TÜRKİYE OTOMOTİV SANAYİSİ DIŞ TİCARET REKABET GÜCÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2011, Sayı: 13, 193 - 216, 01.06.2011

Gökhan Özdamar Mesut Albeni

Öz

Türkiye otomotiv sanayisi Türkiye ekonomisi için son derece önemlibir konumdadır. Sanayi ihracat, istihdam, teknoloji, katma değer, vergigelirleri gibi açılardan Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. Buçerçevede otomotiv sanayisinin dış ticaretteki rekabet gücünün analizedilmesi önemli hale gelmektedir. Bu çalışmada Türkiye otomotivsanayisinin dış ticaret rekabet gücü üç farklı Açıklanmış KarşılaştırmalıÜstünlükler (AKÜ) Endeksi kullanılarak 1990-2008 dönemi için analizedilmiştir. AKÜ analizlerinden elde edilen sonuçlara göre Türkiye binekotomobiller ürün grubunda 2002 yılından itibaren dünya piyasalarındakarşılaştırmalı üstünlüğe sahip hale gelmiştir ancak rekabet katsayısıyeterince yüksek değildir. Türkiye, kamyon-kamyonet ürün grubunda 2002,minibüs-midibüs-otobüs ürün grubunda ise 1990 sonrasında rekabetavantajına sahiptir

Anahtar Kelimeler

Türkiye Otomotiv Sanayisi, Dış Ticaret Rekabet Gücü, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük

A RESEARCH ON THE FOREIGN TRADE COMPETITIVENESS OF AUTOMOTIVE INDUSTRY OF TURKEY

Öz

Automotive Industry of Turkey has a significant importance forTurkey and has a large contribution to economy in terms of exports,employment, technology, value-added, tax revenues etc. In this regard,analyzing foreign trade competitiveness of the automotive industry isimportant. In this study, foreign trade competitiveness of AutomotiveIndustry of Turkey is analyzed with three different Revealed ComparativeAdvantage (RCA) Index for 1990-2008 periods. According to the results of

Anahtar Kelimeler

Automotive Industry of Turkey, Foreign Trade Competitiveness, Revealed Comparative Advantage

