preschoolers, motor skill intervention, motor skill program, fundamental motor skills and their combinations. Studies were included if any motor skill program was instructed in the studies, if the participants were between ages 3 and 7, and if the interventions were applied in Turkey. Conference papers, thesis, or dissertations were not included in this study. Seventeen studies met the inclusion criteria. The review of these studies showed that a) a total of 1419 children between ages 3 and 7 participated in these intervention studies, a) the majority of participants were typical children, b) the pretest/posttest with control group design was generally used in the studies, c) the motor skill programs were delivered in 5, 8, 10, 12, 14, 16 weeks or 6 months, d) the independent variables were locomotor skills, object control skills, vision perception, balance, quickness, speed, coordination and others, e) only one study had retention test, and f) the studies generally reported that motor skill interventions were effective for their participants. However, there were unclear points in some studies. For example, it is not clear how the experimental groups were constituted or what type of instructional approaches and theoretical frameworks were used in the interventions, or who applied them. The number of participants in the experimental groups was low in some studies. The validity of the motor skill assessment tools and appropriateness of the statistical analyses in experimental studies were also other problematic issues in some studies. On the other hand, it is promising that different types of motor skill interventions exist and their contributions to motor development are valuable despite the low number of motor skill interventions. In conclusion, it is important to increase the quality and the quantity of the motor skill interventions for children’s motor skill development in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Motor Skill Interventions, Preschoolers, Turkey

Kaynakça

• 1. Altınkök, M., Vazgeçer, E., ve Ölçücü, B. (2013). Temel motor hareketlerin geliştirilmesini içeren beden eğitimi program tasarısının 5–6 yaş çocukların temel motor hareketlerinin gelişimine etkisinin araştırılması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, 74-87.
• 2. Hürmeriç Altunsöz, I. (2015). Motor skill interventions for young children. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 133-148.
• 3. Hürmeriç Altunsöz, I., ve Goodway, J. D. (2016). Skiping to motor competence: the influence of project successful kinesthetic instruction for preschoolers on motor competence of disadvantaged preschoolers. Physical Education and Sport Pedagogy, 21(4), 366-385.
• 4. Anlar, B., Bayoğlu, B.U. ve Yalaz, K. (2009). Denver II Gelişimsel Tarama Testi -Türk Çocuklarına Uyarlanması ve Standardizasyonu. Gelişimsel Çocuk Nörolojisi Derneği, Ankara.
• 5. Barnett, L.M., Van Beurden, E., Morgan, P.J., Brooks, L.O., ve Beard, J.R. (2008). Does childhood motor skill proficiency predict adolescent fitness?. Medicine & Science in Sports & Exercise, 40(12), 2137-2144.
• 6. Beery, K.E., ve Beery, N.A. (2004). Beery VMI developmental teaching activities, visual-motor integration. NCS Pearson, Inc, 157 p., U.S.A.
• 7. Boz, M., ve Güngör Aytar, A. (2012). Okul öncesi çocuklarında temel hareket eğitim programının hareket becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 51-59.
• 8. Brigance, A.H. (2004). Brigance ınventory of early development–ıı. North Billerica, MA: Curriculum Associates.
• 9. Bruininks, R.H., ve Bruininks, B.D. (2005). Bruininks–Oseretsky test of motor proficiency (BOT-2) (2nd Ed.). USA: AGS Publishing.
• 10. Bürgi, F., Meyer, U., Granacher, U., Schindler, C., Marques-Vidal, P., Kriemler, S., ve Puder, J. J. (2011). Relationship of physical activity with motor skills, aerobic fitness and body fat in preschool children: a cross-sectional and longitudinal study (Ballabeina). International Journal of Obesity, 35(7), 937.
• 11. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E.A., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. 7. Baskı. Pegem Akademi, Ankara.
• 12. Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 23. Baskı. Pegem Akademi, Ankara.
• 13. Clark, J.E., ve Whitall, J. (1989). What is motor development? The lessons of history. Quest, 41(3), 183-202.
• 14. Crane, J.R., Naylor, P.J., Cook, R., ve Temple, V.A. (2015). Do perceptions of competence mediate the relationship between fundamental motor skill proficiency and physical activity levels of children in kindergarten?. Journal of Physical Activity and Health, 12(7), 954-961.
• 15. Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2008). Research methods in education (6th Edition). London, New York: Routledge Falmer.
• 16. Çelebi, C., Beyazıt, B., Tuncil, O.S. ve Yılmaz, O. (2018). Okul Öncesi Dönemde Hareket Eğitimi Çalışmalarının Motor Gelişime Etkisi. SSTB Uluslararası Hakemli Akademik Spor, Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 29, 162-176.
• 17. Durualp, E. ve Aral, N. (2018). Çocukların ince ve kaba motor gelişimlerine oyun etkinliklerinin etkisinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 243-258.
• 18. Durukan, H., Koyuncuoğlu, K., ve Şentürk, U. (2016). Okul öncesi çocuklarda temel cimnastik programının motor gelişim açısından incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 131- 140.
