AİLE EĞİTİM PROGRAMLARI VE “DİN/ DEĞER MERKEZLİ” AİLE EĞİTİMİ İHTİYACI

Yıl 2015, Sayı: 22, 159 - 184, 01.12.2015

Zafer Yıldız

Öz

Aile, bireyin hayata hazırlandığı ilk eğitim ortamı olduğu gibi, toplumsal huzurun tesisinde başvurulacak ilk ve en önemli sosyal kurumdur. Günümüzde, aileyle ilgili problemlerin ve boşanma oranlarının giderek arttığı gözlenmektedir. Bu nedenle, son yıllarda resmi ve sivil toplum kuruluşları tarafından düzenlenen aile eğitim programları yaygınlaşmakta, ebeveynlere çocuk gelişimi, iletişim, sağlık gibi bir çok konuda eğitimler verilmektedir. Buna karşın, din ve değer eğitimini amaçlayan aile eğitimlerinin olmaması din eğitimi ve aile eğitimi adına önemli bir eksikliktir. ebeveynlerin din ve değer eğitimine ihtiyaç duyduklarını gösteren bulgular vardır. Ayrıca, modernleşme sürecinin aile üzerindeki olumsuz etkilerinin giderilmesinde ve boşanmalardaki hızlı artışın önlenebilmesinde ebeveynlere yönelik düzenlenecek din ve değer eğitiminin olumlu katkıları olacaktır. Bu çalışmada, öncelikle aile ve aile eğitimi kavramları açıklanarak, Türkiye‟de gerçekleştirilen başlıca aile eğitim programları hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında ise, din ve değer eğitimini amaçlayan aile eğitimi ihtiyacının gerekçeleri üzerinde ayrıntılı olarak durulmuş ve “din ve değer merkezli” aile eğitimi önerisinde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Aile, aile eğitimi, din eğitimi, değer eğitimi

PARENT EDUCATION PROGRAMS AND NEED FOR “RELIGION/VALUE BASED” PARENT EDUCATION

Öz

Family is both the first educational environment that prepares person for life and also the first and the most important social institution that can be applied for the establishment of social peace. Today, it‟s observed that problems about family and rates of divorce increase day after day. Therefore, parent education programs that are arranged by formal and nongovernmental organizations have become widespread in recent years, and educations on child development, communication, healty etc are given to parents. But however, that there are no educations which aim religion and value education is a significant deficiency in favor of education of religion and family. Whereas, in researches on parents, there are findings indicating that parents need religion and value education. Moreover, there will positive contribution of religion and value based parent education in eliminating adverse effects of modernism on family and prevention of rapid divorce increase. In this study, firstly the concepts about family and family education were explained, and the leading parent education programs implemented in Turkey were analyzed. Then, the reasons of need for parent education aiming religion and value education were dwelled on in detail, and “religion and value based” parent education was proposed

