TURİZM İŞLETMELERİNDE STRATEJİK BOYUTLARI İLE KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK UYGULAMALARI: ÖRNEK İNCELEMELER

Yıl 2015, Sayı: 22, 283 - 314, 01.12.2015

Mehmet Sağır İlker Türkeri

Öz

Günümüz bilgi çağında işletmeler için ekonomik çıkarların gerçekleşmesi zorlu rekabet koşullarından geçmektedir. Bunun nedeni ise küreselleşmenin etkileri ile işletmenin çevresindeki çıkar gruplarının (paydaşların) beklentilerinin nitelik ve nicelik olarak değişmesi, özellikle de sosyal boyutlara taşınmasıdır. Sosyal değerleri yaratmak için gerçekleştirilen faaliyetler “sosyal sorumluluk” olarak nitelendirilirken, işletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kurumsal beklentilerle bağlantılı olması da “kurumsal sosyal sorumluluk” olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmada turizm işletmelerinde kurumsal sosyal sorumluluk stratejilerini uygulanışı ve kurumsal sosyal sorumluluğun turizm işletmelerinde hangi düzeylerde olduğunu ortaya koymak amacıyla literatür taraması yapılmıştır. Daha sonra iletişime geçilerek bilgi (kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri ile ilgili) alınan turizm işletmelerinin gerçekleştirmekte oldukları ya da tamamladıkları sosyal sorumluluk faaliyetleri incelenmiştir. Son olarak, faaliyetlerin kurumsal sosyal sorumluluğun stratejik boyutları ile alakaları araştırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kurumsal strateji, kurumsal sosyal sorumluluk, turizm işletmeleri, stratejik kurumsal sosyal sorumluluk, paydaş teorisi

THE CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY PRACTICES WITH ITS STRATEGIC DIMENSIONS IN TOURISM ENTERPRISES: CASE STUDIES

Öz

In today's information age, the realization of economic benefits for enterprises has been going through tough competition. The reason for this is the changing the quality and quantity of expectations of interest groups (stakeholders) around the enterprise especially moving to the social dimension by the impact of globalization. While the activities carried out in order to create social value described as "social responsibility", social responsibility activities linked with expectations of enterprises defined as "corporate social responsibility". In this study, the literature review has been made to reveal the implementation of corporate social responsibility strategies and the levels of corporate social responsibility in tourism enterprises. Then social responsibility activities of tourism enterprises that taken information (relating to corporate social responsibility activities) by communicating have been investigated. Finally, the relations of activities to strategic aspects of corporate social responsibility has been investigated

Anahtar Kelimeler

Corporate strategy, corporate social responsibility, tourism enterprises, strategic corporate social responsibility, stakeholder theory

