Hacı Bayram Veli'nin Şiirinde Şehir Metaforu

Yıl 2012, Sayı: 16, 265 - 278, 01.12.2012

Rifat Okudan

Öz

Hacı Bayrâm Velî, Anadolu’nun yetiştirdiği müstesna şahsiyetlerinden biridir. Şiirleri ve yetiştirdiği talebelerinin ilmi, irfanı ve kültürü, Anadolu’nun sınırlarını aşmıştır. Şiirleri üzerine pek çok nazire ve şerhler yazılmış olan Hacı Bayrâm Veli, bilinen dört şiirinde nefsin tezkiyesi ve kalbin tasfiyesi sürecinde yaşananları, kalbin ilâhî aşkla yanışını tasavvufî dilin genel karakteristiği olan sembolik anlatımla dile getirmştir. Kalbin tasfiye sürecini anlattığı şiirinde şehir metaforuyla kalbin olgunlaşmasını bir şehrin imarına benzetmektedir

Anahtar Kelimeler

Kalb, Gönül Şehri, İlâhî Aşk, Vuslat, Sembolik Dil

THE CITY METAPHOR IN HADJI BAYRÂM VELI’S POETRY

Öz

Hadji Bayrâm Veli has been one of the most extra-ordinary personalities that lived in Anatolia. His poetry and the wisdom, insight and culture of the students that he taught exceeded beyond Anatolia. Lots of annotations were written on his poems. In his four known poems, it can be seen that he stated what he had during his lower soul cleaning and hearth purity, flicking his hearth with divine love with symbolic expressions, which are the general characteristics of sufistic language. He was drawing a parallel between maturation of hearth and town planning with city metaphore in one of his poems in which he told the process of hearth purity

Anahtar Kelimeler

Hearth, City of Hearth, Divine Love, Meeting, Symbolic Language

Kaynakça

• Alston, W., “Religious Language”, Religious Language and the Problem of Religious Knowledge, edit: R. E. Santoni, London 1968.
• Aynî, M. Ali, Hacı Bayrâm Velî, sad.: H. R. Yananlı, İstanbul 1986.
• Baykara, Tuncer, “Hacı Bayrâm Velî ve Şehir Hayatı”, Hacı Bayrâm Velî Sempozyum Bildirileri, Ankara 8-9 Mart 1990.
• Bayrâmoğlu, Fuat, Hacı Bayrâm Velî Yaşamı, Soyu, Vakfı (I-II), Ankara 1983, TTK Yayınları.
• Bochenski, Joseph M. O. P., “The Structure of Religious Discourse”, Religious Language and the Problem of Religious Knowledge, edit: R. E. Santoni, London 1968.
• Cebecioğlu, Ethem, “Hacı Bayrâm Velî”, Sahabeden Günümüze Allah Dostları, İstanbul 1998.
• Cebecioğlu, Ethem, Hacı Bayrâm Velî ve Tasavvuf Anlayışı, Ankara 1994.
• Cumbur, Müjgân, “Hacı Bayrâm Velî’nin Kazandırdığı Mânevî Birlik”, Hacı Bayrâm Velî Sempozyumu Bildirileri, Ankara 8-9 Mart 1990.
• Çınar, Fatih, Kayseri’de Sivaslı Bir Gönül Tabîbi: Hz. Şeyh İbrahim Tennûrî (ö. 1482), http://www.hasancoskun.org.
• Develioğlu, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 1978.
• Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur’an, çev: Alparslan Açıkgenç, Ankara 1996.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, Yunus Emre ve Şiirleri, İstanbul 1938.
• Gölpınarlı, Abdülbaki, Yunus Emre ve Tasavvuf, İstanbul 1961.
• Güzel, Abdurrahman, “Hacı Bayrâm Velî’nin Üç İlâhisinin Tasavvufi Açıdan Açıklanması”, Hacı Bayrâm Velî Sempozyumu Bildirileri, Ankara 8-9 Mart 1990.
• Holmre, Paul L., “The Nature of Religious Propositions”, Religious Language and the Problem of Religious Knowledge, edit: R. E. Santoni, London 1968.
• İbn-i Arabi, Muhyiddîn, İlahi Aşk, çev: Mahmut Kanık, İstanbul 1992.
• İkbal, Muhammed, Câvidnâme, çev: Annemarie Schimmel, Ankara 1958.
• Kelabâzi, Ebû Bekr Muhammed, et-Taarruf li-Mezhebi Ehli’t-Tasavvuf, Beyrut 1993. Köprülü, Fuad, Türk Edebiyatında İlk
• Mutasavvıflar, (Gerekli
• sadeleştirmeler ve bazı notlara ilavelerle yayımlayan; Orhan F.
• Köprülü) Ankara 1991.
• Köprülü, M. Fuat, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 2004.
• Kumanlıoğlu, Hasan Fehmi, Hz. Pîr Seyyid Muhammed Nuru’l-Arabi Hayatı, Şahsiyeti ve Tasavvufi Görüşleri, İzmir 1995.
• Kuşeyrî, Abdulkerim, Kuşeyri Risalesi, çev.: Süleyman Uludağ, İstanbul 1991.
• Kürkçüoğlu, Kemâl Edip, Seyyid Nesîmî Dîvânı’ndan Seçmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1985.
• Mazıoğlu, Hasibe, “Hacı Bayrâm Velî’nin Şiirleri ve Mektupları”, Hacı Bayrâm Velî Sempozyumu Bildirileri, Ankara 8-9 Mart 1990.
• Mehmet Mecdî Efendi, Terceme-i Şakaiku’n-Nu’maniyye, taşbaskıdan tıpkı basım, İstanbul 1269.
• Özköse, Kadir, “Hacı Bayrâm Velî ve Yaşadığı Döneme Tesiri”, Tasavvuf Dergisi, Yıl. 5 sayı 12, Ocak-Haziran 2004.
• Şahin, Kâmil, “Hacı Bayrâm Velî’nin Müderrisliği ve Melike Hatun Medresesi”, Hacı Bayrâm Velî Sempozyumu Bildirileri, Ankara 8-9 Mart 1990.
• Timurtaş, Faruk K., Yunus Emre Dîvanı, 1001 Temel Eser, 1972.
• Vassaf, Hüseyin, Sefine-i Evliyâ, haz.: Ali Yılmaz-Mehmet Akkuş, İstanbul 1999.
• Wieman, Henry Nelson, “Symbol and Symbolism”, An Encyclopedia of Religion, edit: Vergilius Ferm, New Jersey 1959.
• Yılmaz, Hasan Kamil, Aziz Mahmud Hüdayî ve Celvetiyye Tarîkatı, İstanbul 1990.