Anahtar Kelimeler

Family, parent education, religious education, values education

Kaynakça

• ARSLANTÜRK, Z. & T. Amman (2011) Sosyoloji, Çamlıca Yayınları, İstanbul.
• AYDIN, M. Z. (2012) “Aile‟de Din Eğitimi”, Din Eğitimi El Kitabı, Ed. Recai Doğan – Remziye Ege, Grafiker Yayınları, Ankara.
• BARAN, M. (2013) “Avrupa‟da Gelişen Modernlik ve Modernleşme Anlayışları ve Bu Anlayışların Türkiye‟ye Yansımalarına Tarihî Sosyolojik Açıdan Bir Bakış”, Turkish Studies,Vol.:8/11, pp.55- 79.
• BAYER, A. (2013) “ Değişen Toplumsal Yapıda Aile”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat FakültesiDergisi, Cilt: IV, Sayı: 8, ss. 101-129.
• ARKAN, B. & B. Üstün (2010) “Ebeveyn Eğitim Programlarını Değerlendirme Rehberi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 3(2), 2010, ss. 102-107.
• CROAKE, J. W. & K. E. Glover (1977) “A History and Evaluation of Parent Education”, The Family Coordinator, Vol. 26, No. 2, pp. 151-158.
• ÇAĞDAŞ, A. & Z. Seçer (2004) Anne Baba Eğitimi, Eğitim Kitabevi, Konya.
• DUMAN, A. (2000) Yetişkinler Eğitimi, Ütopya Yayınları, Ankara.
• DİB (2014) Türkiye’de Dini Hayat Araştırması, Ankara.
• ERKAN, S. (2010) “Aile ve Aile Eğitimi İle İlgili Temel Kavramlar”, Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları, Ed. Z. Fulya Temel, Anı Yayıncılık, Ankara.
• FREYER, H. (1963) Sosyolojiye Giriş, çev.: N. Abadan, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara.
• GIDDENS, A. (2008) Sosyoloji, Kırmızı Yayınları, İstanbul.
• GÖKÇE, B. (1976) “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Hacettepe Sosyal ve Beşeri Dergisi, Cilt:8, Sayı:1-2, Mart-Ekim.
• GÖKPINAR, M. (2007) “Sosyal ve Kriminal Boyutlarıyla Çocuk Suçluluğu”, TBB Dergisi, Sayı:72, ss. 206-233.
• GÜLER, T. (2014) “Ailenin Tanımı, Tarihsel Gelişimi ve Aile Çeşitleri”, Anne Baba Eğitimi, Pegem Akademi, Ankara.
• GÜNİNDİ, Y. & S. Yaşa Giren (2011) “Aile Kavramının Değişim Süreci ve Okul Öncesi Dönemde Ailenin Önemi”, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 31, ss. 349-361.
• HAMAMCI, Z. & S. A. Sevim (2004) “Türkiye‟de Aile Rehberliği Çalışmaları”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, Cilt: III, Sayı: 22, Ankara.
• İLKE-YEKDER (2015) Çocukların Dini Gelişiminde Ebeveynlerin Rolü: Beklentiler ve Zorlanma Alanları, İstanbul.
• KARACOŞKUN, M. D. (2004) “DinÎ İnanç – Dinî Davranış İlişkisinde Sosyo-Psikolojik Yaklaşımlar”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi IV, Sayı:2, ss.23-36.
• KARTAL, H. (2007) “Erken Çocukluk Eğitim Programlarından Anne-Çocuk Eğitimi Programı‟nın Altı Yaş Grubundaki Çocukların Bilişsel Gelişimlerine Etkisi”, İlköğretim Online, 6(2), 234-248.
• KAYA, B. & M. Kaya (2007) “1960‟lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakış”, Klinik Psikiyatri Dergisi, Sayı:10 (Ek6), 2007, ss.3-10.
• KAYA, Z. (2015) Türk Toplumunda İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi, Dem Yayınları, İstanbul.
• KOÇ, A. (2008) “ Okul Çağı Çocuklarının Ailede Din Eğitimi”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:17, İstanbul.
• KONGAR, E. (1990) “Türkiye‟de Aile Yapısı, Evrimi ve Bürokratik Örgütlerle İlişkileri”, Aile Yazıları II, Haz. Beylü Dikeçligil, Ahmet Çigdem, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara.
• KÖYLÜ, M. (2000) Yetişkin Din Eğitiminin Teorik Temelleri, Etüt Yayınları, Samsun.
• KÖYLÜ, M. (2004) “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”, AÜİFD XLV, Sayı:11, ss. 138-154.