Kaynakça

• A DICTIONARY of BUSINESS and MANAGEMENT, “Competitiveness”, J. LAW (Ed.), Oxford University Press, 2006, Oxford Reference Online, Oxford University Press, <http://www.oxfordreference.com>, (12.11.2008).
• AKDOĞAN, G., T. ÖZDİL ve C. YILMAZ, “Otomotiv ve Yan Sanayiinde Elektronik Ticaret”, VII. Otomotiv ve Yan Sanayii Sempozyumu Bildiriler Kitabı, MMO Yayın No: E/2001/276, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa, ss.19-25, 2001.
• AKGÜNGÖR, S.., R. F. BARBAROS ve N. KUMRAL, “Competitiveness of the Turkish Fruit and Vegetable Processing Industry in the Euroepan Union Market”, Russian and East European Finance and Trade, Vol. 38, No. 3, May-June, ss.34-53, 2002.
• AKTAN, C. C., “Türkiye’de Üretim ve İstihdama Yönelik Ulusal Rekabet Gücü Politikası”, içinde TİSK, Güçlü ve Büyük Türk Ekonomisi İçin Üretim ve İstihdam Politikaları Araştırma Yarışması (Ödül Alan Eserler), TİSK Yayınları, Yayın No:236, Ankara, 2003.
• AKTAN, C. C. ve İ.Y. VURAL, Rekabet Gücü ve Rekabet Stratejileri, Rekabet Dizisi: 2, Yayın No: 254, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Ankara, 2004.
• ALPAY, Z. A., “Otomotiv Sanayiimize Devlet Müdahaleleri ve Gümrük Birliği Sonrası Teknik Mevzuat”, V. Otomotiv ve Yan Sanayii Sempozyumu Bildiriler Kitabı, MMO Yayın No:198, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa, ss.8-11, 1997.
• AMADOR, J., C. SONIA ve J. R. MARIA, “International Trade Patterns Over the Last Four Decades: How does Portugal Compare with other Cohesion Countries?”, Banco de Portugal Working Papers, No.17/2007, September, 2007.
• BALASSA, B., “Trade Liberalisation and ‘Revealed’ Comparative Advantage”, The Manchester School of Economic and Social Studies, Vol. 33, No. 2 (May), ss.99-123, 1965.
• BLACK, J., A Dictionary of Economics, Oxford University Press, 2002, <http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=M ain&entry=t19.e491>, (12.11.2008).
• BLUNC, F., What is Competitiveness, 26.06.2006, <http://www.competitiveness.org/article/articleview/774/1/32/>, (02.07.2008).
• COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES, Economic Reforms and Competitiveness: Key Messages From the European Competitiveness Report 2006, SEC(2006)1467,
• Brussels, 2006. De BENEDICTIS, L., “Three Decades of Italian Comparative Advantages”, The World Economy, Vol.28, No.11 (November), ss.1679-1709, 2005.
• DEMİR, İ., Türkiye Beyaz Eşya Sanayiinin Rekabet Gücü ve Geleceği, DPT Uzmanlık Tezi, Yayın No: DPT:2571, DPT, Ankara, 2001.
• DOĞRUER, O. Y., “AB ile Uyum Süreci ve Türk Otomotiv Sektörü”, VII. Otomotiv ve Yan Sanayii Sempozyumu Bildiriler Kitabı, MMO Yayın No: E/2001/276, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa, ss.41-48, 2001.
• DPT, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013 - Otomotiv Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Yayın No: DPT:2736 ÖİK:687, Ankara, 2007, <http://ekutup.dpt.gov.tr>, (15.09.2009).
• ERLAT, G. ve H. ERLAT, “Do Turkish Exports Have Comparative Advantage With Respect to the European Union Market, 1990- 2000”, Proceedings of the 25th Annual Meeting of Middle East Economic Association, Philadelphia-USA, 2005, Topics in Middle Eastern and North African Economies Journal, Vol.7, 2005.
• EUROPEAN COMMISSION, European Competitiveness Report 2008, Commission Staff Working Document, SEC(2008)2853, European Communities, Luxembourg, 2009.
• FERMAN, M., S. AKGÜNGÖR ve A. H. YÜKSEL, “Türkiye’nin İhracat Rekabet Gücü ve Sürdürülebilirliği: Avrupa Birliği Pazarında Rakip Ülkeler ve Türkiye Açısından Bir Karşılaştırma”, içinde 2004 Türkiye İktisat Kongresi Tebliğ Sunuşları: Gelişme Stratejileri ve Makroekonomik Politikalar, DPT, İzmir, 5-9 Mayıs, ss.1-29, 2004.
• TO, I. ve L. J. HUBBARD, “The Dynamics of Agri-Food Trade Patterns - The Accession Countries’ Case”, Paper for presentation at the 78th Annual Conference of the Agricultural Economics Society, Imperial College, University of London, April 2-4, 2004.