Kaynakça

• AKGEMCİ, T., A. Çelik & Ş. Özgener (2001) “Sosyal Denetim Kavramına Genel Bir Yaklaşım (Değerlendirme)”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 7(2), s. 9-21.
• AKGEYİK, T. (2007) “İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Kurumsal Sosyal Sorumluluk: (Bir Alan Araştırması)”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 52, s. 65-106.
• AKGÜL, U. (2010) “’Kurumsal Sosyal Sorumluluk’ Kavramına Sosyal Antropolojik Bir Yaklaşım, Ankara Üniversitesi”, Dil TarihCoğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 24, s. 95-105.
• ARARAT M. & C. Göcenoğlu (t.y.). “Drivers for Sustainable Corporate Responsibility: Case of Turkey”, http://idmc.ae/userfiles/file/stadies/CSRTurkey.pdf, (14.08.2014).
• ATEŞOĞLU, İ. & A. Türker (2010) “Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk faaliyetlerine Yaklaşımı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(3), s. 207-226.
• BALI, S. & M. O. Cinel (2011) “Bir Rekabet Aracı Olarak Kurumsal Sosyal Sorumluluk”, ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(4), s. 45-60.
• BAYRAKTAROĞLU, G., B. İlter & M. Tanyeri (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluk: Pazarlamada Yeni Bir Paradigmaya Doğru, Literatür Yayınları, İstanbul.
• CARROLL, A. B. (1979) “A Three-Dimension Conceptual Model of Corporate Performance”, Academy of Management Review, 4(4), s. 497-505.
• CARROLL, A. B. (1991) “The Pyramid of Corporate SocialResponsibility: Toward the Moral Management of
• CAYMAZ, E., S. Soran & F. Erenel (t.y.) “İşletmelerde Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk İlişkisi: Küresel İlkeler Sözleşmesi Türkiye Örneği”. http://www.akut.org.tr/docs/akademik-makaleler/E5- %C4%B0%C5%9Fletmelerde%20Kurumsal%20S%C3%BCrd%C3 %BCr%C3%BClebilirlik%20ve.pdf, (25.03.2015).
• ÇALIŞKAN, O. (2010) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Algılama Boyutunun Personelin İş Tatminine ve İşte Kalma Niyetine Etkisi: Antalya Bölgesinde Yer Alan Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. FREEMAN R. E. & R. A. Philips (2002) “Stakeholder Theory: A Libertarian Defence”, Businness Ethics Quarterly, 12(3), s. 331-349.
• GLEIM, M. R. (2011) From Green To Gold: Three Essays On Corporate Social Responsibility As A Marketıng Strategy, Doktora Tezi, The Florida State Unıversity College Of Business, Florida. HALICI, A. (2001) “İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Stratejileri: Çanakkale İlinde Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi, İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 7(1), s. 11-26.
• HARPER, P. J. (2012) Two Essays on Firm Strategy and Corporate Social Responsibility, Doktora Tezi, Rensselaer Polytechnic Institute,Troy, New York.
• JAMALI, D., A. M. Safieddine & M. Rabbath (2008) “Corporate Governance and Corporate Social Responsibility Synergies and Interrelationships”, Corporate Governance: An International Review,16(5), s. 443-459.
• KAYA, U., (2006), İşletme-Doğal Çevre İlişkilerinin Mali Tablolar Aracılığıyla Raporlanması ve Denetimi, SPK Yayını, Ankara.
• MARTIN, R. L. (2002) “The Virtue Matrix: Calculating the Return on Corporate Responsibility”, Harvard Business Review, 80, s. 68-75. MONE, E., C. Eissinger, K. Guggenheim, B. Price & C. Stine (2011) “Performance at wheel: Driving Employee Engagement in Organizations”, Journal of Business and Psychology, 26(2), s. 205- 212.
• NELSON, J. (1998) “Leadership Companies in The 21th Century: Creating Shareholder Value and Societal Value”, Visions of Ethical Business,
• ORLITZKY, M. & J. Shen (2013) “Corporate Social Responsibility, Industry, and Strategy”, Industrial and Organizational Psychology, 6(4), s. 346-350.
• PELİT, E., Y. Keleş & M. Çakır (2009) “Otel İşletmelerinde Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi, 16(2), s. 19-30.
• SCHALTEGGER, S. & M. Wagner (2006) “Managing and Measuring the Business Case for Sustainability. Capturing the relationship between sustainability Performance, Business Competitiveness and Economic Performance”, Managing the Business Case for Sustainability: The Integration of Social, Environmental and Economic Performance, Ed: S. Schalteggerand & M. Wagner, s. 1-27, Greenleaf, Sheffield.
• SMITH, N. C. (2003) “Corporate Social Responsibility: Not Whether, But How?”, California Management Review, 45(4), s. 52-76.
• THORPE, J. &, K. Prakash-Mani (2003) “Developing Value: The Business Case for Sustainability in Emerging Markets”, Greener Management International, 44, s. 17-32.
• TUZCU, E. (2004) Halka Açık Şirketlerde Kurumsal Yönetim Anlayışı, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara.
• ÜLGEN, H. & S. K. Mirze (2004) İşletmelerde Stratejik Yönetim, Literatür Yayınları, İstanbul.
• VURAL, Z. B. A. & G. Çoşkun (2011) “Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Etik”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1, 61-87.
• WEBER, M. (2008) “The Business Case for Corporate Social Responsibility: A Company-Level Measurement Approach for CSR”, Europe Mangement Journal, 26, s. 247–261.
• WERTHER, W. B. & D. Chandler (2011) Strategic Corporate Social Responsibilty, Sage Publications, USA.
• YILMAZ K. (2006) “Örgütlerin Sosyal Sorumlukları: Kavramsal Bir Çözümleme”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 12, s. 65-79.
• YÖNET, E. (2005) “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışında Son Dönemeç: Stratejik Sorumluluk”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), s. 239-264.