• MEB (2011) Aile Yapısı, Ankara.
• MEB (2013) Aile Eğitimi Uygulamaları Ülke Raporu, Ankara.
• MEMEDOĞLU, Y. (2005) Erişkin Bireyin Kendilik Bilinci, Dem Yayınları, İstanbul.
• MİŞE, M. A. (2015) “Boşanmanın Sosyo-Psikolojik ve Dinî Sebepleri ve Sonuçları Üzerine SosyolojikBir Araştırma” SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi), Isparta.
• OKUMUŞ, E. (2010) “Dinin Sosyolojik Manası”, Din Sosyolojisi, Ed. Talip Küçükcan), AÖF Yayınları, Eskişehir.
• ÖNGİDER, N. (2013) “Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5 (2), 2013, ss. 140 -161.
• ÖZBEK, A. (1996) “Bir Eğitim Kurumu Olarak Ailenin Önemi”, İslam’da Aile ve Çocuk Terbiyesi, Ed.: Ensar Neşriyat, İstanbul.
• ÖZKAYA (Proje Kord.), C. (2011) Türkiye’de Aile, SEKAM Yayınları,
• ÖZTOP, H. & F. Yılmaz (2015) “Aile Yaşantısı Eğitimi: Amacı ve Kapsamı”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Araştırmalar E-Dergisi, Ankara.
• PRYOR, J. & B. Rodgers (2011) Değişen Ailelerde Çocuklar, Doruk Yayınları, İstanbul.
• ROBINSON, P. W. (2003) “STEP Parenting: A Review of the Research”, Canadian Journal of Counselling, Vol. 37:4, pp. 270-278.
• SANDERS, M. R. (2003) “The Triple P-Possitive Parenting Programme: A Universal Population- Level Approach to the Prevention of Child Abuse”, Child Abuse Review, 12 (3).
• SCHWARTS, S. H., L. Sagiv & K. Boehnke (2000) “Worries and Values” Journal of Personality, 68:2
• SEKAM (2011) Türkiye’de Aile, İstanbul.
• SELÇUK, M. (1991) Çocuğun Eğitiminde Dinî Motifler, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara. SÖĞÜTLÜ, İ. (2008) “Osmanlı‟dan Cumhuriyet‟e Türkiye‟de Modernleşme: Kırılmalar ve Süreklilikler”, Muhafazakar Düşünce Dergisi, Ankara, Sayı: 18.
• ŞAHİN, F. T. & N. C. Kalburan (2009) “Aile Eğitim Programları ve Etkililiği: Dünyada Neler Uygulanıyor?”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 25.
• ŞENGÜN, M. (2007) “Ahlak Gelişiminin Psiko-Sosyal Dinamikleri”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:23, Samsun.
• ŞİRVANLI, D. (1999) “Eşler Arası Çatışma ve Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri: I. Davranış ve Uyum Problemleri”, Turk J Child Adolesc Ment Health, 6 (1).
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2011) Aile Eğitim Programları Üzerine Notlar, Ankara.
• T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (2010) Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, Ankara.
• TEKİN, M. (2012) “Sekülerleşme Bağlamında Aile ve Kadın”, Savrulan Dünyada Aile Sempozyumu, Sekam, İstanbul.
• TOFFLER, A. (1996) Gelecek Korkusu Şok, Altın Kitaplar Yayınevi,
• TUİK (2005) Türkiye İstatistik Yıllığı, Ankara.
• URAL, O. (2011) “Dünden Bugüne Aile Eğitimi”, Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları, Ed. Z. Fulya Temel, Anı Yayıncılık, Ankara.
• ÜNALAN, T. (1988) “Türkiye‟de Çekirdek Aileler”, Nüfusbilim Dergisi, Ankara.
• ÜNAL, V. (2013) “Geleneksel Geniş Aileden Çekirdek Aileye Geçiş Sürecinde Boşanma Sorunu ve Din”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 26, Bahar, ss. 588-602.
• YAPICI, Ş. (2010) “Türk Toplumunda Aile ve Eğitim İlişkisi”, Turkish Studies, Vol.: 5/4, pp. 1544-1570.
• YAZAR, T. (2012) “Yetişkin Eğitiminde Hedef Kitle”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 7, Nisan, ss. 21-30.
• YÜKSEL KAPTANOĞLU, İ., M. A. Eryurt, & İ. Koç (2012) “Kadınların Evlilik Döngüsü: Evliliğin Sonlanması ve Yeniden Evlenme”, Kadın/Women 2000 Kadın Araştırmaları Dergisi, C. 13, S. 1.