FUZÛLÎ’NİN LEYLÂ VÜ MECNÛN MESNEVİSİNDE GÜL VE GÜL BAHÇESİ

Yıl 2013, GÜL ÖZEL SAYISI, 75 - 94, 01.08.2013

Selami Turan Ahmet Akgül Kamile Çetin

Öz

Divan edebiyatı, tarih sahnesinde bulunduğu yaklaşık altı asırlık süreyle Türk edebiyatı içinde oldukça mühim bir yere sahiptir. Fuzûlî ise on altıncı yüzyıl divan şiirinin ve bütün Türk edebiyatının önde gelen şairlerindendir. Şairin Türkçe, Arapça ve Farsça divanlarının yanında manzum ve mensur olarak kaleme alınmış birçok eseri vardır. Söz konusu eserlerden biri olan ve aynı zamanda çalışmamıza da konu olan Leylâ vü Mecnûn mesnevisi, hem Fuzûlî’nin hem de bütün Doğu edebiyatlarının en başarılı ve şöhretli aşk hikâyelerinden biridir. Bu çalışmada, Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn’unda yer alan gül ve gül bahçesiyle ilgili teşbih, tasvir, tahayyül ve tasavvurlar ele alınmıştır. Böylece şairin mesnevideki akış içinde söz konusu kavramlara hangi manaları yüklediği, klâsik Türk şiiri geleneği içinde orijinal söyleyişlere yer verip vermediği tespit edilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Divan Şiiri, Fuzûlî, Leylâ vü Mecnûn, Gül

THE ROSE AND ROSE’S GARDEN IN LEYLA VU MECNUN OF FUZULI

Öz

Divan literature, with the time of six ages during which appeared in stage of history, has a quite important place in Turkish. As for that, Fuzuli is of the prominent poets of the sixteenth century Divan poetry and the whole Turkish literature. The poet has many works which were written in verse and prose in addition to his Turkish, Arabic, and Persian Divans. Leyla and Mecnun, which is one of the works at issue and a subject to our study at the same time, is one of the most successful and famous love stories of the oriental literatures. In this research, simile, description, imagination, and envisagement which are about the rose and rose's garden and which take place in Fuzuli’s Leyla and Mecnun, have been handled. Thus, which meanings the poet attributed to the terms at issue in the mesnevi in flow and whether he gave place to the original articulation within the tradition of classical Turkish literature or not have been tried to be determined.