• 19. Ercan, Z.G., ve Aral, N. (2011). Anasınıfı çocuklarının görsel-motor koordinasyon gelişimine görsel algı eğitiminin etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 443-466.
• 20. Ercan, Z.G., Ahmetoğlu, ve Aral. N. (2016). Görsel algı eğitiminin beş-altı yaş grubundaki çocukların görsel-motor bütünlük becerilerine etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 48, 319-332.
• 21. Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H., ve Balım, A.G. (2011). Methodological and statistical problems in graduate theses in the field of science education. Elementary Education Online, 10(1), 206-218.
• 22. Fisher, A., Reilly, J.J., Kelly, L.A., Montgomery, C., Williamson, A., Paton, J.Y., ve Grant, S. (2005). Fundamental movement skills and habitual physical activity in young children. Medicine and Science Sports and Exercise, 37(4), 684-688.
• 23. Gabbard C. P. (2014). Lifelong motor development (6th Ed). USA: Pearson.
• 24. Gallahue, D.L., Ozmun, J.C., ve Goodway, J.D. (2014). Motor gelişimi anlamak. 7. Basımdan çeviri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• 25. Goodway, J.D., ve Branta, C.F. (2003). Influence of a motor skill intervention on fundamental motor skill development of disadvantaged preschool children. Research Quarterly for Exercise and Sport, 74(1), 36-46.
• 26. Grech, V., ve Calleja, N. (2018). WASP (Write a Scientific Paper): Parametric vs. non-parametric tests. Early Human Development, 123, 48-49.
• 27. Günebakan, T., Saygın, Ö., Gelen, E. ve Karacabey, K. (2009). 3-4 yaş grubu çocuklarda 8 haftalık hareket eğitiminin motor performanslarına etkisi. Sport Sciences, 4(4), 266-272.
• 28. Hürmeriç Altunsöz, I. (2015). Çocuklarda Motor Beceri Uygulamaları. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 133-148.
• 29. Hürmeriç Altunsöz, I., ve Goodway, J. D. (2016). Skiping to motor competence: the influence of project successful kinesthetic instruction for preschoolers on motor competence of disadvantaged preschoolers. Physical Education and Sport Pedagogy, 21(4), 366-385.
• 30. Hürmeriç Altunsöz, I. ve Mülazımoğlu Ballı, Ö. (2017) İlköğretim Öğrencilerine Uygulanan Motor Beceri Programlarının Değerlendirilmesi. Ö. Demirel ve S. Dinçer (Editörler) Küreselleşen dünyada eğitim (671-678). Pegem Akademi, Ankara. DOI: 10.14527/9786053188407.47
• 31. Jones, R. A., Okely, A. D., Hinkley, T., Batterham, M., ve Burke, C. (2016). Promoting gross motor skills and physical activity in childcare: A translational randomized controlled trial. Journal of Science and Medicine in Sport, 19(9), 744-749.
• 32. Jones, R.A., Riethmuller, A., Hesketh, K., Trezise, J., Batterham, M., ve Okely, A.D. (2011). Promoting fundamental movement skill development and physical activity in early childhood settings: a cluster randomized controlled trial. Pediatric Exercise Science, 23(4), 600-615.
• 33. Kerkez, F. (2004). Geliştirilmiş oyun-egzersiz programının anaokulu çocuklarında lokomotor becerilere etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 15(2), 76-90.
• 34. Kesilmiş, İ., ve Akın, M. (2016). Dört-Altı yaş çocuklarda jimnastik antrenmanının biyomotor yetiler üzerine etkisi. Türkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 8(1), 15-21.
• 35. Larouche, R., Boyer, C., Tremblay, M.S. ve Longmuir, P. (2014). Physical fitness, motor skill, and physical activity relationships in grade 4 to 6 children. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 39(5), 553-559.
• 36. Libertus, K, ve Petra H. (2017). Motor skills and their foundational role for perceptual, social, and cognitive development. Frontiers in Psychology, 8, 301. doi: 10.3389/fpsyg.2017.00301
• 37. Livonen, K.S., Sääkslahti, A.K., Mehtälä, A., Villberg, J.J., Tammelin, T.H., Kulmala, J.S., ve Poskiparta, M. (2013). Relationship between fundamental motor skills and physical activity in 4-year-old preschool children. Perceptual and Motor Skills, 117(2), 627-646.
• 38. Logan, S.W., Robinson, L.E., Wilson, A.E., ve Lucas, W.A. (2012). Getting the fundamentals of movement: a meta‐analysis of the effectiveness of motor skill interventions in children. Child: Care, Health and Development, 38(3), 305-315.
• 39. MEB (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara.
• 40. Morgan, P.J., Barnett, L.M., Cliff, D.P., Okely, A.D., Scott, H.A., Cohen, K.E., ve Lubans, D.R. (2013). Fundamental movement skill interventions in youth: A systematic review and meta-analysis. Pediatrics, 132(5), e1361-e1383.
• 41. Morris, A.M., Atwater, A.E., Williams, J.M. ve Willmore, J.H. (1980). Motor performance and anthropometric screening measurements for children 3,4,5 and 6. In Motor Development: Theory into Practice., Edited by: Morris, A.M. 49-64. Theory into Practice.