• FİDANSOY, L., “Türkiye’de Otomotiv Ana Sanayi ve Parça Üreticileri İlişkileri”, VII. Otomotiv ve Yan Sanayii Sempozyumu Bildiriler Kitabı, MMO Yayın No: E/2001/276, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa, ss.51-54, 2001.
• HEIDENSOHN, K. ve E. P. HIBBERT, “A Sectoral Analysis of Europe’s International Competitiveness”, Competitiveness Review, Vol. 7 (2), ss.25-37, 1997.
• İLKBAHAR, Ali İhsan, “Otomotiv Sanayiinde Türkiye’nin Yeri”, Otomotiv Sanayiinde Uluslararası İşbölümünde Değişim ve Türk Otomotiv Sanayiinin Yeri Paneli, içinde III. Otomotiv ve Yan Sanayii Sempozyumu Tartışmalar Kitabı, 2. Cilt, MMO Yayın No:146/2,
• TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Ankara, ss.221-226, 1992.
• KARAASLAN, A. ve G. TUNCER, “Uluslararası Rekabet Gücünün Artırılmasında Temel Devlet Politikaları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.26 (Nisan), Cilt.1, ss.23- 45, 2010.
• KOTAN, Z., “Uluslararası Rekabet Gücü Göstergeleri Türkiye Örneği”, TCMB Araştırma Genel Müdürlüğü Tartışma Tebliğleri, 30 Ocak, 2002.
• KÖSEKAHYAOĞLU, L., “Comparative Advantage of Turkey with Regard to the EU”, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, ss.147-151, 2003.
• KÜÇÜKAHMETOĞLU, O., “Gümrük Birliği ve Türkiye’nin Rekabet Gücü”, Gümrük Dergisi, Aralık, s.25-26, 1995.
• KÜÇÜKKİREMİTÇİ, O., “Sanayi Sektörünün Dış Ticaret Performansının Rekabet Gücüne Göre Değerlendirilmesi (1995-2005 Dönemi)”, Ulusal Bağımsızlık İçin Türkiye İktisat Politikaları Kurultayı, 14 Haziran 2006, Malatya, 2006.
• NACHUM, L., G.G. JONES ve J.H. DUNNING, “The International Competitiveness of the UK and its Multinational Enterprises”, Structural Change and Economic Dynamics, Vol.12, No.3 (September), ss.277-294, 2001.
• OICA, Production Statistics, Organisation Internationale des Constructeurs d’Automobiles - OICA (The International Organization of Motor Vehicle Manufacturers), <http://oica.net/category/productionstatistics/>, (09.07.2010).
• ORHAN, O. Z., Gümrük Birliği Sürecinde Türk Otomotiv Sanayii’nin ve Otomotiv Yan Sanayii’nin Rekabet Gücü, Yayın No:54, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul, 1997.
• OSD, Otomotiv Sanayii Genel ve İstatistik Bülteni 2010-I, Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2010a, <http://www.osd.org.tr>, (14.08.2010).
• REINAUD, J., Industrial Competitiveness Under the European Union Emissions Trading Scheme, IEA Information Paper, International Energy Agency, 2005, <http://www.iea.org>, (12.05.2010).
• SERİN, V. ve A. CİVAN, “Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: A Case Study for Turkey Towards the EU”, Journal of Economic and Social Research, No.10(2), ss.25-41, 2008.
• SIRIKRAI S. B. ve J. C. S. TANG, “Industrial Competitiveness Analysis: Using the Analytic Hierarchy Process”, Journal of High Technology Management Research, Vol.17, ss.71-83, 2006.
• TÜİK, Dış Ticaret İstatistikleri Veritabanı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2010a, <http://www.tuik.gov.tr/disticaretapp/TabloSecimi .do>, (07.10.2010).
• _____, Dış Ticaret İstatistikleri Veritabanı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2010d, <http://www.tuik.gov.tr/disticaretapp/Rapor.do>, (09.07.2010).
• UTKULU, U. ve D. SEYMEN, “Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkey vis-a-vis the EU/15”, European Trade Study Group 6th Annual Canference, , ETSG 2004, Nottingham, 9-11 September, 2004.
• VERGİL, H. ve E. YILDIRIM, “AB-Türkiye Gümrük Birliğinin Türkiye’nin Rekabet Gücü Üzerindeki Etkileri”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı:26, Ocak-Haziran, ss.1-21, 2006.
• WU, H-L. ve C-H. CHEN, “Changes in the Foreign Market Competitiveness of East Asian Exports”, Journal of Contemporary Asia, Vol. 34, No. 4, ss.503-522, 2004.
• YENER, M., “Türk Otomotiv Sanayiinin Genel Durumu ve Sorunları ile Çözüm Önerileri”, VI. Otomotiv ve Yan Sanayii Sempozyumu Bildiriler Kitabı, MMO Yayın No: 236, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa, ss.7-23, 1999.
• UN-COMTRADE, United Nations Commodity Trade Statistics Database (COMTRADE), <http://comtrade.un.org/db/>, (12.11.2009).