Anahtar Kelimeler

Diwan Poetry, Fuzuli, Leyla and Mecnun, Rose

Kaynakça

• BAYRAM, Yavuz, “Burdur’un ve Divanların Gülü”, I.Burdur Sempozyumu, 16-19 Kasım 2005, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Burdur 2007, s.368-386.
• __________, Çiçeklerle Diğer Bitkilerin Divan Şiirine Yansıma Biçimleri ve Anlam Çerçeveleri, OMÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doktora Tezi), Samsun 2001.
• CEVDET KUDRET, Divan Şiirinde Üç Büyükler 1 Fuzuli, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2003.
• CUNBUR, Müjgân, Fuzûlî Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi, Maârif Basımevi, İstanbul 1956.
• DAKUKÎ, İbrahim, “Fuzûlî’nin Hayatı Hakkında Bazı Yeni Tesbitler ve Arapça Dîvânı Üzerine Düşünceler”, Fuzûlî Kitabı, (yay. haz. Beşir Ayvazoğlu), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1996, s.55-63.
• DEMİREL, Hamide, The Poet Fuzûli, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara 1991.
• DİLÇİN, Cem, Studies on Fuzulî’s Dîvân, Sources of Oriental Languages and Literatures, Published at The Department of Near Eastern Languages and Civilizations Harvard University, 2001.
• DOĞAN, Muhammed Nur, Fuzûlî’nin Poetikası, Kitabevi, İstanbul 1997.
• DOĞAN, Muhammed Nur, Fuzûlî Leylâ ve Mecnûn, Kültür Bakanlığı (e- kitap): leyla-ve-mecnun.html (Erişim Tarihi: 20.03.2012).
• EBÜZZİYÂ TEVFİK, Numûne-i Edebiyât-ı Osmâniyye, İstanbul 1308.
• ERTAN, Mehmet Emin, Fuzûli Dîvânında Hayvanlar, Marmara Üniversitesi SBE, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1989.
• FUZÛLÎ KİTABI, (yay. haz. Beşir Ayvazoğlu), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul 1996.
• FUZÛLÎ, Fuzûlî Dîvânı, (Haz. Kenan Akyüz, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgan Cunbur), Akçağ Yayınları, Ankara 1990.
• FUZULÎ, Yaşamı, Sanatı, Yapıtları, (Komisyon), Engin Yayıncılık, İstanbul 1997.
• GENÇ, İlhan, Leyla ile Mecnun’un İki Şairi Fuzûlî ve Sezai Karakoç, Şûle Yayınları, İstanbul 2005.
• GÖNÜLLÜ, Ali Rıza, “Saçı Âdetine Dair Notlar”, Türk Folkloru Dergisi, Sayı: 89, 1986, s. 9-11.
• HACIEMİNOĞLU, Necmettin, Fuzûlî, 100 Büyük Edip 100 Büyük Şâir, Toker Yayınları, İstanbul 1972.
• İPEKTEN, Haluk, Mustafa İsen, Turgut Karabey, Metin Akkuş, “Fuzûlî”, Başlangıçtan Günümüze Kadar Büyük Türk Klâsikleri, c.3, Ötüken-Söğüt, İstanbul 1986, s.308.
• İPEKTEN, Haluk, Fuzûlî, Hayatı, Sanatı, Eserleri, Akçağ Yayınevi, Ankara 2005.
• İŞERİ (PEKİN), Nermin-Mustafa Kutlu, “Leylâ vü Mecnun”, c.6, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergâh Yayınları, İstanbul 1986, s. 92-93.
• KAHRAMAN, Mehmet, Leyla ve Mecnun Romanı Dâstân-ı Leylî vü Mecnûn, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.
• KARAHAN, Abdülkadir, “Fuzûlî”, DİA, c.13, İstanbul 1996, s. 240-246.
• __________, Fuzûlî Muhiti, Hayatı ve Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1989.
• KARAYAZI, Nurgül, Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn’unda Tasavvufî Kavram ve Unsurlar, Marmara Üniversitesi SBE, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2007.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad, “Fuzûlî”, MEB İslam Ansiklopedisi, c.IV, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul 1977, s. 686-699.
• Kurtoğlu, O., “Klasik Türk Şiirinde Saçı Geleneği”, Milli Folklor Dergisi, Yıl: 21, Sayı: 81, 2009, s. 89-99.
• MAZIOĞLU, Hasibe, Fuzûlî Üzerine Makaleler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1997.
• __________, Fuzûlî ve Türkçe Divanından Seçmeler, Ankara 1986.
• __________, Fuzûlî-Hafız: İki Şair Arasında Bir Karşılaştırma, Türkiye İş Bankası, Ankara 1956.
• MUALLİM ABDÜLBAKİ (GÖLPINARLI), Fuzûli, Türk Neşriyat Yurdu, 1932.
• OLGUN, Tahir, Fuzûlî’ye Dair, İstanbul 1936.
• PALA, İskender, “Leylâ vü Mecnûn”, DİA, c.27, Ankara, 2003.
• ŞAHİNOĞLU, Nazif, “Fuzûlî Mehmed”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, c.III, Dergâh Yayınları, İstanbul 1979, s. 249-258.
• TARLAN, Ali Nihat, Fuzûlî Divanı Şerhi, Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
• __________, Fuzulî’nin Farsça Divanı (Tercümesi), Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1950.
• YESİRGİL, Nevzat, Fuzuli Hayatı Sanatı Şiirleri, Varlık Yayınları, Ankara 1952.
• YILGÖR, Asuman, Fuzûlî’nin Türkçe Divanında Bitkiler, İstanbul Üniversitesi SBE, Basılmamış YL Tezi, İstanbul 1990.