• 42. Mülazımoğlu Ballı, Ö. (2016) Motor proficiency and body mass ındex of preschool children: In relation to socioeconomic status. Journal of Education and Training Studies, 4(4), 237-243.
• 43. Mülazımoğlu Ballı, Ö. ve F. Gürsoy (2012). Bruininks-Oseretsky motor yeterlik testinin beş-altıyaş grubu türk çocuklar için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 104-118.
• 44. National Association for Sport and Physical Education (2009). Active Start: A Statement of Physical Activity Guidelines for Children Birth to Five Years. 2nd ed. Oxon Hill, MD: AAHPERDPublications.
• 45. Özbar, N., ve Kayapınar, F.Ç. (2006). Okulöncesi dönem çocuklarında hareket eğitiminin el-göz koordinasyonu süresi ve hata sayısına etkisi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(4), 40-48.
• 46. Payne, V.G., ve Isaacs, L.D. (2017). Human motor development: A lifespan approach. Routledge.
• 47. Riethmuller, A.M., Jones, R.A., ve Okely, A.D. (2009). Efficacy of interventions to improve motor development in young children: a systematic review. Pediatrics, 124(4), e782-e792.
• 48. Riethmuller, A., McKeen, K., Okely, A.D., Bell, C., ve de Silva Sanigorski, A. (2009b). Developing an active play resource for a range of Australian early childhood settings: Formative findings and recommendations. Australasian Journal of Early Childhood, 34(1), 43-52.
• 49. Robinson, L.E., Webster, E.K., Logan, S.W., Lucas, W.A., ve Barber, L.T. (2012). Teaching practices that promote motor skills in early childhood settings. Early Childhood Education Journal, 40(2), 79-86.
• 50. Robinson, L.E., ve Goodway, J.D. (2009). Instructional climates in preschool children who are at-risk. Part I: object control skill development. Research Quarterly forExercise and Sport, 80(3), 533-542.
• 51. Russell, B., ve Purcell, J. (2009). Online research essentials: designing and ımplementing research studies. United States of America: Jossey-Bass, A Wiley Imprint.
• 52. Seefeldt, V. (1980). Developmental motor patterns: Implications for elementary school physical education. Pschology of Motor Behavior and Sport, 36(6), s.314-323.
• 53. Seaman, J.A., ve DePauw, K.P. (1989). The new adapted physical education: A developmental approach. WCB/McGraw-Hill.
• 54. Stodden, D.F., Goodway, J.D., Langendorfer, S.J., Roberton, M.A., Rudisill, M.E., Garcia, C., ve Garcia, L.E. (2008). A developmental perspective on the role of motor skill competence in physical activity: An emergent relationship. Quest, 60, 290-306.
• 55. Şentürk, U., Beyleroğlu, M., Güven, F., Yılmaz, A., ve Akdeniz, H. (2015). Motor skills in pre-school education and affects to 5 year old children’s psychomotor development. Turkish Journal of Sport and Exercise, 17(2), 42-47.
• 56. Tabachnick, B.G., ve Fidell, L.S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı [Using Multivariate Statistics]. M. Baloğlu, Çev, Ankara: Nobel Yayın.
• 57. True, L., Brian, A., Goodway, J., ve Stodden, D. (2017). Relationships between product-and process-oriented measures of motor competence and perceived competence. Journal of Motor Learning and Development, 5(2), 319-335.
• 58. Tüfekçioğlu, E. ve Ayça, İ.B. (2008). Okul öncesi 4-6 yaş çocuklarında algısal motor gelişim programlarının denge ve çabukluk üzerine etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-11.
• 59. Ulrich D (2000). Test of gross motor development: second edition Austin, TX: PRO-ED.
• 60. Ulutaş, A., Demir, E., ve Yayan, E.H. (2017). Motor gelişim eğitim programının 5-6 yaş çocukların kaba ve ince motor becerilerine etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1523-1538.
• 61. Valentini, N. C., Pierosan, L., Rudisill, M. E., ve Hastie, P. A. (2017). Mastery and exercise play interventions: motor skill development and verbal recall of children with and without disabilities. Physical Education and Sport Pedagogy, 22(4), 349-363.
• 62. Yaman, E., Özözen Danacı, M., ve Eran, N. (2015). The effect of creativity drama on 4-5 aged of children’s developmental qualities. Journal of Theory and Practice in Education, 11(3), 876-893.
• 63. Yarımkaya, E., ve Ulucan, H. (2015). Çocuklarda hareket eğitimi programının motor gelisim uzerine etkisi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 4(1), 37-48.
• 64. Yavuz, N.F. ve Özyürek, A. (2018). Effects of physical education and sport activities on motor skills of preschool children. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 6, 40-50.
• 65. Toy, B.Y., ve Tosunoğlu, N.G. (2007). Sosyal bilimler alanındaki araştırmalarda bilimsel araştırma süreci, istatistiksel teknikler ve yapılan hatalar. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-20.